Rodzina polska w XXI wieku – przemiany i kondycja

• Authors: Renata Doniec

Title variants

Polish family in XXI century - transformation and condition

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł jest próbą syntezy przemian rodziny polskiej jako środowiska społeczno-wychowawczego w pierwszej dekadzie XXI wieku. Opierając się na koncepcji przemian rodziny współczesnej, starano się uzyskać odpowiedź na następujące pytania: 1. Jak kształtowała się ważność rodziny jako środowiska życia i wychowania w świadomości polskiego społeczeństwa w pierwszej dekadzie XXI wieku? 2. Jak zmieniał się stosunek do rodziny i konstytuujących ją wartości w tym okresie? Na bazie powyższych pytań utworzono pytania szczegółowe: 1. Jaką ważność i znaczenie nadawano rodzinie? 2.Jak kształtowało się jej wartościowanie, rozumienie oraz związane z nią oczekiwania? 3.Jak zmieniał się stosunek do małżeństwa, w tym sfera oczekiwań i realizacji ? 4. Jak wyglądał stosunek do prokreacji i posiadania dziecka? 5. Jak kształtowała się kultura wychowawcza rodziny, a w niej cele wychowania, świadomość wychowawcza oraz relacje rodzinne? Przedstawiona analiza ma charakter badań porównawczych, które przeprowadzono w oparciu o dane zastane, czyli materiał badawczy opublikowany w Polsce w latach 2000-2012 (raporty, diagnozy społeczne, sondaże ogólnopolskie i wyniki badań wybranych autorów) oraz badania własne z lat 2007-2009. Artykuł składa się z dwóch części. W pierwszej, przedstawiono przemiany i kondycję rodziny, małżeństwa, związków nieformalnych i rodzicielstwa w Polsce w XXI wieku, a w drugiej cechy rodziny jako środowiska wychowawczego. W części końcowej zawarto wnioski z analiz cząstkowych oraz ukazano najważniejsze trendy i fazy przemian rodziny polskiej w latach 2000-2012.

EN

This article is an attempt of making synthesis of Polish family changes as social and bringing-up environment in the first decade of the twenty-first century. Based on the concept of contemporary family change, tried to find answers to the following questions: 1. How has the importance of the family as the living and bringing-up environment developed in the consciousness of Polish society in the first decade of the twenty-first century? 2. How has the attitude towards family and its constituent values developed in this period? The specific questions were created on the basis of the above questions: 1. What validity and importance were given to the family? 2.How have its valuation, understanding and related expectations developed? 3.How has the attitude towards marriage changed, including the area of expectations and implementation? 4. What was the attitude towards procreation and having a child? 5. How has the upbringing culture of the family developed, including upbringing goals, upbringing awareness and family relationships? The analysis is a comparative study, which was based on ambient data, the research material published in Poland in the years 2000-2012 (reports, social diagnosis, nationwide surveys and studies of selected authors) and own research conducted in the years 2007-2009. The article in the first part presents the changes and the condition of the family, marriage, informal relationships and parenting in Poland in the twenty-first century. In the second one characteristics of the family as the upbringing environment are described. Finally, the conclusions of the partial analyzes are presented and the most important trends and phases of transformations of the Polish family are shown in the period from 2000 to 2012.

Keywords

PL

przemiany rodziny współczesnej kierunki przemian; znaczenie i rozumienie rodziny cele i oczekiwania wobec małżeństwa; związki nieformalne; rozwody; prokreacja i planowanie rodziny środowisko wychowawcze rodziny cele wychowania; świadomość wychowawcza rodziców; relacje rodzinne

EN

transformation of the contemporary family; the directions of family changes understanding of family importance of family; marriage objectives; expectations connected with marriage; informal relationships; divorce; procreation; family planning; family upbringing environment; the goals of upbringing; upbringing awareness of; parents; family relations

• Publisher: Pedagogium Wyższa Szkoła Nauk Społecznych w Warszawie
• Journal: Pedagogika Społeczna
• Year: 2013 (R. XII)
• Issue: 4(50)
• Pages: 45-73

Dates

published

2013-12-30

Contributors

author

Renata Doniec

• Uniwersytet Jagielloński

References

• Bakiera L., Wartość małżeństwa w rozwoju człowieka,[w:] Harwas- Napierała B., Rodzina jako wartość, 2010.
• Biernat T., Sobierajski W., Młodzież wobec małżeństwa i rodziny. Raport z badań. Wydawnictwo UMK, Toruń 2007.
• Beck U., Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, Wyd. Naukowe Scholar, Warszawa 2002.
• CBOS, BS/1994, Moja rodzina, Warszawa 1994.
• CBOS, BS/53/2000, Sytuacja polskich rodzin – oceny i postulaty, oprac. B. Roguska, Warszawa, marzec 2000.
• CBOS, BS/98,2004, Wartości życiowe, oprac. M. Wenzel, Warszawa, czerwiec 2004.
• CBOS, BS/52/2006, Potrzeby prokreacyjne oraz preferowany i realizowany model rodziny, oprac. B. Roguska, Warszawa, marzec 2006.
• CBOS,BS/77/2006, Co jest w życiu najważniejsze, Warszawa, maj 2006.
• CBOS, Opinie i diagnozy, Młodzież 2005.
• CBOS , Opinie i diagnoz nr 19, Młodzież 2010, Warszawa 2011.
• CBOS, BS/40/2008, Nie ma jak rodzinka, oprac. R. Boguszewski, Warszawa, marzec 2008.
• CBOS, BS/129/ 2009, Opinie Polaków o wychowaniu i roli szkół w procesie wychowawczym, oprac. M. Smak-Wójcicka.
• CBOS, BS/99/2010, Co jest ważne, co można, a czego nie wolno – normy i wartości w życiu Polaków, oprac. R. Boguszewski, Warszawa, lipiec 2010.
• CBOS, BS/161/2010, Cele i dążenia życiowe Polaków, oprac. K. Kowalczuk, Warszawa, grudzień 2010.
• CBOS, BS/4/2010, Postawy prokreacyjne Polaków, oprac. K. Kowalczuk, Warszawa, styczeń 2010.
• Figiel A., Mateja B., Kruszyński J., Autorytety uznawane przez młodzież,[w:] Pokolenie JP II. Dylematy światopoglądowe młodzieży, pod red .J. Koralewicz, P. Ruszkowskiego ,J. Bielińskiego, Wyd. Zysk i S-KA ,Collegium Civitas, Poznań 2009.
• Harwas-Napierała B., Zmiany w funkcjonowaniu rodziny i ich konsekwencje dla rozwoju rodziców, {w:} Rodzina a rozwój człowieka dorosłego, Poznań 2003.
• Kwak A., Społeczny i indywidualny wymiar rodzicielstwa, [w:] A. Kwak ( red.) Rodzicielstwo, Wyd. Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2008.
• Nowak – Dziemianowicz M., Doświadczenia rodzinne w narracjach. Interpretacje sensów i znaczeń, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2002..
• Pawłowska M., Młoda Polska się rozwodzi. Nie potrafią dotrwać nawet do pierwszej rocznicy, http://natemat z dnia 22.02.2013.
• Raport Fundacji Mamy i Taty, Rozwody w Polsce i na świecie, Warszawa 2010.
• Raport, Młodzi o sobie, II. część badań Młodzi 2011, Studenckie Koło Badań Marketingowych „Chi Kwadrat”, Warszawa 2011.
• Raport, Sytuacja Demograficzna Polski, Warszawa 2011.
• Raport AIG i „ Gazety Wyborczej” Młodzi 2005.
• Rodzina dziecko swoich czasów [w:] „Znak”, Samotność w rodzinie? nr 587, luty(2) 2005.
• Slany K., Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego w ponowoczesnym świecie, Nomos, Kraków, 2002.
• Slany K.,, Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego, [w:] pod red. A. Kojdery, Jedna Polska?Dawne i nowe zróżnicowania społeczne, Wyd. WAM, PAN, Kraków 2007.
• Szlendak T., Socjologia rodziny. Ewolucja, historia, zróżnicowanie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.
• Świda- Zięba H., Młodzież końca tysiąclecia. Obraz świata i bycia w świecie, ISNS, Warszawa 2000.
• Szafraniec K., Młodzi 2011, red. M. Boni, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Warszawa 2011.
• Ukleja M., Rodzina. Kondycja i przemiany, pod red. M. Świątkiewicz-Mośny, Wyd. UJ. Kraków, 2011.

Identifiers

ISSN

1642-672X