Kełle, święte hymny Jezydów

• Authors: Rodziewicz Artur

Title variants

EN

Qewls, the Sacred Hymns of the Yezidis

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The paper characterizes the oral tradition of the Yezidis with particular emphasis on their sacred hymns (Qewls). In the Yezidi religion, Qewls play a role similar to that of the holy books known in Judaism, Christianity and Islam. Because of the strict taboo on literacy, which was in force for centuries, the Yezidi hymns occupy a central place in the transmission of religious lore, they are also the oldest artefacts of the Yezidi poetic, metaphysical, theological and ethical tradition. The article is based on the author’s field research and interviews with the Yezidi experts in religious poetry in Iraq, Turkey and the South Caucasus. The paper is also an introduction to the first Polish edition, translation and commentary of two Yezidi hymns—Qewlê Zebûnî Meksûr and Qewlê Bê û Elîf—which belong to the group of the highly-respected Yezidi sacred hymns.

Keywords

EN

The Yezidis; Qewls; Religious Hymns; Illiteracy; Oral tradition; Cosmogony; Theology; Sufism; Angels; Kurmanji

• Publisher: Polskie Towarzystwo Orientalistyczne
• Journal: Przegląd Orientalistyczny
• Year: 2018
• Issue: 1-2 (265-266)
• Pages: 73-90

Dates

published

2018-11-20

Contributors

author

Rodziewicz Artur

• Uniwersytet Jagielloński

References

• Amojew Kerim, Jezidy i ich religija, Institut Wostokowiedienia Gosudarstwiennowo Uniwiersitieta Il’i, Tbilisi 2016.
• Anastase Marie de Saint-Élie, La découverte récente des deux livres sacrés des Yézîdis, „Anthropos” 1911, 6, s. 1–39.
• Badawi Elsaid M., Muhammad A. Haleem (red.), Arabic-English Dictionary of Qur’anic Usage, Brill, Leiden – Boston 2008.
• Babinger Franz, Padishah, w: Peri Bearman et al. (red.), The Encyclopaedia of Islam. New Edition, t. VIII, Brill, Leiden 1995, s. 237.
• Bell Gertrude L., Amurath to Amurath, William Heinemann, London 1911.
• Bittner Maximilian, Die heiligen Bü cher der Jeziden oder Teufelsanbeter (Kurdisch und Arabisch), A. Hö lder, Vienna 1913.
• Bruinessen Martin van, Veneration of Satan Among The Ahl-e Haqq of The Gûrân Region, „Fritillaria Kurdica” 2014, 3–4, s. 6–41.
• Celîl Ordîxanê, Celîl Celîlê, Zargotina K’urda, Kurdskij folklor, t. II, Nauka, Moskwa 1978.
• Chol Ismail Beg, El Yazidiyya qadiman wa hadithan, American Press, Beirut 1934.
• Chyet Michael L., Kurdish-English Dictionary. Ferhenga Kurmancî–Inglîzî, Yale University Press, New Heaven – London 2003.
• Cuinet Vital, La Turquie d’Asie, t. II, Ernest Leroux, Paris 1891.
• Dehqan Mostafa, Qet’ei gurani dar bare-je Szejtan, „Name-je Iran-e Bastan” 1383, 2, s. 47–64.
• Diringer David, Alfabet, czyli klucz do dziejów ludzkości, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1972.
• Ebied Rifaat, Michael J. L. Young, An Account of the History and Rituals of the Yazīdīs of Mosul, „Le Muséon” 1972, 85, s. 481–522.
• Frank Rudolf, Scheich ʿAdî, der grosse Heilige der Jezîdîs, Max Schmersow, Kirchhain N.-L. 1911.
• Gława jezidow, „Tifilisskij Listok” 1909, 40, s. 2.
• Guest John S., Survival Among the Kurds. A History of the Yezidis, Routledge, London – New York 1993.
• Jegiazarow Solomon A., Kratkij etnograficzeskij oczerk kurdow Eriwanskoj gubernii oraz Kratkij etnograficzesko-juridiczeskij oczerk jezidow Eriwanskoj gubernii, „Zapiski Kawkazkogo otdieła Impieratorskago Russkago gieograficzeskago obszczestwa” 1891, vol. 13, z. 2, s. 1–234.
• Joseph Isya, Yezidi Texts, „American Journal of Semitic Languages and Literatures” 1909, 25, s. 111–156.
• Karciew [Karcow] Jurij S., Zamietki o turieckich jezidach, „Zapiski Kawkazkogo otdieła Impieratorskago Russkago gieogradiczeskago obszczestwa” 1891, t. 13, z. 2, s. 235–263.
• Kreyenbroek Philip G., Yezidism – its Background, Observances and Textual Tradition, Edwin Mellen Press, Lewiston 1995.
• Kreyenbroek Philip, Rashow [Reşo] Khalil J., God and Sheikh Adi Are Perfect. Sacred Poems and Religious Narratives from the Yezidi Tradition, Harrassowitz Verlag, Wiesbaden 2005.
• Kurdojew Kanat, Kurdsko-Russkij Słowar’. Ferhenga Kurdî-Rûsî, Gosudarstwiennoje Izdatiel’stwo nostrannych i Nacjonal’nych Słowariej, Moskwa 1960.
• Loukotka Čestmír, Razwitie pis’ma, Izdatiel’stwo Inostrannoj Litieratury, Moskwa 1950.
• Massal’ski Władisław I., Oczerk pogranicznoj czasti Karsskoj Obłasti, „Izwiestija Imperatorskago Russkago Gieograficzeskago Obszczestwa” 1887, 23, Petersburg 1888, s. 1–35.
• Omarkhali Khanna, The Yezidi Clan and Tribal System, „Journal of Kurdish Studies” 2008, 6, s. 104–119.
• Omarkhali Khanna, The Yezidi Religious Textual Tradition: From Oral to Written. Categories, Transmission, Scripturalisation and Canonisation of the Yezidi Oral Religious Texts, Harrassowitz Verlag, Wiesbaden 2017.
• Oral Literature: Issues of Definition and Terminology, w: Philip M. Peek, Kwesi Yankah (red.) African Folklore. An Encyclopedia, Routledge, New York – London 2004, s. 621–628.
• Pirbari Dimitrij, Amojew Kerim, Jezidskaja pismiennost’, Dom Jezidow Gruzji, Niekieri, Tbilisi 2013.
• Pirbari Dimitrij, Szczedrowickij Dimitrij, Tajna Żemczużiny. Jezidskaja teosofija i kosmogonija, Taus, Moskwa – Tbilisi 2016.
• Reşo Khalil C., Pern ji Edebê Dînê Êzdiyan, t. I–II, Duhok 2004.
• Reşo Khalil C., Pern ji Edebê Dînê Êzdiyan, Spirez, Duhok 2013.
• Rodziewicz Artur, And the Pearl Became an Egg: The Yezidi Red Wednesday and Its Cosmogonic Background, „Iran and the Caucasus” 2016, 20, s. 347–367.
• Rodziewicz Artur, Jezydzka droga do Tyflisu. Przyczynek do historii gruzińskich Jezydów, w: M. Rzepka, M. Hałaburda (red.) Kurdystan. Perspektywy badawcze, Scientia Plus, Kraków 2018, s. 113-152.
• Rodziewicz Artur, Odrodzenie religii jezydzkiej w Gruzji? Rozmowy z Dimitrijem Pirbarim, głową Duchowej Rady Jezydów w Gruzji, „Fritillaria Kurdica” 2017, 16, s. 4–67.
• Rodziewicz Artur, Prolegomena do teologii retoryki, „Przegląd Filozoficzny” 2011, 77, s. 167–185.
• Rodziewicz Artur, The Nation of the Sur. The Yezidi Identity between Modern and Ancient Myth, w: Joanna Bocheńska (red.) Rediscovering Kurdistan’s Cultures and Identities: The Call of The Cricket, Palgrave Macmillan, London – New York 2018, [w druku].
• Rodziewicz Artur, Yezidi Eros. Love as the Cosmogonic Factor and Distinctive Feature of the Yezidi Theology in the Light of Some Ancient Cosmogonies, „Fritillaria Kurdica” 2014, 3–4, s. 42–105.
• Rosenberg Bruce A., The Complexity of Oral Tradition, „Oral Tradition 1987, 2/1, s. 73–90.
• Schütz Paul, Zwischen Nil und Kaukasus, Christian Kaiser Verlag, München 1930.
• Schweiger-Lerchenfeld Amand von, Życie kobiet na ziemi przedstawił Amand Kawaler v. Schweiger Lerchenfeld, tł. L. Kaczyńska, „Przegląd Tygodniowy” 1882, Warszawa.
• Silêman Xidir, Xelîl Cindî [Reşo], Êzdiyatî: Liber Roşnaya Hindek Têkstêd Aîniyî Êzdiyan, Baghdad 1979.
• Siouffi Nicolas, Une courte conversation avec le chef de la secte des les adorateurs du diable, „Journal asiatique” 1880, 18, s. 78–83.
• The Russian Kurds, from the Russian of S. A. Yeghiazarof, „Scottish Geographical Magazine” 1892, nr 8, s. 311–322.
• Wil’czewskij Olieg Ł., Oczerki po istorii jezidstwa, „Ateist” 1930, nr 51, s. 81–113.

Identifiers

ISSN

0033-2283