Druga część Through the Looking Glass… III na klawesyn Pawła Szymańskiego. Intertekstualna gra i forma muzyczna. Teoretyczne podstawy modelu

• Authors: Kostka Violetta

Title variants

EN

Paweł Szymański’s Through the Looking Glass… III, part two, for harpsichord. Intertextual game and musical form. Theoretical basis of the model

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Na podstawie pewnej grupy przeanalizowanych utworów Pawła Szymańskiego autorka stwierdza, że charakterystyczna dla tego kompozytora intertekstualność ściśle wiąże się z problemem formy muzycznej i aby móc formułować sensowne wnioski na temat jednego z tych dwóch problemów, należy posiadać wiedzę o drugim. Aby udowodnić swoją hipotezę, bierze na warsztat drugą część Through the Looking Glass… III na klawesyn. Najpierw odkrywa przed czytelnikami strukturę wyjściową utworu, jaką jest progresja melodyczna w stylu barokowym, potem formułuje prawdopodobny sposób transformacji tej struktury, by na końcu ujawnić, że tekst właściwy jest od początku do końca intertekstualną grą między barokowymi a nowoczesnymi znaczeniami muzycznymi. Tak skonstruowany technicznie utwór autorka widzi jako formę pięciofazową, w której kolejne fazy różnią się między sobą stopniem nawiązania do struktury wyjściowej. Fazy pierwsza, trzecia i piąta są krótkie i znacznie zbliżone do odpowiednich fragmentów struktury wyjściowej, natomiast fazy druga i czwarta — bardzo rozbudowane, przy czym druga — jest regularna i o średnim stopniu barokowości, natomiast czwarta — nieregularna i o wysokim stopniu nowoczesności.

EN

On the basis of a number of analysed compositions by Paweł Szymański, the author states that the intertextuality, characteristic for this composer, is closely connected with the issue of a musical form. To be able to draw sensible conclusions concerning either of the above issues, one has to have knowledge on the other. In order to prove her hypothesis, the author has chosen the second movement of Through the Looking Glass… III for harpsichord. First, she reveals to the readers the basic structure of the composition, i.e. the melodic progression in the baroque style, then establishes the possible way of transforming this structure, and finally discloses the fact that the text proper is, from the beginning to the end, an intertextual play between baroque and modern musical meanings. The author perceives the composition, technically constructed in the above-mentioned way, as a five-phase form, where the subsequent phases differ by the degree of their relation to the basic structure. The first, third and fifth phases are short and considerably similar to the respective fragments of the basic structure, while the second and fourth ones are very extensive. The second phase is regular, characterised by an average degree of baroqueness, whereas the fourth one is irregular, with a high degree of modernity.

Keywords

PL

Paweł Szymański; intertekstualność; forma; fazowość

EN

Paweł Szymański; intertextuality; form; five-phase form

• Publisher: Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku, Wydział Dyrygentury, Kompozycji i Teorii Muzyki
• Journal: Aspekty Muzyki
• Year: 2018
• Volume: 8
• Pages: 441-454

Dates

published

2018

Contributors

author

Kostka Violetta

• Instytut Teorii Muzyki Wydział Dyrygentury, Kompozycji i Teorii Muzyki Akademia Muzyczna im. S. Moniuszki w Gdańsku, ul. Łąkowa 1–2, 80–743 Gdańsk

References

• Chłopecki Andrzej, [książeczka do płyty], W hołdzie Wandzie Landowskiej. Elżbieta Chojnacka. Klawesyn, Polskie Radio (PRCD 1047), Polskie Nagrania (PNCD 1271), Warszawa 2009.
• Kostka Violetta, „Dwie etiudy” na fortepian Pawła Szymańskiego. Dwupoziomowość a problem parodii, „Res Facta Nova” 2014, 15 (24), s. 85–99.
• Kostka Violetta, Intertekstualność w muzyce Pawła Szymańskiego na przykładzie drugiej części „Compartment 2, Car 7” na wibrafon, skrzypce, altówkę i wiolonczelę, w: Analiza dzieła muzycznego. Historia. Theoria. Praxis, t. 4, red. A. Granat-Janki i zespół, Wrocław 2016, s. 219–227.
• Kostka Violetta, Muzyka Pawła Szymańskiego. Nawiązania do tradycji i algorytmiczne konstrukcje w „Preludium i Fudze” na fortepian oraz w „Compartment 2, Car 7” na wibrafon, skrzypce, altówkę i wiolonczelę, w: Sto lat muzykologii polskiej. Historia — Teraźniejszość — Perspektywy, red. Dagmara Łopatowska-Romsvik, Aleksandra Patalas, Kraków 2016, s. 371–378.
• Kostka Violetta, Wykładnik intertekstualny, interpretant i znaczeniowa gra — klucze do interpretacji muzyki Pawła Szymańskiego, „Aspekty Muzyki” 2017, t. 7, s. 119–140.
• Nycz Ryszard, Intertekstualność i jej zakresy: teksty, gatunki, światy, w: idem, Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze, Kraków 2000, s. 79–109.
• Nycz Ryszard, Poetyka intertekstualna: tradycje i perspektywy, w: Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, red. Michał Paweł Markowski, Ryszard Nycz, Kraków 2012, s. 153–180.
• Riffaterre Michael, Semiotyka intertekstualna: interpretant, tłum. Krystyna i Jerzy Faliccy, „Pamiętnik Literacki” 1988, t. 79, z. 1, s. 297–314.

Identifiers

ISSN

2082-6044

ISBN

978-83-64615-33-7

DOI

10.34861/aspmuz8-19_druga-czesc