Kształcenie wrażliwości emocjonalnej i społecznej przyszłych nauczycieli metodami edukacji kulturalnej i arteterapii

• Authors: Szulc Wita

Title variants

EN

Improving the Emotional and Social Sensitivity of Teachers through Cultural Education and Art Therapy Methods

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł porusza problem wrażliwości emocjonalnej i społecznej niezbędnej w zawodzie nauczyciela i demonstruje metody jej kształtowania. Omawia pojęcia podstawowe z tym związane, takie jak: wrażliwość emocjonalna, społeczna, moralna, sensoryczna, empatia, edukacja kulturalna oraz prezentuje autorski program „Edukacji kulturalnej z arteterapią” adresowany do studentów pedagogiki. Zgodnie z koncepcją H. Reada oraz I. Wojnarowej drogą do kształcenia wrażliwości jest wychowanie przez sztukę. Autorka uważa, że nie powinno ono zakończyć się na etapie nauki szkolnej, ponieważ kontakt ze sztuką może też być formą dydaktyki dorosłych – andragogiki. Nauczyciele, podobnie jak inni zawodowo pomagający, muszą być wrażliwi na problemy człowieka w skali jednostkowej i globalnej, a te można dostrzec bardziej wyraziście poprzez pryzmat sztuki. Studenci edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej przygotowywani są do pełnienia roli arteterapeuty. W trakcie zajęć doświadczają na sobie wpływu arteterapii. Arteterapia receptywna w wypadku biblioterapii polega na: czytaniu tekstów literatury pięknej – poezji i prozy, formą arteterapii wizualnej jest oglądanie wybranych dzieł sztuki i refleksja nad ich znaczeniem, formą muzykoterapii – słuchanie wybranych utworów muzyki klasycznej. Podstawą teoretyczną arteterapii opartej na kulturze jest autorska koncepcja kulturoterapii. W artykule podane są przykłady zajęć poświęconych analizowaniu różnych stanów emocjonalnych i wypowiedzi studentów opisujące wrażenia i emocje pojawiające się pod wpływem różnych dzieł sztuki.

EN

The author examines the issue of emotional and social sensibility – one which is essential in the teaching profession and present in social, moral, empathic and cultural education. She also outlines her proprietary programme of “Cultural Education with Arts Therapy” addressed to pedagogical students. According to Read and Wojnar’s conception of “Education through Art”, it is to be found by improving sensibility. In the author’s opinion, “education through art” is not obliged to end together with the period of school education since contact with art can be useful as a didactic tool for adults. Teachers, just as other professional helpers such as art therapists, should be responsive to human problems at the individual and global scale. Students of Primary Education are prepared to fulfill the role of the art therapist. They are familiarized in the course of the classes with chosen methods of art therapy and experience the influence of art therapy on themselves. Receptive art therapies in the case of bibliotherapy consists of the reading of belle-lettres, poetry and stories, whilst in the case of visual art therapy it means considering pictures and for music therapy, listening to classical music. The theoretical base of the programme is the author’s conception of Culture Therapy. The article includes the narratives of students and their impressions evoked by works of art.

Keywords

PL

edukacja kulturalna; arteterapia; wrażliwość emocjonalna; wrażliwość społeczna; nauczyciel

EN

cultural education; arts therapy; social sensitivity; empathy; teaching methods on university; teacher

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie, Instytut Nauk o Wychowaniu, ul. Kopernika 26, 31-501 Krakow, Poland
• Journal: Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
• Year: 2016
• Volume: 11
• Issue: 3(41)
• Pages: 83-98

Contributors

author

Szulc Wita

References

• http://jan.dzier.pl/#podmiotowe-uczestnictwo (dostęp: 30.05.2016).
• https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Awi%C4%99ty_Marcin_i_%C5%BCebrak (dostęp: 30.05.2016).
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Pejza%C5%BC_z_upadkiem_Ikara (dostęp: 30.05.2016).
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Wsparcie_spo%C5%82eczne (dostęp: 23.02.2016).
• https://www.youtube.com/watch?v=ePRZC_OulYc (dostęp: 30.05.2016).
• https://www.youtube.com/watch?v=GRjyxr1ysKw (dostęp: 30.05.2016).
• https://www.youtube.com/watch?v=KK23BhEQVyU (dostęp: 30.05.2016).
• https://www.youtube.com/watch?v=q4HPLJMUUeE (dostęp: 30.05.2016).
• Jankowski D., Wartości – aktywność artystyczna – paradygmaty działalności kulturalnej, [w:] Edukacja kulturalna i aktywność artystyczna, red. D. Jankowski, Wyd. Naukowe UAM, Poznań 1996.
• Literatura i sztuka a wychowanie, red. J. Kida, Wyd. Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Rzeszów 2001.
• Marek E., Arteterapia jako metoda wspomagająca pracę wychowawczą, [w:] Sztuka w edukacji i terapii, red. M. Knapik, W. Sacher, Impuls, Kraków 2004.
• Modrzewski J., Wsparcie społeczne jako czynnik wzorujący współczesne scenariusze biograficzne, [w:] Pomoc – wsparcie społeczne – poradnictwo. Od teorii do praktyki, red. M. Piorunek, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2010.
• Read H., Warunki dla pokoju, tłum. I. Wojnar, „Kwartalnik Pedagogiczny”, (1967)1.
• Read H., Wychowanie przez sztukę, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wyd. Polskiej Akademii Nauk, Wrocław – Kraków – Warszawa – Gdańsk 1976.
• Stefańska A., Szulc W., Wykorzystanie arteterapii do kształcenia wrażliwości społecznej pedagogów i osób profesjonalnie pomagających, [w:] Socialia 2014. Aktualne problemy prevencie socialnopatologickych javov a jej profesionalizacie, Univerzita Mateja Bela v Banskej Bystrici, Pedagogicka fakulta, Banska Bystrica 2014.
• Suchodolski B., Wychowanie a sztuka w cywilizacji współczesnej. Wychowanie jako proces całożyciowy, WSiP, Warszawa 1983.
• Szulc W., Kulturoterapia. Wykorzystanie sztuki i działalności kulturalno-oświatowej w lecznictwie, Wyd. Naukowe Akademii Medycznej im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań 1994.
• Szulc W., Arteterapia. Narodziny idei, ewolucja teorii, rozwój praktyki, „Difin”, Warszawa 2011.
• Szulc W., Wiedza o kulturze jako niezbędny element edukacji pedagogów – arteterapeutów, [w:] Edukacja humanistyczna, „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny”, t. 9, 10, red. L. Jazownik, M. Sinica, Uniwersytet Zielonogórski, Zielona Góra 2013.
• Szulc W., Wychowanie przez sztukę a arteterapia, [w:] Czas na wychowanie. Złożona realność wychowania, red. B. Pytkowska, Wyd. PWSZ w Wałbrzychu, Wałbrzych 2013.
• Wojnar I., Teoria wychowania estetycznego – zarys problematyki, PWN, Warszawa 1984.
• Wsparcie społeczne, stres i zdrowie, red. H. Sęk, R. Cieślak, PWN, Warszawa 2005.