Między wiedzą naukową a mądrością w pedagogice – w obszarze filozofii wychowania

• Authors: Nowak Marian

Title variants

EN

Between Scientific Knowledge and Wisdom in Education – In the Area of the Philosophy of Education

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł podejmuje problem tożsamości filozofii wychowania i jej specyfiki jako subdyscypliny pedagogicznej, postulując zarazem pewien model jej uprawiania, który może pozwalać na realizowanie jej w dawnych kategoriach nie tylko dyscypliny naukowej, ale także zawierającej i reprezentującej mądrość pedagogiczną. Cała zresztą filozofia, dążąc do spełniania wymagań wiedzy naukowej, zawsze dążyła do bycia źródłem mądrości w życiu indywidualnym i społecznym (idąc za dawną tradycją postrzegania roli filozofa jako mędrca) i nie zadawalała się jedynie wytwarzaniem wiedzy naukowej. Stwierdzenie Th. Kampmanna o filozofii znajdującej się między odwieczną mądrością a czasowo uwarunkowaną wiedzą posłużyło autorowi za podstawę do zaproponowania podejść w badaniach rzeczywistości wychowania (konkretnie metody fenomenologicznej, hermeneutycznej, dialektycznej i systemowej), które – podejmując wyzwania życia i opierając się na życiu (Lebenswelt) – pozwoliłyby na osiąganie mądrości pedagogicznej. Propozycja ta, nie wykluczając obecności także religii – „filozofowania w wierze” – jak postulował Gilson, zachęca do przechodzenia od danych naukowych (także nauk szczegółowych) do ujęć „bliskich życiu”, aspirujących do odkrywania „odwiecznych racji rzeczy” (aeternae rationes rerum), poprzez które możliwe byłoby dochodzenie do pedagogicznej mądrości.

EN

The article undertakes the problem of the identity of the philosophy of education and its specificity as one of the pedagogical disciplines at the same time, making it a model of the practice of growing, which could allow the implementation of it in old categories not only scientific discipline, but also containing and representing the pedagogical wisdom. Moreover, the whole philosophy, in order to meet the requirements of scientific knowledge, always sought to be a source of wisdom in the individual and social life (following the distant tradition of perception of the role of the philosopher as a Sage) and was not content only for the production of scientific knowledge. Affirming the statement of Th. Kampmann about the philosophy located between the age-old wisdom and temporarily conditioned knowledge, the author served as the basis for proposing approaches in basic reality of education (specifically the phenomenological method, hermeneutic, dialectical and systematical), which undertake the challenges of the life and based on the life (Lebenswelt), they would allow for the achievement of pedagogical wisdom. This proposal, not excluding the presence also of the religion – “philosophizing in faith” – as postulated Gilson, encourages the transition from scientific data (including specific sciences), for “close”, aspiring to explore “the age-old rights of the things” (aeternae rationes rerum), through which it would be possible to reach the pedagogical wisdom.

Keywords

PL

filozofia wychowania; wiedza naukowa; mądrość; pedagogika

EN

the philosophy of education; scientific knowledge; wisdom; pedagogy

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie
• Journal: Studia Paedagogica Ignatiana
• Year: 2016
• Volume: 19
• Issue: 1
• Pages: 19-38
• Physical description: artykuł naukowy

Dates

published

2016-07

Contributors

author

Nowak Marian

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

References

• Bartnik C.S., ‘Filozofia przeciwieństw’ Romana Guardiniego, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne KUL” 1959, t. 2, nr 2.
• Bartnik C.S., Romano Guardini. Metoda witalistyczno-fenomenologiczna, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 1990.
• Beck H. (red.), Philosophie der Erziehung, Herder, Freiburg – Basel – Wien 1979.
• Beck H., Dialektik oder Analogie als Bestimmungsprinzip der Pädagogik? Betrachtung über R. Guardinis dialektische Phänomenologie (Die Begegnung), „Vierteljahresschrift für wissenschaftliche Pädagogik” 1960, t. 36, nr 2.
• Brezinka W., Metatheorie der Erziehung. Eine Einführung in die Grundlagen der Erziehungswissenschaft, der Philosophie der Erziehung und der Praktischen Pädagogik, Ernst Reinhardt Verlag, München – Basel 1978.
• Bronk A., Rozumienie – Dzieje. Język. Filozofia hermeneutyczna H.G. Gadamera, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1982.
• Cavallé M., La saggezza ritrovata, trad. da spagnolo di Enrico Petrella, Ugo Mursia Editore, Milano 2002.
• Danner H., Methoden geisteswissenschaftlicher Pädagogik, Ernst Reinhardt Verlag, München – Basel 1989.
• Danner H., Methoden geisteswissenschaftlicher Pädagogik. Einführung in Hermeneutik, Phänomenologie und Dialektik, Ernst Reinhardt Verlag, München – Basel 1989.
• Dewey J., Demokracja i wychowanie. Wstęp do filozofii wychowania, przeł. Z. Bastgen, Warszawa 1963.
• Gara J., Fenomenologiczne inspiracje hermeneutycznego rozjaśniania fenomenu edukacji, „Kwartalnik Pedagogiczny” 2015, nr 2–3.
• Gilson E., Introduzione alla filosofia cristiana, Massimo, Milano 1982.
• Groome Th.H., Christian Religious Education. Sharing Our Story and Vision, Jossey-Bass Publishers, San Francisco 1999.
• Guardini R., Der Gegensatz. Versuche zu einer Philosophie des Lebendig-Konkreten, Matthias-Grünewald-Verlag, Mainz 1985.
• Guardini R., Wahrheit des Denkens und Wahrheit des Tuns. Notizen und Texte 1942–1964, Ferdinand Schöningh, Paderborn – München – Wien – Zürich 1980.
• Henz H., Lehrbuch der systematischen Pädagogik, Herder, Freiburg – Basel – Wien 1964.
• Kampmann Th., Erziehung und Glaube, Kösel-Verlag, München 1960.
• Klafki W., Pädagogisch-dialektische oder anthropologisch-existenzphilosophische Grundlegung der Erziehungswissenschaft?, „Zeitschrift für Pädagogik” 1958, t. 4.
• Krąpiec M.A. i in., Wprowadzenie do filozofii, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1996.
• Kunowski S., Podstawy współczesnej pedagogiki, Wydawnictwo Salezjańskie, Łódź 1981.
• Nanni C., Introduzione alla filosofia dell’educazione. Professione pedagogista teorico?, LAS, Roma 2007.
• Nanni C., L’educazione tra crisi e ricerca di senso, LAS, Roma 1992.
• Nanni C., Una scienza che non tramonta, w: Pensare filosoficamente, red. C. Nanni, G. Quinzi, G. Baggio, L. Pace, LAS, Roma 2013.
• Nowak M., ‘Giovinezza’ ed ‘autoformazione’ secondo Romano Guardini, UPS – Università Gregoriana, Roma 1989.
• Nowak M., Giovinezza ed autoformazione secondo Romano Guardini, Roma 1988 (maszynopis pracy doktorskiej).
• Nowak M., Metoda hermeneutyczna w pedagogice, „Roczniki Nauk Społecznych KUL” 1993, t. 21, nr 2.
• Nowak M., Podstawy pedagogiki otwartej, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1999.
• Reichenbach H., La nascita della filosofia scientifica, Il Mulino, Bologna 2002.
• Rowid H., Podstawy i zasady wychowania, Nasza Księgarnia, Warszawa 1946.
• Soëtard M., Le savoir de l’éducation entre connaissance du fait et pensée de la fin. L’action pédagogique, „Rassegna di Pedagogia. Pädagogische Umschau” 2005, t. 63, nr 3–4.
• Speck J., Guardinis Gegensatzlehre und das sogenannte ‘dialektische’ Denken in der Pädagogik. (Auseinandersetzung mit „Der Gegensatz”), „Vierteljahresschrift für wissenschaftliche Pädagogik” 1964, t. 40.
• Suchodolski B., Trzy pedagogiki, Nasza Księgarnia, Warszawa 1970.
• Whitehead A.N., The Aims of Education and Other Essays, The Free Press, New York 1929.
• Wucherer-Huldenfeld K., Die Gegensatzphilosophie Romano Guardinis in ihren Grundlagen und Folgerungen, Verlag Notring, Wien 1968.

Identifiers

ISSN

2450-5358