Beyond Martial Arts Tourism: Outcomes of Capoeiristas’ Apprenticeship Pilgrimages

• Authors: Griffith Lauren M.

Title variants

PL

Wykraczanie poza turystkę sztuk walki: rezultaty pielgrzymek podejmowanych w celu doskonalenia sztuki walki capoeira

• Languages of publication: EN PL

Abstracts

EN

Background and Problem. Globalization is creating new opportunities and challenges for scholars of martial arts. As instruction in specific martial forms extends beyond the boundaries of where such forms were developed, questions may arise about practitioners’ legitimacy. Travel to the source of an art or sport is one way to address these concerns – learning under the tutelage of a local master and being accepted by local martial artists confirms the foreigner’s identity as a legitimate bearer of that tradition. This is a phenomenon called apprenticeship pilgrimage. The present article examines the practices of non-Brazilian capoeiristas who make pilgrimages to Brazil for the purpose of training with a local master. Method. An online survey-building tool (diagnostic survey) was used. 30 individuals participated in the survey, however only 19 of them had actually traveled to Brazil. Eleven of them were males and eight were females. Results and Conclusion. Survey results confirm that the majority of capoeira pilgrims are satisfied with their journeys and with the interactions they have with local capoeiritas; however, there is some variability in this regard based on gender. Furthermore, the relationships pilgrims form with other non-Brazilians may be just as important as those they form with local capoeiristas, suggesting that the transnational relationships formed during apprenticeship pilgrimages should be an area of study for scholars interested in the various mobilities of martial artists.

PL

Tło. W dzisiejszym zglobalizowanym świecie, nauka sztuk walki często odbywa się w kontekstach kulturowych znacznie różniących się od tych, z których pochodzi. Na przykład, capoeira, brazylijska sztuka walki, która została opracowana w obecnej formie przez Afrykańczyków, którzy próbowali przeciwstawić się uciskowi niewolnictwa, jest teraz nauczana w wielu społecznościach, w Ameryce Północnej, Europie, Azji, a nawet ponownie w Afryce. Capoeira praktykowana w tych nowych miejscach jest nie mniej „autentyczna”, niż jej odmiana praktykowana w Brazylii, ale w owych nowych kontekstach mogą pojawić się pytania o zdolność adeptów sztuk walki do wcielania w życie sztuki walki opracowanej gdzie indziej. W sztuce walki capoeira osoby, które nie podzielają tych samych cech demograficznych co oryginalni adepci, mogą czuć się wyalienowane. Podróż jest jednym ze sposobów by takie osoby mogły zrekompensować sobie brak tych cech wspólnych. Metoda. Na podstawie około sześciomiesięcznej obserwacji uczestniczącej w terenie w Brazylii w 2008 roku, autorka opracowała koncepcję rodzaju praktyk zawodowych w formie pielgrzymki, podróży do źródła głównego sztuki walki, gdzie student może uczyć się pod okiem lokalnego mistrza. Ta nowa koncepcja rozszerza ramy pielgrzymek nie-religijnych stworzonych przez kilku badaczy turystyki. Artykuł skupia się na wynikach praktyk zawodowych w formie pielgrzymek dla zawodników capoeiry niepochodzących z Brazylii. Stanowi to odpowiedź na zaproszenie Collins-Kreinera do prowadzenia dalszych badań na temat trwałych skutków zarówno religijnych, jak i świeckich pielgrzymek. W niniejszej pracy autorka wyróżnia dwa główne wnioski: (1) podczas gdy większość capoeiristów, którzy odwiedzają Brazylię, jest zadowolona ze swoich doświadczeń, możliwości kobiet w zakresie maksymalnego czerpania korzyści z takiej podróży jest ograniczona przez męską dominację w brazylijskim społeczeństwie oraz w lokalnych szkołach capoeiry; oraz (2) międzynarodowe relacje utworzone pomiędzy praktykującymi sztuki walki z różnych miejsc na całym świecie muszą stać się obszarem zainteresowania dla badaczy sztuki walki, jeśli chce się zrozumieć, jak działają te dziedziny społeczne w dobie globalizacji. Artykuł jest oparty na danych ankietowych 19 osób, które są zarejestrowane na stronie Facebooka pod nazwą „Badania dotyczące capoeiry”. Udział w badaniu był dobrowolny i nie był zaplanowany jako reprezentatywna próba wszystkich capoeristas, niemniej jednak zawierał bezpośrednie doświadczenia respondentów, którzy przyjechali do Brazylii w celu szkolenia. Zadawane pytania dotyczyły ogólnych danych demograficznych respondentów (wiek, płeć, rasa/pochodzenie etniczne, narodowość i czas praktykowania capoeiry) przed zagłębieniem się w pytania o ich konkretne doświadczenia dotyczące podróży związanych z capoeirą. 11 respondentów to mężczyźni, a osiem to kobiety. Ten stosunkowo równomierny rozkład płci jest odbiciem tego, co autorka zaobserwowała wśród „pielgrzymów” capoeiry podczas prowadzenia badań terenowych w Brazylii na ten temat w 2008 roku. Większość (12) określiła się jako osoby rasy białej, stosunkowo młoda (8 było w przedziale wiekowym 25-35 lat i 7 w wieku 35-45). Średni czas praktykowania capoeiry wynosił 10 lat, choć to maskuje znaczne zróżnicowanie. Podczas gdy dla jednej osoby ten czas obejmował 30 lat, to badanie obejmowało także cztery osoby, które szkoliły się od dwóch lub trzech lat. Respondenci uzyskali również możliwość, aby odpowiedzieć na pytania otwarte o najbardziej znaczące i rozczarowujące aspekty ich podróży, co zrobiliby inaczej, a także jak ich nauczyciel i rówieśnicy w domu traktowali ich po zakończeniu podróży. Pytania te zostały zakodowane i zanalizowane indukcyjnie. Średni czas przebywania w Brazylii w czasie ich pierwszych podróży związanych z capoeirą wynosił około dwóch miesięcy. Było jednak sporo rozbieżności wśród tych danych. Podczas, gdy jedna osoba przebywała na wyjeździe 14 miesięcy, to inne wizyty były krótkie, na tydzień lub dwa. Średni czas trwania pierwszej wizyty wynosił cztery tygodnie. Najczęstszą motywacją jednostki do pierwszego wyjazdu była, jak można się było spodziewać, chęć trenowania capoeiry, choć wyjeżdżający byli również bardzo zainteresowani nauką w kontekście historycznym i kulturowym. Przy ponownych wizytach motywacje społeczne, takie jak odwiedzanie brazylijskich przyjaciół, stały się coraz ważniejsze. W większości respondenci wskazali, że ich ogólne doświadczenie pokrywało się z ich oczekiwaniami, co do podróży. Pośród tych, którzy mieli negatywne doświadczenia, większość stanowiły kobiety. Autorka uważa, że jest to związane z kulturą macho osadzoną zarówno w brazylijskiej kulturze i subkulturze capoeiry, która rzeczywiście jest sprzeczna z etosem egalitaryzmu. Co ciekawe wydaje się, że podróż do Brazylii miała tylko niewielki wpływ na zaangażowanie w capoeirę. Spośród 14 osób, którzy odpowiedzieli na to pytanie, tylko trzy stwierdziły, że ich zaangażowanie w capoeirę gwałtownie wzrosło. Mimo, że wizyta w Brazylii nie wydaje się mieć wielkiego wpływu na zaangażowanie respondentów, to 80% z nich przyznało, że mogłoby wrócić do Brazylii w przyszłości, co sugeruje, że ten rodzaj pielgrzymki nadal absorbuje ich wyobraźnię. Mimo wyraźnego znaczenia Brazylii w umysłach capoeristas i chęci większości badanych do złożenia rewizyty, nie byli oni zgodni co do tego, czy capoeira praktykowana w Brazylii była lepsza lub bardziej autentyczna niż ta, praktykowana w domu. Podczas, gdy niektórzy z badanych z pewnością docenili możliwość upewnienia się, że ich umiejętności mieszczą się w brazylijskich standardach, inni mieli bardziej ambiwalentne odczucia. Zamiast przyznawania brazylijskiej capoeirze specjalnego statusu, niektórzy respondenci wyrazili uznanie dla możliwości zobaczenia, jak capoeira przyciąga różne osoby, które przybywają do Brazylii, aby trenować w lokalnych szkołach. Autorka twierdzi, że jednym z głównych celów pielgrzymek dla celów praktyk zawodowych jest zdobycie uznania przez mistrzów z miejsca powstania sztuki walki, jednak, na podstawie odpowiedzi badanych osób, jednym z najbardziej pożądanych aspektów sztuk walki związanych z podróżą jest możliwość wyjścia poza własną wspólnotę i zyskanie szerszej perspektywy na to, jak sztuki walki są praktykowane w innych miejscach. Autorka przewiduje, że brazylijska capoeira będzie nadal utrzymać dominację; te koneksje transnarodowe stanowią nowe zjawisko, do zanalizowania w przyszłości. Respondenci mieli mieszane odczucia jak zostali odebrani przez nauczycieli i rówieśników w rodzimych krajach. Niektórzy przyznawali, że ich rówieśnicy chętnie witali ich z powrotem, chcieli usłyszeć o doświadczeniach przywiezionych z Brazylii, inni zaś doświadczyli zazdrości lub braku zainteresowania. Niektórzy zyskali więcej szacunku w swojej grupie po odwiedzeniu Brazylii; jednakże nie był to uniwersalny wynik. Nie wszyscy nauczyciele chcieli się zapoznać z doświadczeniami swoich uczniów, ale ci, którzy to zrobili – wyrażali się pozytywnie. Respondenci zwracali większą uwagę na fakty, iż stali się lepszym wojownikami lub osobami bardziej biegłymi w języku portugalskim, niż na inne osobiste przemiany. Uczestnicy w szczególności zauważyli wzrost pewności siebie i poczucia własnej skuteczności. Wyniki te, jak i to, które grupy demograficzne mają największą szansę na osiągnięcie podobnych rezultatów, powinno stać się przedmiotem dalszych prac dotyczących wyjazdów w celu praktyki (studiowania) w różnych formach sztuk walki.

Keywords

EN

capoeira; tourism; pilgrimage; globalization

PL

capoeira; turystyka; pielgrzymka; globalizacja

• Publisher: Stowarzyszenie Idōkan Polska
• Journal: Ido Movement for Culture. Journal of Martial Arts Anthropology
• Year: 2016
• Volume: 16
• Issue: 2
• Pages: 32-40

Contributors

author

Griffith Lauren M.

• Sociology & Anthropology Department, Hanover College, Hanover, Indiana (USA)

Identifiers

DOI

10.14589/ido.16.2.4