Doświadczanie wsparcia społecznego przez młodzież

• Authors: Barbara Ostafińska-Molik , Ewa Wysocka

Title variants

EN

Experience of support for young people

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł dotyczy sposobu postrzegania wsparcia ze strony różnych podmiotów i środowisk wychowawczych, otrzymywanego przez adolescentów zróżnicowanych pod względem funkcjonowania społecznego (młodzież z zaburzeniami zachowania i młodzież prawidłowo przystosowana). Autorki wychodzą z założenia, że wsparcie społeczne pełni wielorakie funkcje, stanowiąc dostępną pomoc w sytuacjach trudnych, a także punkt odniesienia dla wyborów autokreacyjnych młodego pokolenia (środowisko życia wpierające dla młodego pokolenia: środowisko rodzinne (matka, ojciec, inni członkowie rodziny), szkolne (wychowawcy i nauczyciele) i rówieśnicze (koledzy z klasy) oraz inne osoby znaczące wykazała istotne zróżnicowania w zakresie postrzeganej możliwości otrzymania wsparcia przez młodzież z zaburzeniami zachowania i nieprzejawiającej takich zaburzeń. Ogólnie młodzież postrzega jako najbardziej wspierające środowisko rodzinne, w mniejszym stopniu rówieśnicze, zaś incydentalnie niemal środowisko szkolne. Największe różnice w zakresie otrzymywanego wsparcia wśród dwóch grup kontrastowych: młodzieży niedostosowanej społecznie i prawidłowo przystosowanej, wystąpiły kolejno w zakresie dostępnego wsparcia ze strony środowiska rodzinnego, następnie środowiska szkolnego i innych osób znaczących. Nieistotne okazało się zróżnicowanie postrzeganego wsparcia w obu porównywanych grupach otrzymywanego ze strony grupy rówieśniczej. Pozwala to postawić wniosek, iż proces dewiacyjny zapoczątkowuje dysfunkcjonalność środowiska rodzinnego; szkoła ów proces potęguje, nie kompensując wcześniejszych deficytów wsparcia w środowisku rodzinnym i ze strony innych, dorosłych osób znaczących, zaś środowisko rówieśnicze może ów proces dynamizować i pogłębiać, poprzez odniesienie do dewiacyjnych grup rówieśniczych.

EN

The article concerns the perception of support from various entities and educational environments received by adolescents who are diverse in terms of social functioning (youth with conduct disorders and youth properly adapted). The authors start with an assumption that the full social support has multiple functions; active help available in difficult situations and a reference point for the choices of selfestablishement amongst young people (living environment to support an overcoming developmental problems and life). The analysis of: basic support systems available to the young generation, family environment (mother, father, other family members), school (teachers and educators), peers (classmates) and other significant persons; show significant differences in terms of the perceived options of receiving support by adolescents with conduct disorder and those who did not manifest such disorders. In general, young people perceive family environment as the most supportive, then peer and then almost incidentally school environment. For the two contrasting groups, the most significant differences were found amongst socially maladjusted youth and properly adapted, when looking at the range of available support from family environment, then the school environment and other significant people. The support of their peer group turned out to be irrelevant when compared against each group. This allows to conclude that the process of deviation starts with the dysfunctional family environment. School may enhance this process, when unable to compensate for the earlier deficits of support in the family and from others – significant adults, and peer environment. The negative process can be deepened by reference to deviant peer groups.

Keywords

PL

młodzież; wsparcie; system wsparcia; młodzież niedostosowana społecznie; młodzież przystosowana społecznie

EN

youth; support; support systems; socially maladjusted youth; properly adapted youth

• Publisher: Pedagogium Wyższa Szkoła Nauk Społecznych w Warszawie
• Journal: Pedagogika Społeczna
• Year: 2014 (R. XIII)
• Issue: 3(53)
• Pages: 83 - 104

Dates

published

2014-10-30

Contributors

author

Barbara Ostafińska-Molik

• Uniwersytet Jagielloński

author

Ewa Wysocka

• Uniwersytet Śląski

References

• Achenbach T.M. (1982), Developmental psychopathology, Wiley, New York.
• Achenbach T.M. (1991a), Integrative guide for the 1991-CBCL/4-18, YSR, and TRF Profiles, University of Vermont, Department of Psychiatry, Burlington.
• Achenbach T.M. (1991b), Manual for the Teacher’s Form and 1991 Profile, University of Vermont, Department of Psychiatry, Burlington.
• Allen J.P., Marsh P., McFarland C., McElhaney K.B., Land D.J., Jodl K.M., Peck S. (2002), Attachment and autonomy as predictors of development of social skills and delinquency during midadolescence, Journal of Consulting and Clinical Psychology, nr 70(1), s. 56–66.
• Biegasiewicz M. (2010), Poczucie alienacji a wsparcie społeczne u nieletnich, Studia Psychologica UKSW, nr 10, s. 125–152.
• Bowlby J. (1969), Attachment and loss, t. 1: Attachment, Hogarth Press, London.
• Bowlby J. (2007), Przywiązanie, PWN, Warszawa.
• Caplan G. (1984), Środowiskowy system oparcia a zdrowie jednostki, Nowiny Psychologiczne, nr 2–3, s. 92–114.
• Carr A. (2009), Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu i ludzkich siłach, Zysk i S-ka, Poznań.
• Festinger L. (1963), Social pressures in informal groups: a study of human factors in housing, Stanford University Press, Stanford.
• Festinger L. (2007), Teoria dysonansu społecznego, WN PWN, Warszawa.
• Field S. (2013), Discovering Statistic Using IBM SPSS Statistics, Sage, Los Angeles–Washington.
• Fromm E. (1966). Szkice z psychologii religii, KiW, Warszawa.
• Giddens A. (2001). Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, PWN, Warszawa.
• Jaworowska-Obłój Z., Skuza B. (1986), Pojęcie wsparcia społecznego i jego funkcje w badaniach naukowych, Przegląd Psychologiczny, nr 3, s. 733–746.
• Józefik B., Iniewicz G. (2008), Koncepcja przywiązania, Od teorii do praktyki klinicznej, Wydawnictwo UJ, Kraków.
• Keijsers L., Frijns T., Branje S., Meeus W. (2009), Developmental links of adolescent disclosure, parental solititation, and control with delinquency: Moderation by parental support, Developmental Psychology, nr 45(5), s. 1314–1327. Moderation by parental support, Developmental Psychology, nr 45(5), s. 1314–1327.
• Klemens J., Hall J. (2014), The importance of parental warmth, support, and control in preventing adolescent misbehavior, Journal of Child and Adolescent Behavior, nr 2(1), s. 8 (http://dx.doi.org/10.4172/jcalb.1000121)
• Kmiecik-Baran K., Skala wsparcia społecznego. Teoria i właściwości psychometryczne, Przegląd Psychologiczny, t. 38, nr 1–2, s. 201–214.
• Kwieciński Z. (1999). Edukacja wobec nadziei i zagrożeń współczesności, [w:] J. Kozielecki (red.), Humanistyka przełomu wieków, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa, s. 51–77.
• McWhirter J.J., McWhirter B.T., McWhirter A.M., Hawley McWhirter E. (2001), Zagrożona młodzież, PARPA, Warszawa.
• Myers D.G. (2000), The American Paradox: Spiritual Hunger in an Age of Plenty, Yale University Press, New Haven and London 2000.
• Ostafińska-Molik B. (2014), Postrzeganie siebie i własnego zachowania w kontekście zaburzeń adaptacyjnych młodzieży, Wydawnictwo UJ, Kraków.
• Parker J., Benson M. (2004), Parent – Adolescent Relations and Adolescent Functioning: Self-Esteem, Substance Abuse and Delinquency, Adolescence, nr 38(155), s. 519–530.
• Plopa M. (2005a), Psychologia rodziny. Teoria i badania, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
• Plopa M. (2005b), Więzi w małżeństwie i rodzinie. Metody badań, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
• Sarason I.G., Sarason B.R. (1999), Abnormal Psychology: The Problem of Maladaptive Behavior (wyd. 9), Prentice Hall, Upper Saddle River, NJ.
• Sarason I.G., Sarason B.R. (1982), Concomitants of social support: attitudes, personality charakcteristics and life experiences, Journal of Personality, nr 50, s. 331–244.
• Sarason B.R., Sarason I.G., Pierce G.R. (1990), Traditional views of social support and their impact of assessment, [w:] Sarason I.B.R., Sarason I.G., Pierce G.R. (red.) Social Support: An International View, John Wiley and Sons, New York.
• Schaffer H.R. (2006), Rozwój społeczny – dzieciństwo i młodość, Wydawnictwo UJ, Kraków.
• Seligman Martin E.P. (1975), Helplessness, Freeman, San Francisco.
• Seligman Martin E.P. (2002), Authentic happiness: using the new positive psychology to realize your potential for lasting fulfillment, Free Press, New York.
• Seligman Martin E.P. (1996), Optymizmu można się nauczyć, Media Rodzina, Poznań.
• Seligman Martin E.P. (2004), Psychologia pozytywna, [w:] Czapiński J. (red.), Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka, PWN, Warszawa.
• Sęk H. (1986), Wsparcie społeczne – co zrobić, aby stało się pojęciem naukowym?, Przegląd Psychologiczny, nr 3, s. 791–800.
• Sęk H. (red.) (1991), Społeczno-kliniczne podstawy teoretyczne różnych form pomocy psychologicznej, [w:] Społeczna psychologia kliniczna, PWN, Warszawa, s. 365–381.
• Sęk H., Cieślak R. (2013), Wsparcie społeczne, stres i zdrowie, WN PWN, Warszawa.
• Tardy Ch.H. (1985), Social suport measurement, American Journal of Community Psychology, nr 13(2), s. 187–202.
• Urban B. (2012), Agresja młodzieży i odrzucenie rówieśnicze, WN PWN, Warszawa.
• Wysocka E. (2009), Młodzież a autorytety: analiza teoretyczna i empiryczne egzemplifikacje (Funkcjonowanie autorytetów w życiu codziennym młodzieży szkół średnich a religijność), [w:] Sieradzan J. (red.), Mit autorytetu – autorytet mitu, UwB, Białystok, s. 285–322.
• Wysocka E. (2010), Wizja edukacji i szkoły w perspektywie młodego pokolenia, [w:] Konopczyński M., Theiss W., Winiarski M. (red.), Pedagogika społeczna. Przestrzenie życia i edukacji, Pedagogium, WSPR, Warszawa, s. 172–192.
• Wysocka E. (2011a), Mit autorytetu – zagrożenia i znaczenie autorytetów w życiu społecznym i wychowaniu (z uwzględnieniem poglądów i doświadczeń studentów pedagogiki), Studia z Teorii Wychowania, t. II, nr 1(2), s. 90–125.
• Wysocka E. (2011b), Kwestionariusz Nastawień Intrapersonalnych, Interpersonalnych i Nastawień wobec Świata (KNIIŚ). Podręcznik testu – wersja dla uczniów szkoły ponadgimnazjalnej, MEN, AFM, Kraków.
• Wysocka E. (2011c), Szkoła: przyjaciel czy wróg ucznia. Analiza środowiska wychowawczego szkoły – wymiary i czynniki wyznaczające autokreację młodego pokolenia, [w:] Cichosz M.,
• Leppert R. (red.), Współczesne środowiska wychowawcze. Stan obecny i kierunki przemian, Wydawnictwo Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej, Bydgoszcz, s. 97–120.
• Ziemska M. (2009), Postawy rodzicielskie, Wiedza Powszechna, Warszawa.

Identifiers

ISSN

1642-672X