Regulacje stosunku służbowego żołnierzy zawodowych w niepodległej Polsce

• Authors: Przemysław Szustakiewicz

Title variants

EN

The regulation of service relationship of professional soldiers in independent Poland

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Stosunek służbowy żołnierzy zawodowych ma cechy charakterystyczne dla administracyjnoprawnej regulacji stosunków prawnych. W niepodległej Polsce nie było wątpliwości, że prawo administracyjne reguluje prawa i obowiązki żołnierzy zawodowych. Jednocześnie status prawny żołnierzy zawodowych od roku 1918 wraz ze zmianami w ustroju Państwa Polskiego ulegał istotnym zmianom. Na podstawie badań historii regulacji prawnych stosunku służbowego żołnierzy zawodowych w niepodległej Polsce wydaje się, że możemy w tym zakresie wyróżnić cztery okresy. Pierwszy to lata 1919–1926 – w tym czasie następuje kształtowanie się struktur służb zmilitaryzowanych, a jednocześnie demokratyczne określenie ustroju państwowego, których najlepszym przejawem były zapisy Konstytucji z 17 marca 1921 r. Osobypełniące zawodową służbę wojskową posiadały wówczas specjalny status, ale nie miał on charakteru, który uprzywilejowywałby je w nadmierny, w stosunku do pozostałych funkcjonariuszy państwowych, sposób. Natomiast umacnianie się po 1926 r. tendencji niedemokratycznych, przy jednoczesnym porządkowaniu spraw ustroju państwa, powodowało, że pojawiły się nowe przepisy dotyczące sytuacji prawnej służb mundurowych i żołnierzy zawodowych. Okres Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej również można podzielić na dwie części. Lata 1944–1956 to okres sowietyzacji polskich służb mundurowych, a więc kształtowania ich struktury oraz stosunków służbowych na wzór, jaki obowiązywał w Związku Radzieckim. Z kolei po 1956 r. widzimy powolny proces odchodzenia od wzorców radzieckich i takiego kształtowania stosunków służbowych żołnierzy zawodowych, który nawiązywałby do rodzimych rozwiązań prawnych.

EN

The service relationship of professional soldiers is characteristic of the administrative and legal regulations of legal relations. In independent Poland there was no doubt that administrative law regulated the rights and responsibilities of professional soldiers. At the same time, the legal status of professional soldiers since 1918 in parallel with the changes in the Polish state system, underwent significant changes. By examining the history of legal regulations of professional soldiers in independent Poland we can distinguish four periods in this respect. The years 1919-1926 was the development of militarized structures of services while determining the democratic political system, which was the best manifestation of the provisions of the Constitution of March 17, 1921. However, the strengthening of the non-democratic tendencies in 1926, while organizing affairs of the political system, caused that there were new provisions on the legal situation of uniformed services and professional soldiers. The period of the Polish People’s Republic can be divided into two parts. The years 1944–1956 was a period of Sovietization of Polish armed forces and thus to determine their structure and service relationship accordance with the model that applied in the Soviet Union. After 1956, there occurred a gradual shift from Soviet patterns and practices with forming the service relationship of professional soldiers which referred to Polish, indigenous legal solutions.

Keywords

PL

prawo administracyjne; stosunek służbowy; żołnierze zawodowi; historia prawa.

EN

administrative law; the service relationship; professional soldiers; the history of law.

• Publisher: LexisNexis Polska Sp. z o.o., Warsaw, Poland
• Journal: Przegląd Prawa Publicznego
• Year: 2012
• Issue: 12
• Pages: 67-82

Contributors

author

Przemysław Szustakiewicz