Działalność posłów wybranych w 44. okręgu wyborczym (Tarnobrzeg, Kolbuszowa, Mielec i Nisko) na forum Sejmu Ustawodawczego RP w latach 1919–1922

• Authors: Sumara Tomasz

Title variants

EN

Activities of deputies elected in the 44th electoral district (Tarnobrzeg, Kolbuszowa, Mielec and Nisko) in the Legislative Sejm of the Second Polish Republic in the years 1919–1922

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

The article presents the activities of deputies from the 44th electoral district, which includes: Tarnobrzeg, Kolbuszowa, Mielec, Nisko, in the Legislative Sejm. Taking up the presented local problem is justified by the fact that Polish historians have little interest in the activities of deputies in the life of the Second Polish Republic. In previous publications of the historical center, the parliamentary activity of deputies from the 44th electoral district is in the background. Therefore, the main purpose of the article is to outline the problem raised by these deputies in the parliament. The research has shown that parliamentarians not only addressed current state problems, but also took a number of initiatives relating to local issues, often mundane, nut important for their constituents.

Keywords

EN

Legislative Sejm; 44th electoral district; Second Polish Republic; commissions; members of parliament; conclusion; parliamentary questions

• Publisher: Kancelaria Sejmu / Chancellery of the Sejm
• Journal: Przegląd Sejmowy
• Year: 2022
• Issue: 2(169)
• Pages: 233–261

Contributors

author

Sumara Tomasz

• Tomasz Sumara Doktorant na Uniwersytecie Rzeszowskim, Kolegium Nauk Humanistycznych, Instytut Historii, Polska University of Rzeszów, College of the Humanities, Institute of History, Poland [e-mail], https://orcid.org/0000-0003-4343-6800

References

• Archiwum Państwowe w Kielcach, Oddział w Sandomierzu, Zbiór afiszów i druków ulotnych Archiwum Państwowego w Sandomierzu, sygn. 14.
• Archiwum Państwowe w Rzeszowie, Komitet Wojewódzkiej Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Rzeszowie, sygn. 14649.
• Biblioteka Naukowa Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, Teki Zygmunta Lasockiego, sygn. 4132.
• Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Archiwum Naukowe
• Karykatury sejmowe, zeszyt 2: Autolitografie Zygmunta Skwirczyńskiego, sygn. 8764/2. Okoń Eugeniusz, sygn. 203.
• Wniosek nagły posła T. Dąbala i towarzyszy w sprawie utworzenia i urządzenia szpitala powszechnego w Kolbuszowej, w Nisku i w Wojsławiu pod Mielcem w Małopolsce, sygn. 6053.
• Wniosek posła Krempy i towarzyszy do Wysokiego Sejmu w sprawie zniesienia ustawy rybackiej w Państwie Polskim, sygn. 6118.
• Wniosek posła ks. Okonia i towarzyszy w sprawie natychmiastowego przydziału zapasów żywności wynędzniałej od głodu ludności najuboższych w Polsce powiatów: niżańskiego, kolbuszowskiego i tarnobrzeskiego, sygn. 6036.
• Wniosek posła Okonia i towarzyszy w sprawie zawieszenia sądów przysięgłych w obrębie sądów okręgowych Rzeszów i Tarnów przez Radę Ministrów, sygn. 6538.
• Muzeum Ziemi Leżajskiej Starzyk B., Życie i działalność Andrzeja Kędziora wybitnego syna wsi spod Mielca /1851–1938/, praca magisterska, Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Rzeszowie, Rzeszów 1990 [maszynopis], sygn. 2.47.
• Narodowe Archiwum Cyfrowe „Tomasz Dąbal” – audycja poświęcona życiu i działalności Tomasza Dąbala, sygn. 3109.
• Zakład Historii Ruchu Ludowego Życiorysy działaczy ludowych, sygn. Ż-50.
• Dekret z dnia 28 listopada 1918 r. o wyborach do Sejmu Ustawodawczego, „Dziennik Praw Państwa Polskiego” nr 14, poz. 47.
• Tymczasowy Regulamin Obrad Sejmu Ustawodawczego Rzeczypospolitej Polskiej z uwzględnieniem zmian wprowadzonych uchwałami Sejmu z dnia 24 III 1920 do art. 43, z dn. 21 I 1921 do art. 56, 57 i 61 oraz z dnia 1 marca 1921 r. do art. 65, Sejm Ustawodawczy RP, druk nr 1, Warszawa 15 września 1921.
• Bazy bibliograficzne Biblioteki Sejmowej, Parlamentaria polskie 1919–2001, Sejm 1919–1939, Sejm Ustawodawczy 1919–1922, Interpelacje: Interpelacja posła T. Dąbala, ks. E. Okonia i tow. do Ministerstwa Rolnictwa i Dóbr Państwowych [koronnych] w sprawie rabunkowej gospodarki leśnej i rolnej, uprawianej przez Zarząd Dóbr Ks. Lubomirskiego w Rozwadowie z 2.03.1919 r., Lp. RPII/0/84, <https://bs.sejm.gov.pl/exlibris/aleph/a22_1/apache_media/F5BS7MA3MCMYET5NRE3L55SDRLVC73.pdf>.
• Krzywicki L., Statystyka wyborów do Sejmu Ustawodawczego, „Miesięcznik Statystyczny” 1920, t. 2.
• Ordynacja wyborcza do Sejmu Ustawodawczego Republiki Polskiej. Wraz z instrukcją i uwagami, oprac. T. Reger, [s.n.], Cieszyn 1919.
• Program Polskiego Stronnictwa Ludowego „Piast”, [w:] Programy partii i stronnictw politycznych w Polsce w latach 1918–1939, oprac. E. Orlof, A. Pasternak, Wyższa Szkoła Pedagogiczna, Rzeszów 1993.
• Sejm Ustawodawczy Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1922. Druki
• Sejm Ustawodawczy Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1922. Sprawozdania stenograficzne.
• Skorowidz druków sejmowych od n. 1 do n. 800, Sejm Ustawodawczy RP, druk 1508, Warszawa 1920.
• „Naprzód”, 11 I 1919, nr 9.
• Nasi posłowie, „Wyzwolenie”, 23 II 1919, nr 82.
• „Piast”, 9 II 1919, nr 6.
• Program Polskiego Stronnictwa Ludowego, „Przyjaciel Ludu”, 15 VI 1919, nr 24.
• Sejmiki relacyjne, „Przyjaciel Ludu”, 7 IX 1919, nr 36.
• Seib T., Szczęść Boże!, „Przyjaciel Ludu”, 23 III 1919, nr 12.
• W Kolbuszowej, „Piast”, 16 V 1920, nr 20.
• Z ziemi tarnobrzeskiej, „Piast”, 13 IV 1919, nr 15.
• Zebranie Głównej Rady Chłopskiej PSL w Krakowie, „Przyjaciel Ludu”, 16 II 1919, nr 7.
• „Zorza”, 15 VI 1919, nr 24.
• Ajnenkiel A., Historia sejmu polskiego, t. 2, cz. 2: II Rzeczpospolita, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1989.
• Ajnenkiel A., Parlamentaryzm II Rzeczypospolitej, „Książka i Wiedza”, Warszawa 1975.
• Andrusiewicz A., Stanisław Łańcucki, „Książka i Wiedza”, Warszawa 1985.
• Andrusiewicz A., Ze studiów nad parlamentarną działalnością Stanisława Łańcuckiego w latach 1919–1924, „Rocznik Historyczno-Archiwalny” 1985, t. 2.
• Cimek H., Działalność Stanisława Osieckiego w Sejmie Ustawodawczym (1919–1922), „Polityka i Społeczeństwo” 2011, nr 8.
• Cimek H., Myśl polityczna Tomasza Dąbala, [w:] Myśl polityczna. Demokracja. Wolność. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Janowi Jachymkowi z okazji 80. rocznicy urodzin, red. nauk. E. Kirwiel, E. Maj, E. Podgajna, M. Wichmanowski, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2019.
• Cimek H., Poglądy ks. Eugeniusza Okonia prezentowane w Sejmie Ustawodawczym (1919–1922), „Polityka i Społeczeństwo” 2010, nr 7.
• Cimek H., Tomasz Dąbal 1890–1937, wyd. 2, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2018.
• Cimek H., Walka ludowców o Polskę, jej granicę i ustrój w latach 1914–1922, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2008.
• Czerpak S., Ruch chłopski w powiecie tarnobrzeskim w latach 1918–1921, „Roczniki Dziejów Ruchu Ludowego” 1961, nr 3.
• Danowska-Prokop B., Polityka gospodarcza pierwszego dziesięciolecia II Rzeczypospolitej w ocenie polskich ekonomistów, „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach” 2018, nr 367.
• Dunin-Wąsowicz K., Jan Stapiński, trybun ludu wiejskiego, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1969.
• Fiskus P., Komuniści w procesie legislacyjnym Sejmu Ustawodawczego 1919–1922, [w:] Komuniści w II Rzeczypospolitej. Ludzie – struktury – działalność, red. M. Bukała, M. Krzysztofiński, Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Oddział, Rzeszów 2015.
• Garlicki A., Przewrót majowy, Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, Warszawa 1987.
• Gmitruk J., Byliśmy. Jesteśmy. Będziemy. O ruchu ludowym w Polsce, Wydawnictwo Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Warszawa 2012.
• Gmitruk J., Ludowcy w walce o niepodległość, Wydawnictwo Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Warszawa 2019.
• Gmitruk J., Ruch ludowy w Polsce. Zarys dziejów, Wydawnictwo Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Warszawa 2003.
• Honowski F., Prawno-polityczne dążenia wsi polskiej na tle literatury ludowej, Biblioteka Prawno-Polityczna, Warszawa 1939.
• Jachymek J., Charakterystyka składu osobowego Sejmu Ustawodawczego i Senatu w II Rzeczypospolitej, [w:] Rola posła i senatora w II Rzeczypospolitej, red. J. Jachymek, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1989.
• Jachymek J., Polskie Stronnictwo Ludowe – Lewica 1913–1924. Studium o powstaniu, działalności i rozkładzie ugrupowania politycznego, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1991.
• Kacperski K., System wyborczy do Sejmu i Senatu u progu Drugiej Rzeczypospolitej, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2007.
• Kasperek B., Jakub Bojko 1857–1943, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Lublin 1998.
• Kozłowska A.A., Góral generałem – Andrzej Galica. Biografia żołnierza, polityka i literata, Księży Młyn, Łódź 2013.
• Krzysztofik J., Andrzej Kędzior 1851–1938, Towarzystwo Miłośników Ziemi Mieleckiej im. Władysława Szafera w Mielcu, Mielec 2002.
• Leinwald A., Poseł Herman Lieberman, Wydawnictwo Literackie, Warszawa 1983.
• Łańcucki S., Wspomnienia, „Książka i Wiedza”, Warszawa 1957.
• Łossowski P., Polityka II Rzeczypospolitej wobec państw sąsiednich, „Niepodległość i Pamięć” 1998, t. 5, nr 4(13).
• Majewski P., Posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939. Słownik biograficzny, red. nauk G. Mazur, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2005–2009, t. 3–4.
• Masternak-Kubiak M., Komisja parlamentarna, [w:] Słownik wiedzy o Sejmie, red. A. Preisner, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1995.
• Nowak K., Lata 1918–1920, [w:] Śląsk Cieszyński w latach 1918–1945, red. K. Nowak, Starostwo Powiatowe, Cieszyn 2015.
• Pieniążek S., Jan Pieniążek (1881–1963). Działacz ludowy i poseł, Wydawnictwo Oświatowe „Fosze”, Rzeszów 2010.
• Piórek M., Ludowcy zmieniają oblicze kolbuszowskiej wsi. W stulecie dziejów Ruchu Ludowego (1895/1910–2010). Zapis kronikarski, Zarząd Koła PSL, Kolbuszowa-Werynia 2011.
• Prosto z Wiejskiej. Sejm i Senat II Rzeczypospolitej w karykaturze i satyrze, oprac. A. Zakrzewski, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1990.
• Przeniosło M., Republika Tarnobrzeska (1918–1919). Fakty i mity, [w:] Polska w XIX i XX wieku. Społeczeństwo i gospodarka. Księga jubileuszowa dedykowana Pani Profesor Reginie Renz, red. W. Caban, M.B. Markowski, J. Muszyńska, Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, Kielce 2014.
• Ptak M.J., Przejściowe ośrodki i organy władzy na ziemiach zaboru austriackiego (1918–1921), [w:] Okresy przejściowe – ustrój i prawo, red. J. Przygodzki, E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa, Wrocław 2019, https://doi.org/10.34616/23.19.100.
• Rak T., Ksiądz Eugeniusz Okoń, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Lublin 1962.
• Republika Tarnobrzeska w świetle faktów i dokumentów. Materiały z sesji popularnonaukowej poświęconej 60-leciu Republiki Tarnobrzeskiej, Urząd Miejski w Tarnobrzegu, Krajowa Agencja Wydawnicza, Tarnobrzeg–Rzeszów 1982.
• Rzepecki T., Sejm Rzeczypospolitej Polskiej 1919 roku, Wielkopolska Księgarnia Nakładowa, Poznań 1920.
• Sikorski T., Karykatura polityczna jako źródło do badań nad historią Drugiej Rzeczypospolitej. Postulaty badawcze, „Historia i Polityka” 2009, nr 1, http://dx.doi.org/10.12775/HiP.2009.003.
• Skrzypczak J., Franciszek Krempa (1853–1935), ludowy trybun z Padwi Narodowej, Urząd Gminy w Padwi Narodowej, Padew Narodowa 2002.
• Słomka J., Pamiętniki włościanina. Od pańszczyzny do dni dzisiejszych, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1983.
• Słownik biograficzny działaczy ruchu ludowego, red. Z. Winiarski, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1989.
• Smogorzewska M., Posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939. Słownik biograficzny, red. nauk. A.K. Kunert, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1998–2001, t. 1–2.
• Spiss T., Ze wspomnień c.k. urzędnika politycznego, [s.n.], Rzeszów 1936.
• Sudoł J., Moje wspomnienia z lat 1890–1945, Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy, Kolbuszowa 1994.
• Sumara T., Działalność Stanisława Łańcuckiego w Sejmie Ustawodawczym (1919–1922). Zagadnienia aktualnie poruszane przez młodych naukowców, red. K. Piech, Creativetime, Kraków 2020.
• Śliwa M., Ludowcy i socjaliści w parlamencie II Rzeczypospolitej, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1995.
• Tusiński P.A, Pozaustawodawcze procedury parlamentarne w pierwszym Sejmie odrodzonej Rzeczypospolitej Polskiej (1919–1922). Regulacja prawna i praktyka parlamentarna, „Przegląd Sejmowy” 2019, nr 2(151).
• Tusiński P.A, Procedury ustawodawcze w pierwszym Sejmie odrodzonej Rzeczypospolitej Polskiej (1919–1922). Regulacja prawna i praktyka parlamentarna, „Przegląd Sejmowy” 2018, nr 6(149).
• Tusiński P.A., Sejm Ustawodawczy Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1922, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2019.
• Walczak E., Chłopskie Stronnictwo Radykalne, Wydawnictwo Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Warszawa 2001.
• Wichmanowski M., Myśl polityczna Polskiego Stronnictwa Ludowego Piast 1913/1914–1931, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2017.
• Wichmanowski M., Wizja niepodległego państwa polskiego w myśli polityków Polskiego Stronnictwa Ludowego Piast, [w:] Państwo niepodległe. Twórcy – strategie – komunikacja społeczna, red. nauk. A. Dawidowicz, E. Maj, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2019.
• Zaporowski Z., Między Sejmem a wiecem. Działalność Komunistycznej Frakcji Poselskiej w latach 1921–1935, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1997.
• Zaporowski Z., Poseł komunistyczny Stanisław Łańcucki, [w:] Rola posła i senatora w II Rzeczypospolitej, red. J. Jachymek, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1989.
• Zaporowski Z., Sejm Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939. Działalność posłów, parlamentarne koncepcje Józefa Piłsudskiego, mniejszości narodowe, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1992.
• Zych T., Republika Tarnobrzeska, „Tarnobrzeskie Zeszyty Historyczne” 2019, nr 49.

Identifiers

DOI

10.31268/PS.2022.108