Tożsamość płciowa kobiet na progu wczesnej dorosłości

• Authors: Alicja Orzeszek

Title variants

EN

Sexual Identity in Women at the Threshold of their Adulthood

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tożsamość płciowa jest jednym z wymiarów tożsamości człowieka. W literaturze znajdujemy liczne jej ujęcia oraz definicje. Tożsamość płciową rozumie się jako fenomen psychologiczny, którego podstawą jest stosunkowo stabilna płeć biologiczna. Najogólniej tożsamość płciową można określić jako wiedzę jednostki o przynależności do określonej grupy płciowej. Tożsamość płciową można charakteryzować za pomocą modeli. Wyróżniamy model jedno-, dwu- i wieloczynnikowy. Dla niniejszego artykułu istotny jest dwuczynnikowy model tożsamości płciowej Sandry Bem. Zakłada on istnienie schematów płci oraz różnicowanie się płci w wymiarze biologicznym, psychologicznym i społeczno-kulturowym. Ze względu na ilość cech męskich i żeńskich model wyróżnia osoby: określone płciowo, androgyniczne, nieokreślone płciowo oraz krzyżowo określone. Model został wykorzystany w badaniach empirycznych. Na podstawie uzyskanych danych sformułowano następujące wnioski: 1. Najliczniejszą grupę stanowią kobiety kobiece, 2. Drugą pod względem liczebności jest grupa kobiet androgynicznych, 3.Najmniej liczną grupę stanowią kobiety o nieokreślonym poczuciu tożsamości płciowej, 4. Kobiety, które cechuje większy odsetek cech męskich, częściej kierują się ku aktywnościom społecznie uznawanym za męskie.

EN

Sexual identity is one of the dimensions of a man's identity. In literature we find numerous descriptions and definitions of it. Sexual identity is understood as a psychological phenomenon that is based on the relatively stable biological gender. Generally, sexual identity may be defined as an individual's knowledge about his/her belonging to a defined sexual group. Sexual identity can be characterized by means of models. A one-factor and a multi-factor model may be distinguished. For the present article Sandra Bem's two-factor model of sexual identity is significant. The model assumes that there are patterns of sex and that sexes differ in biological, psychological and social-cultural dimensions. Because of the number of masculine and feminine traits the model singles out the following persons: sexually defined, androgynous, sexually undifferentiated, and cross-defined ones. The model was used in empirical studies. On the basis of the obtained data the following conclusions were formulated: 1. Feminine women are the greatest group; 2. The second most numerous group is the group of androgynous women; 3. The least group is constituted by women with an undefined sense of sexual identity; 4. Women that are characterized by a greater percentage of masculine traits more often tend to be active in fields socially considered as typical of men.

Keywords

PL

tożsamość; tożsamość płciowa; modele tożsamości płciowej; płeć; płeć kulturowa; rola płciowa

EN

identity; sexual identity; models of sexual identity; sex; gender; sexual role

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Pedagogiczne
• Year: 2013
• Volume: 5(41)
• Issue: 4
• Pages: 115-140

Contributors

author

Alicja Orzeszek

• Katedra Pedagogiki Opiekuńczej, Instytut Pedagogiki, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

References

• Blaim A.: Różnicowanie się płci, w: Rodzina i dziecko, red. M. Ziemska, Warszawa: PWN 1980.
• Bokszański Z.: Tożsamość, w: Encyklopedia socjologii, red. H. Domański, W. Morawski, J. Mucha [i in.], t. IV, Warszawa: Oficyna Naukowa 2002.
• Brzezińska A.: Społeczna psychologia rozwoju, t. III, Warszawa: Scholar 2000.
• Colman A.M.: Słownik psychologii, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2009.
• Cross S.E., Markus H.R.: Płeć w myśleniu, przekonaniach i działaniu: podejście poznawcze, w: Kobiety i mężczyźni: odmienne spojrzenie na różnice, red. B. Wojciszke, Gdańsk: GWP 2002.
• Jedlikowska D.: Tożsamość jako somatyzacja, w: Idee i myśliciele. Tożsamość, podmiot, komunikowanie. Prace Katedry Kulturoznawstwa i Filozofii Wydziału Humanistycznego Akademii Górniczo-Hutniczej, t. XI, red. I.S. Fiut, Kraków: Wydawnictwo AGH 2009.
• Mandal E.: Kobiecość i męskość w psychologii, w: Tożsamość społeczno-kulturowa płci, red. A. Barska, E. Mandal, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego 2003.
• Martin C. L.: Płeć/płeć psychiczna (gender), w: Encyklopedia Blackwella. Psychologia społeczna, red. A.S.R. Mansteead, M. Hewstone, Warszawa: Jacek Santorski 1995.
• Mikołajczyk M.: Cele życiowe licealistów i studentów w zależności od reaktywności i płci, „Psychologia Wychowawcza” 40(1996), nr 1.
• Miluska J.: Tożsamość kobiet i mężczyzn w cyklu życia, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM 1996.
• Nikitorowicz J.: Młodzież pogranicza kulturowego Polski, Białorusi i Ukrainy wobec integracji europejskiej. Tożsamość, plany życiowe, wartości, Białystok: Trans Humana 2000.
• Reber A.S., Reber E.S.: Słownik psychologii, wyd. IV, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar 2005.
• Reber A.S.: Tożsamość, w: Słownik psychologii, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar 2002.
• Sekuła-Kwaśniewicz H.: Płeć, w: Encyklopedia socjologii, red. H. Domański, W. Morawski, J. Mucha [i in.], t. III, Warszawa: Oficyna Naukowa 2000.
• Strelau J.: Psychologia. Podręcznik akademicki, t. III: Jednostka w społeczeństwie i elementy psychologii stosowanej, Gdańsk: GWP 2000.
• Wosińska W.: Płeć a zachowania społeczne, w: Encyklopedia psychologii, red. W. Szewczuk, Warszawa: Wydawnictwo Fundacji Innowacja 1998.