Grając w szachy z Duchampem. O „Rzeźbiarzu z kamerą” Marcina Giżyckiego

• Authors: Trwoga Adam

Title variants

EN

Playing Chess with Duchamp. on Marcin Giżycki’s “Sculptor with a Camera”

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest pokazanie związków zarówno formalnych, jak i treściowych, zachodzących 1) pomiędzy dziełem found footage, zatytułowanym „Rzeźbiarz z kamerą. Filmowa pasja Augusta Zamoyskiego” Marcina Giżyckiego, a amatorskimi nagraniami znanego polskiego rzeźbiarza Augusta Zamoyskiego oraz 2) pomiędzy działaniem Giżyckiego a strategiami stosowanymi we współczesnej sztuce (pojęcie ready-made u Marcela Duchampa) i kinie (film montażowy). Oprócz opisu i analizy odnoszących się zarówno do filmu Giżyckiego, jak i materiałów z filmowego archiwum Zamoyskiego (zawierającego bezcenny dokument życia polskiego ziemiaństwa w latach 1927-1929, jak również portrety przyjaciół artysty, m.in. A. Loosa, A. Rubinsteina, L. Marcoussisa, A. Halickiej, M. Kislinga oraz jedyne nagrania S. I. Witkiewicza), przedstawiony został kontekst ich powstania oraz możliwości dalszego wykorzystania, np. przez Muzeum Literatury, które jest właścicielem nagrań Zamoyskiego.

EN

The aim of the article is to show the connections, both formal and in terms of content, taking place 1) between the found footage work, entitled “Sculptor with a Camera. Film Passion of August Zamoyski” by Marcin Giżycki, and amateur recordings by renowned Polish sculptor August Zamoyski, and 2) between Giżycki’s activities and strategies used in contemporary art (the concept of ready-made by Marcel Duchamp) and cinema (compilation film). In addition to the description and analysis referring to both Giżycki’s film and materials from the film archive of Zamoyski (containing the priceless document of life of the Polish landowning class in 1927-1929, as well as portraits of the artist’s friends, including A. Loos, A. Rubinstein, L. Marcoussis, A. Halicka, M. Kisling and the only recordings of S. I. Witkiewicz), the context of their creation and the possibilities for further use (e.g. by the Museum of Literature, which is the owner of Zamoyski’s recordings) were presented.

Keywords

PL

August Zamoyski; Marcin Giżycki

EN

August Zamoyski; Marcin Giżycki

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Kwartalnik Filmowy
• Year: 2018
• Issue: 104 Esej, found footage, film montażowy
• Pages: 204-215

Contributors

author

Trwoga Adam

• Wydział Sztuki Nowych Mediów, Polsko-Japońska Akademia Technik Komputerowych

References

• • Błoński Jan, Teatr Witkiewicza: forma formy, „Dialog” 1967, nr 12.
• • Bystroń Jan Stanisław, Socjologia kina, „Ekran” 1919, nr 11,
• • Degler Janusz, Witkacego portret wielokrotny. Szkice i materiały do biografii (1918–1039), PIW, Warszawa 2009.
• • Giżycki Marcin, Awangarda wobec kina. Film w kręgu polskiej awangardy artystycznej dwudziestolecia międzywojennego, Wydawnictwo Małe, Warszawa 1996.
• • Giżycki Marcin, Kino odwróconego czasu, „Kwartalnik filmowy” nr 66, lato 2009.
• • Giżycki Marcin, Rzeźbiarz z kamerą. O filmach Augusta Zamoyskiego, w: August Zamoyski. Nie tylko z archiwum, red. Maryla Śledzianowska, Muzeum Literatury, Warszawa 2019, [publikacja złożona do druku].
• • Giżycki Marcin, Słownik kierunków, ruchów i kluczowych pojęć sztuki drugiej połowy XX wieku, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2002.
• • Hendrykowska Małgorzata, Filmowcy amatorzy w Polsce przed rokiem 1939, „Images” vol. XX, no. 29, Poznań 2017.
• • Hendrykowski Marek, Witkacy, Cocteau i inni. Amatorskie filmy Augusta Zamoyskiego, „Images” vol. XX, no. 29, Poznań 2017.
• • http://www.mnw.art.pl/aktualnosci/rzezby-augusta-zamoyskiego-zakupione-do-zbiorow-muzeum-narodowego-w-warszawie,510.html (dostęp 16.01.2019).
• • http://www.primaryinformation.org/oldsite/SEP/Something-Else-Press_Newsletter_V1N1.pdf (dostęp: 21.12.2018).
• • Iwaszkiewicz Jarosław, Portrety na marginesach, oprac. Paweł Kądziela, Biblioteka „Więzi”, Warszawa 2004.
• • Karpowicz Agnieszka, Kolaż. Awangardowy gest kreacji. Themerson, Buczkowski, Białoszewski, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2007.
• • Kossakowska-Szanajca Zofia, August Zamoyski, Arkady, Warszawa 1974.
• • Lévi-Strauss Claude, Myśl nieoswojona, tłum. Andrzej Zajączkowski, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969.
• • Manovich Lev, Język nowych mediów, tłum. Piotr Cypryański, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2006.
• • Manovich Lev, Poetyka przestrzeni powiększonej, tłum. Anna Nacher, w: Miasto w sztuce – sztuka miasta, red. Ewa Rewers, Universitas, Kraków 2010.
• • Nycz Ryszard, Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze, Instytut Badań Literackich, Warszawa 1993.
• • Słonimski Antoni, Alfabet wspomnień, PIW, Warszawa 1975.
• • Sudjic Deyan, B jak Bauhaus. Alfabet współczesności, tłum. Anna Sak, Karakter, Kraków 2014.
• • Szyma Tadeusz, Filmowe Zabawy Gucia Zamoyskiego, „Kino” 2018, nr 7.
• • Świtkowski Józef, Kinematografia amatorska, „Polski Przegląd Fotograficzny” 1927, nr 2.
• • Taras Katarzyna, Witkacy i film, Oficyna Wydawnicza Errata. Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2005.
• • Trilling Lionel, Sincerity and Authenticity, Harvard University Press, Cambridge 1972.
• • Warchala Michał, Autentyczność i nowoczesność. Idea Autentyczności od Rousseau do Freuda, Universitas, Kraków 2006.
• • Warhol Andy, Filozofia Warhola od A do B i z powrotem, tłum. Joanna Raczyńska, Twój Styl, Warszawa 2005.
• • Witkiewicz Stanisław Ignacy, Listy do żony (1936–1939), oprac. Janusz Degler, PIW, Warszawa 2012.
• • Wróblewska-Straus Hanna, Cymelia z archiwum Augusta Zamoyskiego, w: „Ruch Muzyczny” 2007, nr 12.
• • Żakiewicz Anna, Witkacy [1885–1939], Edipresse, Warszawa 2006.