Efekt przełomu, czyli czy rozmowy o kanonie mają sens

• Authors: Pięta Iwona

Title variants

EN

The effect of a breakthrough, or whether talking about the canon makes sense

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article discusses the existence and functioning of the notion of canon in the social consciousness after 1989 in the context of Polish prose of the last twenty years. It points to two semantic circles connected with this notion: the first circle refers to literature and culture of the nation deeply rooted in tradition and confined in the past. The second circle is of polysemous character and refers to the contemporary literature and culture. The deliberations concentrate on the second semantic circle as the notion of national literature, the necessity of its existence in the nation and passing it to the next generations are undisputable. In the Polish culture after 1989, the notion of canons appears more often than the notion of a canon. The notion refers to phenomena that frequently exist on the border of literature, culture, and social life. For those phenomena, it builds canonical sets of texts defined and perceived as important and constitutive for their authors, and obligatory for their recipients. It becomes the vehicle for new literary qualities at the level of formal, thematic and problematic transformations. It is also a phenomenon that functions in the space of a particular culture and tradition with which it evolves.

Keywords

EN

Polish prose after 1989; breakthrough; canon; tradition

• Publisher: Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Journal: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
• Year: 2013
• Volume: 1
• Pages: 116-127

Contributors

author

Pięta Iwona

References

• Dziamski Grzegorz, Kanon w ujęciu postmodernistycznym, [w:] Kanon i obrzeża, red. I. Iwasiów, T. Czerska, Kraków 2005.
• Głowiński Michał, Kanon III, [w:] Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński i in., Warszawa 1998.
• Inna literatura? Dwudziestolecie 1989–2009, t. 1 i 2, red. Zbigniew Andres, Janusz Pasterski, Rzeszów 2010.
• Iwasiów Inga, Wokół pojęć: kanon, homoerotyzm, historia literatury, „Katedra” 2001, nr 1.
• Janion Maria, Wobec końca wieku, [w:] Czy będziesz wiedział co przeżyłeś, Warszawa 1996.
• Janion Maria, Zmierzch paradygmatu, [w:] Czy będziesz wiedział co przeżyłeś, Warszawa 1996.
• Jarzębski Jerzy, Metamorfozy kanonu, „Znak” 1994, nr 7.
• Kołodziejska Jadwiga, Kanon literacki we współczesnym obiegu czytelniczym, s. 2, http://bbc.uw.edu.pl/Content/41/05.pdf (dostęp: 2 listopada 2013).
• Kopeć Zbigniew, „Inny” w oczach cudzych i własnych, [w:] Kanon i obrzeża, red. I. Iwasiów, T. Czerska, Kraków 2005.
• Nycz Ryszard, Możliwa historia literatury, „Teksty Drugie” 2010, nr 2.
• Pięta Iwona, „Małe ojczyzny” w prozie polskiej po 1989 roku, [w:] Dwie dekady nowej (?) literatury polskiej 1989–2009, red. S. Gawliński, D. Siwor, Kraków 2011.
• Pięta Iwona, Fikcja czy dokument? – problemy genologiczne w polskiej prozie po roku 1989, [w:] Polska proza i poezja po roku 1989 wobec tradycji, red. A. Główczewski, M. Wróblewski, Toruń 2007.
• Pięta Iwona, Postmodernistyczny świat literackiego fragmentu (kilka uwag o budowie świata przedstawionego w literaturze najnowszej), „Dykcja” 1998, nr 9/10.
• Pisera Joanna, Kanon czy jego dezintegracja? – oceny, diagnozy, polemiki, kontrowersje, „Acta Universitatis Lodziensis, Folia Literaria Polonica” 2006, nr 8.
• Sławiński Janusz, Zanik centrali, „Kresy” 1994, nr 2.
• Śmieja Wojciech, Kanon i kanony, czyli jak rozumieć pojęcie „literatura homoseksualna”, „Teksty Drugie” 2008, nr 1/2.
• Warkocki Błażej, Skradziony list, czyli homoseksualna tajemnica wobec kanonu literatury polskiej, [w:] Kanon i obrzeża, red. I. Iwasiów, T. Czerska, Kraków 2005.
• Wilczek Piotr, Czy istnieje kanon literatury polskiej?, s. 13–26, http://www.studiapolskie.us.edu.pl/wirtualna_katedra/lit_pol_w_swiecie_t1/02Wilczek.pdf (dostęp: 2 listopada 2013).