Zmiana pozycji geopolitycznej Chin z perspektywy teorii cykli hegemonicznych oraz teorii tranzycji potęgi

• Authors: Ambrożek Mateusz

Title variants

EN

Geopolitical position of China from the perspective of the theory of hegemonic cycles and the theory of power transition

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Ostatnie wydarzenia na arenie międzynarodowej potwierdzają aspirację Chin do osiągnięcia statusu mocarstwa światowego. Oznacza to chęć zdominowania przez Pekin istniejących struktur ładu międzynarodowego, która wyraża się w próbie delegitymizacji Stanów Zjednoczonych jako hegemona. Zrozumienie działań Chin i wynikającego z nich ogólnego kierunku rozwoju sytuacji da się odczytać za pomocą teorii cykli hegemonicznych G. Modelskiego oraz teorii tranzycji potęgi A.F.K. Organskiego. W opracowaniu dokonano analizy rekonfiguracji ładu międzynarodowego w oparciu o 4 krytyczne punkty węzłowe koncepcji Modelskiego: wojnę hegemoniczną, dominację, delegitymizację i dekoncentrację. Kontekstem dla analizy wydarzeń bieżących odpowiadających fazie później delegitymizacji i dekoncentracji jest teoria tranzycji potęgi.

EN

Recent events in the international arena confirm China's aspiration to become a world power. This means Beijing's desire to dominate the existing structures of international order, which is expressed in the attempt to delegitimize the United States as a hegemon. The understanding of China's actions and the general direction of developments resulting from them can be explained in terms of the Modelski's theory of hegemonic cycles and the Organsky's theory of the transition of the power. These theories allow to analyze the process of the existence and reconfiguration of international order based on four critical nodal points: hegemonic warfare, domination, delegitimisation and deconcentration. The context for the analysis of current events corresponding to the phase of delegitimisation and deconcentration is the theory of power transition.

Keywords

PL

zmiana hegemoniczna; Chiny; Ameryka; teoria cykli hegemonicznych; teoria tranzycji potęgi

EN

hegemonic change; China; America; hegemonic cycles theory; power transitions theory

• Publisher: Polskie Towarzystwo Geopolityczne
• Journal: Przegląd Geopolityczny
• Year: 2018
• Volume: 26
• Pages: 95-114

Contributors

author

Ambrożek Mateusz

• Uniwersytet Jagielloński

References

• Acharya, A., 2017, After Liberal Hegemony: The Advent of a Multiplex World Order, Ethics & International Affairs, 31(3), s. 271-285
• Ambrożek, M., 2017, Nie tylko Europa dwóch prędkości. Analiza koncepcji poruszających kwestię niejednolitości wewnętrznej Unii Europejskiej [w:] Europa dwóch prędkości. Aspekty polityczne, prawne i ekonomiczne, Think & Make, Warszawa, s. 5-29.
• Ambrożek, M., 2018 „Odwrócony manewr Nixona” jako strategia amerykańska okresu zmiany hegemonicznej. Zarys problemu [w:] Mrozek, J. J.,(red.), Globalizacja i wolność w XXI wieku, Olsztyn, s. 9-33.
• Aziz, S., 2017, Astana Agreement nad The Battle for Eastern Syria, CISS Insight Quarterly Journal, vol. 5, no. 2, Islamabad, s. 61-71.
• Bartosiak, J., 2016, Pacyfik i Eurazja. O wojnie, Centrum Studiów Polska-Azja, Warszawa.
• Bender, P., 2004, Ameryka – Nowy Rzym: historia równoległa dwóch imperiów, Wydawnictwo Sic!, Warszawa.
• Brzeziński, Z., 1998, Wielka szachownica. Główne cele polityki amerykańskiej, Bertelsmann Media Sp. z o.o., Warszawa.
• Buzan, B., Little, R., 2011, Systemy międzynarodowe w historii świata, PWN, Warszawa.
• Carothers, T., Ottaway, M., 2005, Uncharted Journey: Promoting Democracy in the Middle East, Carnegie Endowment for International Peace, Washington.
• Chossudovsky, M., 2005, America’s „War on Terrrorism”, Global Research, Montreal
• Cymburski, W.,2014, Wyspa Rosja. Perspektywy rosyjskiej geopolityki, Pressje, 37, s. 65-87.
• Danecki, J., 2001, Arabowie, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
• Doran, C., 2003, Economics, Philosophy of History, and the "Single Dynamic" of Power Cycle Theory: Expectations, Competition, and Statecraft, International Political Science Review, 24, s. 13 – 49.
• Forsberg, T., From Ostpolitik to ‘frostpolitik’? Merkel, Putin and German foreign policy towards Russia, International Affairs 92 (1), s. 21–42
• Gilpin, R., 1981, War and Change In World Politics, Cambridge University Press, Cambridge.
• Głogowski, A., 2016, Nowy Jedwabny Szlak – geopolityczne znaczenie współpracy Pekinu z Islamabadem, Przegląd Geopolityczny, 16, s. 15-25.
• Huang, Y., 2016, State Capitalism in China [w:] The Annual Proceedings of the Wealth and Well-Being of Nations, Beloit College, Beloit, s. 19-49.
• Jóźwiakowski, P., 2015, Kryzys finansowy – przebieg i skutki dla gospodarki, Zeszyty Naukowe Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego w Zielonej Górze, s. 6 – 17.
• Kindleberger, C. 1986, The World in Depression: 1929-1939, University of California Press, Berkeley
• Kindleberger, C., 1996, World Economic Primacy 1500 – 1990, Oxford University Press, Oxford
• Kondrakiewicz, D., 2015, Między porządkiem a chaosem. Faza nierównowagi systemu międzynarodowego, Wyd. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Kugler, J., Organski, A.F.K., 1989, The Power Transition: A Retrospective and Prospective Evaluation [w:] Handbook of War Studies, 1, s. 171-194
• Leśniewski, L., 2016, Przegląd teoretycznego ujęcia kryzysu finansowego, Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów, 151, s. 23 – 45.
• Mitręga-Niestrój, K., 2012, Skutki światowego kryzysu finansowego w sferze realnej, Studia Ekonomiczne, 122, s. 159 – 171.
• Modelski, G., 1987, Long Cycles in World Politics, Palgrave Macmillan UK, Seattle.
• Nye, J., 2007, Soft Power. Jak Osiągnąć Sukces W Polityce Światowej – perswazyjne środki oddziaływania politycznego (kultura, propaganda, dyplomacja), Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.
• Olson, M., 2012, Logika działania zbiorowego, Scholar, Warszawa
• Organski, A.F.K., 1958, World Politics, Knopf, New York.
• Plebaniak, P., 2017, 36 forteli. Chińska sztuka podstępów, układania planów i skutecznego działania, Zysk i s-ka, Warszawa.
• Powell, R., 1991, Absolute and Relative Gains in International Relations Theory, American Political Science Review, 85(4), s. 1303-1320
• Ralph, J. , 2013, America's War on Terror: The State of the 9/11 Exception from Bush to Obama, Oxford University Press, Oxford
• Rosecrance, R., 1987, Long cycle theory and international relations, International Organization, 41(2), s. 283-301
• Sottilotta, C., E., 2013, Political Stability in Authoritarian Regimes: Lessons from the Arab Uprisings, Istituto Affari Internazionali,, RomaSpykman, N., 1942, America’s Strategy In World Politics: The United States and the
• Balance of Power, Harcourt, Brace and Company, New York.
• Spykman, N., 1944, The Geography of the Peace, Harcourt, Brace and Company, New York.
• Sułek, M., 2018, Geopolityczna transformacja świata po zimnej wojnie, Przegląd Geopolityczny, 25, s. 9-26.
• Sułek, M., Kobryński, R., 2017, Potęga państw 2017. Międzynarodowy układ sił w procesie zmian, ASPRA-JR, Warszawa.
• Sun Tzu, 2008, Sztuka wojny, Helion, Warszawa.
• Taylor, P.J., 1998, The Way the Modern World Works. World Hegemony to World Impasse, John Wiley & Sons, Ltd. Chichester.
• Xi Jinping, 2015, Innowacyjne Chiny, Kto jest Kim, Warszawa.
• Więckowski, H., 2014, Polityka jednego dziecka i jej wpływ na strukturę demograficzną Chińskiej Republiki Ludowej, Zarządzanie Publiczne, 25, s. 51-62
• Wilczyński, W., 2001, Czekając na ultrahegemona, Fronda 25/26, str. 158-165.
• Wolska, I., Stefańska, J., Sumiła, M., 2015 Stosunki Unii Europejskiej i Stanów Zjednoczonych, Warszawa, s. 5-9..