Parki w Uniejowie i Turku ostojami rodzimej flory leśnej w rolniczym krajobrazie Środkowej Polski

• Authors: Kucharski Leszek , Chmielecki Błażej , Figurska Karolina

Title variants

EN

Parks in Uniejów and Turek as the refugiums of the native forest flora in agricultural landscape of Central Poland

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Badaniami objęto florę roślin naczyniowych parku zamkowego w Uniejowie i parku miejskiego im. Żerminy Składkowskiej w Turku. Pierwszy z ogrodów został założony w dolinie Warty, drugi w dolinie niewielkiego cieku o nazwie Folusz. W sezonach wegetacyjnych 2018–2019 przeprowadzono spisy roślin naczyniowych w obu obiektach. Wśród odnotowanych gatunków wydzielono grupy: socjologiczno-ekologiczne, siedliskowe oraz geograficzno-historyczne. Bazując na analizie flory w zakresie spektrum geograficzno-historycznego określono dla badanych obiektów wybrane wskaźniki antropogenicznych zmian. W charakteryzowanych obiektach odnotowano łącznie 314 gatunków roślin naczyniowych. Flora parku zamkowego w Uniejowie obejmuje 217 gatunków, a w parku miejskim im. Żerminy Składkowskiej stwierdzono 202 taksony roślin naczyniowych. We florach badanych ogrodów odnotowano 217 gatunków rodzimych i 97 obcego pochodzenia. Parki są siedliskiem dla takich gatunków jak: Gagea pratensis, Thalictrum flavum, Galium schultesi oraz Corydalis intermedia. Szatę roślinną założenia ogrodowego w Uniejowie charakteryzuje wyższy wskaźnik naturalności flory (25%), niż flory parku w Turku (10,9%). Rezultatem tego są wyższe wskaźniki obrazujące antropogeniczne przemiany obiektu leżącego w Turku. Parki wokół zabytkowych obiektów (zamków, pałaców, dworów) oraz duże parki miejskie stanowią refugia flory naturalnych siedlisk w krajobrazie antropogenicznym.

EN

This study deals with the vascular plants in the castle park in Uniejów and Żermina Składkowska park in Turek. The first of them was set up in the Warta river valley, the second – in the valley of a small stream called Folusz. During the vegetation seasons of 2018–2019, a descriptive list was made of the vascular plants at both sites. The identified species were divided into three groups: sociological-ecological, biotopic and geographical-historical. Based on the analysis of the historical-geographical spectrum of the flora, selected indicators of anthropogenic changes were defined. In total, 314 species of vascular plants were identified in the studied places. The flora of the castle park in Uniejów includes 217 species of vascular plants, in Żermina Składkowska park 202 such species were found. 217 of those species are indigenous, while 97 are non-native. Some of the species found in the parks are: Gagea pratensis, Thalictrum flavum, Galium schultesi and Corydalis intermedia. The flora of the park in Uniejów is more natural (25%) than that in the park in Turek (10,9%). Consequently, the indicators of anthropogenic changes for the Turek park are higher. Parks around historic buildings (castles, palaces, manors) and large city parks constitute refugiums of the flora typical of natural habitats in the anthropogenic landscape.

Keywords

PL

refugium; flora; synantropizacja; park; Uniejów; Turek

EN

refugium; flora; synanthropization; park; Uniejów; Turek

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Biuletyn Uniejowski
• Year: 2019
• Volume: 8
• Pages: 181-196

Contributors

author

Kucharski Leszek

• Zakład Ochrony Przyrody, Katedra Geobotaniki i Ekologii Roślin, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Łódzki

author

Chmielecki Błażej

author

Figurska Karolina

References

• Andrzejewski H., Kurowski J.K., Park zamkowy w Uniejowie. Ścieżka edukacyjno-turystyczna, Urząd Miasta, Uniejów 2004.
• Borowska-Stefańska M., Wojtczak M., Zagospodarowanie parków w Turku i Koninie – studium porównawcze, „Biuletyn Uniejowski” 2018, t. 7, s. 119–133.
• Borysiak J., Pawlaczyk P., Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe, [w:] Poradnik ochrony siedlisk i gatunków, t. 5, red. J. Herbich, Ministerstwo Środowiska, Warszawa 2004, s. 203–241.
• Brzeg A., Wojterska M., Zespoły roślinne Wielkopolski, ich stan poznania i zagrożenie, [w:] Szata roślinna Wielkopolski i Pomorza Południowopomorskiego. Przewodnik sesji terenowych 52 Zjazdu PTB, red. M. Wojterska, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań 2001, s. 39–110.
• Celka Z., Rośliny naczyniowe grodzisk Wielkopolski, „Prace Zakładu Taksonomii Roślin Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu”, nr 9, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań 1999.
• Chmiel J., Flora roślin naczyniowych wschodniej części Pojezierza Gnieźnieńskiego i jej antropogeniczne przeobrażenia w wieku XIX i XX, Prace Zakładu Taksonomii Roślin Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, nr 1, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań 1993.
• Chmiel J., Zróżnicowanie przestrzenne flory jako podstawa ochrony przyrody w krajobrazie rolniczym, Prace Zakładu Taksonomii Roślin Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, nr 14, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań 2006.
• Chmielecki B., Kucharski L., Gatunki inwazyjne w dolinie środkowej Warty, „Biuletyn Uniejowski” 2018, t. 7, s. 77–95.
• Figurska K., Dendroflora parku miejskiego w Turku – jej stan i ochrona, Uniwersytet Łódzki, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Łódź, maszynopis pracy magisterskiej 2016.
• Górzyński M., Zabytki miasta Turku i powiatu tureckiego, t. 2, cz. 2, Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna im. Włodzimierza Pietrzaka w Turku, Turek 2009.
• Grabowska E., Flora rezerwatu „Skarpa Ursynowska” pod wpływem antropopresji, „Przegląd Przyrodniczy” 2016, t. 27, z. 2, s. 3–27.
• Jackowiak B., Antropogeniczne przemiany flory roślin naczyniowych Poznania, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Seria Biologia, nr 42, Poznań 1990.
• Jakubowska-Gabara J., Kucharski L., Ginące i zagrożone gatunki flory naczyniowej zbiorowisk naturalnych i półnaturalnych Polski Środkowej, „Fragmenta Floristica et Geobotanica Series Polonica” 1999, t. 6, s. 55–74.
• Kucharski L., Chmielecki B., Dendroflora parku zamkowego w Uniejowie – stan obecny i zmiany, „Biuletyn Uniejowski” 2014, t. 3, s. 5–22.
• Kutyna I., Berkowska E., Młynkowiak E., Struktura geograficzno-historyczna flor zróżnicowanych biotopów oraz wybrane wskaźniki antropogeniczne, „Folia Pomeranae Universitatis Technologiae Stetinensis, Agricultura, Alimentaria, Piscaria et Zootechnica” 2013, t. 302, z.25, s. 95–112.
• Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M., Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski, W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków 2002.
• Olaczek R., Funkcje parków wiejskich, [w:] Ochrona i kształtowanie środowiska przyrodniczego, t.2., Zakład Ochrony Przyrody PAN, Kraków 1978, s. 285–309.
• Olaczek R., Parki wiejskie ostoją rodzimej flory leśnej, „Chrońmy Przyrodę Ojczystą” 1972, t. 28, z.2, s. 5–22.
• Olaczek R., Park w Uniejowie – zagadnienie regeneracji naturalnego zespołu roślinnego. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Botanica” 1976, Ser. II, t. 2, s. 81–107.
• Olaczek R. (red.), Park im. Marszałka Józefa Piłsudskiego, [w:] Parki i ogrody Łodzi, t. 7, Stowarzyszenie Film–Przyroda–Kultura, Łódź 2019.
• Paszek I., Gawenda-Kempczyńska D., Załuski T., Struktura flory naczyniowej parku dworskiego w Laskowicach, „Nauka Przyroda Technologie, Leśnictwo” 2017, t. 11, z. 3, s. 253–264.
• Sobisz Z., Szmyt Z., Park podworski w Jaworach – interesujący obiekt przyrodniczy Parku Krajobrazowego „Dolina Słupi”, „Słupskie Prace Biologiczne” 2015, t. 12, s. 187–208.
• Sobisz Z., Truchan M., Parki podworskie północnej części Wysoczyzny Damnickiej, „Słupskie Prace Biologiczne” 2006, t. 3, s. 91–99.
• Sudnik-Wójcikowska B., Czasowe i przestrzenne aspekty procesu synantropizacji flory na przykładzie wybranych miast Europy Środkowej, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1998.
• Szczurowski Ł., Oklejewicz K., Różnorodność florystyczna dawnego parku dworskiego w Rzeszowie–Zalesiu, „Polish Journal for Sustainable Development” 2018, t. 22, z. 1, s. 97–106.