KONSTRUUJĄC OBYWATELA GMINY – POLITYKA DOSTĘPU DO USŁUG PRZEDSZKOLNYCH

• Authors: Theiss Maria
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest analiza organizowania w polskich gminach dostępu do publicznego wychowania przedszkolnego. Analiza ta została przeprowadzona z zastosowaniem autorskiej perspektywy lokalnego obywatelstwa społecznego. W artykule sformułowano tezę, że w sferze wychowania przedszkonego samorządy gminne w Polsce konstruują lokalne obywatelstwo społeczne (status obywateli wyrażający się w uprawnieniach i dostępie do świadczeń i usług na poziomie lokalnym), wdrażając krajowe przepisy w sposób, który oznacza powiązanie dostępu do wychowania przedszkolnego z lokalnie określanymi wymaganiami lub oczekiwaniami wobec rodziców. W szczególności dotyczą one bycia zatrudnionym oraz płace­nia podatków w miejscu zamieszkania. W pierwszej części artykułu wyjaśniona jest kategoria lokalnego obywatelstwa społecznego. W drugiej części zaprezentowane są cząstkowe wyniki badań empirycznych zrealizowanych w 4 gminach województwa mazowieckiego. Przedmiotem omawianych badań są formalne i nieformalne mechanizmy stosowane w rekrutacji do gminnych przedszkoli (przepisy prawa lokalnego, nieformalne praktyki i lokalny dyskurs).

EN

The article investigates the ways in which an access to preschool education is regulated at the local level in Poland. For this sake the perspective of local social citizenship is employed. Preschool education is decentralized in Poland, with a relative broad autonomy of local government in the organization of this service. Thus, the local variation of the coverage is high (the national coverage of 3–4 years old is 61%, which is low for the EU country). The article claims that the local govern­ments in Poland construct local citizenship linking social rights (access topreschool education) with the absent in national regulations responsibilities of parents’ paid work and paying local taxes. In the first part of the text the concept of local social citizenship is discussed and linked to territorialization and rescaling processes in social policy. In the second part of the text, author’s own research in 4 Pol­ish local communities is presented. The research focuses on the formal and informal recruitment practices to a preschool education.

Keywords

PL

lokalna polityka społeczna; lokalne obywatelstwo społeczne; wychowanie przedszkolne; samorząd lokalny

EN

local social policy; local social citizenship; preschool education; local government

• Publisher: Institute of Labor and Social Studies, Warsaw
• Journal: Polityka Społeczna
• Year: 2015
• Volume: 42
• Issue: 1(17T) LOKALNA POLITYKA SPOŁECZNA
• Pages: 30-35

Contributors

author

Theiss Maria

• Instytut Polityki Społecznej UW

References

• Andreotti A., Mingione E., Polizzi E. (2012), Local Welfare Systems: A Challenge for Social Cohesion, „Urban Studies”, no 9/49, p. 1925–1940.
• Bober J., Hausner J. i in (2013), Narastające dysfunkcje, zasadnicze dylematy, konieczne działania. Raport o stanie samorządności terytorialnej w Polsce, MSAP, Kraków.
• Brenner N. (2009), Open questions on state rescaling, „Cambridge Journal of Regions, Economy and Society”, no. 1, p. 123–139.
• Cybulko A. (2015), Analiza prawa lokalnego w zakresie edukacji przedszkolnej w dwóch badanych miastach, raport cząstkowy wykonany w projekcie Lokalne obywatelstwo społeczne w polityce społecznej na przykładzie usług opiekuńczych nad dzieckiem do lat 5, maszynopis niepublikowany, Warszawa.
• Dolnicki B., red. (2010), Ustawa o samorządzie gminnym, Komentarz. Wolters Kluwer, Warszawa.
• Garlicki L. (2009), Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, PWN, Warszawa.
• Gorzelak G., Jałowiecki B., Zagórski K. (2009), Zróżnicowania warunków życia. Polskie rodziny i społeczności lokalne, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Isin E.F., Turner B.S. (2002), Handbook of Citizenship Studies, Sage, London.
• Jakimowicz W. (2002), Publiczne prawa podmiotowe, Zakamycze, Warszawa.
• Jałowiecki B., Szczepański M., Gorzelak G. (2007), Rozwój lokalny i regionalny w perspektywie socjologicznej, Śląskie Wydawnictwo Naukowe, Tychy.
• Kazepov Y. (2010), Rescaling Social Policies: Towards Multilevel Governance in Europe, Ashgate, Wiedeń.
• Kopańska A. (2014), Efektywność decentralizacji, Difin, Warszawa.
• Kvist J. (2009), Measuring welfare states: problems and possibilities in crossnational studies, http://www2.sofi.su.se/RC19/pdfpapers/Kvist_Hansen_RC19_2008.pdf [dostęp 16.09.2015].
• Kwiatkowska A. (2010), Koncepcja obywatelstwa w teorii feministycznej, w: J. Raciborski (red.), Praktyki obywatelskie Polaków, IFiS PAN, Warszawa.
• Marshall T.H. (1950), Citizenship and Other Essays, The University Press,Cambridge.Ośrodek Ewaluacji (2012), Ocena ośrodków wychowania przedszkolnego, utworzonych lub wspartych ze Śródków finansowych EFS w ramach Poddziałania 9.1.1 PO KL. Raport końcowy, na zamówienie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, Warszawa, https://www.ewaluacja.gov.pl/Wyniki/Documents/Ocena_osrodkow_wychowania_przedszkolnego_9_1_1_PO_KL_5022013.pdf [dostęp 16.09.2015].
• Piekara A. (2011), Podstawy doktrynalne odrodzonego samorządu terytorialnego w Polsce, w: E. Jasiuk (red.), XX lat odrodzonego samorządu terytorialnego w Polsce, WSH, Radom.
• Powell M. (2008), Welfare state without citizens? Formez – Gianini Research, Biblioteca Formez, http://biblioteca.formez.it /webif/media/Giannini_2/pdf/vol0910.pdf [dostęp 16.09.2015].
• Rice D. (2013), Beyond Welfare Regimes: From Empirical Typology to Conceptual Ideal types, „Social Policy and Administration”, no. 47, p. 93–110.
• Saraceno Ch. (2002), Social Assistance Dynamics in Europe: National and Local Poverty Regimes, The Policy Press, Bristol.
• Sassen S. (2003), The Repositioning of Citizenship: Emergent Subjects and Spaces for Politics, „CR: The New Centennial Review”, no. 3/2, p. 41–66.
• Schinkel W. (2010), The Virtualization of Citizenship, „Critical Sociology”, no. 2/36, p. 265–283.
• Schridde H. (2002), Local Welfare Regimes and the Restructuring of the Welfare State – an Anglo-German Compari­son, „German Policy Studies”, no. 2, p. 105–142.
• Staeheli L. (2010), Political geography: Where’s citizenship?, „Progress in Human Geography”, no. 3/35, p. 393–400.
• Szarfenberg R. (2011), Standardy i standaryzacja pracy socjalnej i usług pomocy i integracji społecznej, w: R. Szarfenberg (red.), Krajowy Raport Badawczy. Pomoc i Integracja społeczna wobec wybranych grup – diagnoza standaryzacji usług i modeli instytucji, WRZOS, Warszawa.
• Turner B. (2001), The erosion of citizenship, „British Journal of Sociology”, no. 2/52, p. 189–209.
• Young I. (1989), Polity and Group Difference: A Critique of the Ideal of Universal Citizenship, „Ethics”, no. 2/99, p. 250–274.
• Yuval-Davies N. (2011), Power, Intersectionality and Politics of Belonging, Freia Working Paper Series, nr 75, s. 1–24.
• Zamorska K. (2010), Prawa społeczne jako program przebudowy polityki społecznej, Wydawnictwa Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.