Rola i znaczenie pytań w szkolnej edukacji

• Authors: Marian Śnieżyński

Title variants

EN

The role and significance of questions in school education

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Stawianie pytań zarówno przez nauczycieli, jak i przez uczniów ułatwia proces wzajemnej komunikacji, sprzyja budowaniu relacji nauczyciel- uczeń opartej na wzajemnej otwartości, życzliwości i zaufaniu. Częstym powodem milczenia uczniów na lekcji, obok nieprzygotowania się do zajęć, jest obawa przed ujawnieniem własnej opinii. Uczniowie wstydzą się zabrać głos albo boją się, że nauczyciel nie zaakceptuje lub wręcz ośmieszy ich pytanie. Niestety, jak wykazują moje badania, im wyższy szczebel edukacji, tym mniej pytań zadawanych przez uczniów. Dialog zostaje spychany na boczny tor edukacji, ustępując miejsca monologowi. Jak wykazują liczne badania, w polskiej szkole preferowany jest model monologiczny nauczania, który wynika z tradycyjnego podejścia do procesu dydaktycznego. Jego głównym aktorem jest nauczyciel, który przekazuje wiedzę uczniom. Nie daje im możliwości odwoływania się do ich doświadczeń i posiadanej wiedzy. Nie angażuje ich do własnych poszukiwań. Nie stwarza sprzyjającej atmosfery, w której uczeń mógłby zadawać pytania i wspólnie z innymi konstruować swoją wiedzę. Punktem zwrotnym jest kształcenie nauczycieli, którzy w proces dydaktyczny włączą nowe rozwiązania oparte na pytaniach otwartych, problemowych. Wychowanie do dialogu opiera się na holistycznym podejściu. Dziecko musi być podmiotem wszelkich działań, a działania te muszą być zgodne z jego poziomem rozwojowym, możliwościami i zdolnościami. Potencjał człowieka wykorzystany będzie dopiero wtedy, gdy rozwijany będzie cały mózg. Podobnie jest z inteligencją. Szkolnictwo ceni zaledwie dwa typy inteligencji: językową i matematyczną – co należy zmienić.

EN

Asking questions by both the teachers and the students simplifies the process of mutual communication, helps to build teacher-student relationship based on mutual openness, friendliness and trust. A common reason for the silence of students in class, in addition to unpreparedness, is the fear of disclosure of their own opinion. Students are ashamed or afraid to speak fearing that the teacher will not accept or even ridicule the question. Unfortunately, as my research shows, the higher the level of education, the fewer questions asked by the students. The dialogue is pushed to the back burner of education giving way to monologue. As shown by numerous studies in Polish schools is preferred the teaching model based on monologue that arises from the traditional approach to the teaching process. The main actor is a teacher who transmits knowledge to students. He doesn’t give them the opportunity to appeal to their experience and knowledge. He doesn’t engage them into their own research. He does not create a favorable atmosphere in which the student could ask questions, and together with other students construct their knowledge. The turning point is to train teachers so they will include in the teaching process new solutions based on open, problematic questions. Education for dialogue is based on a holistic approach. The child must be the subject of any action, and these actions must be consistent with its level of development, capabilities and skills. Human potential will only be used when the whole brain is developed. The same is true for intelligence. School-system values only two types of intelligence: linguistic and mathematical. That should be changed.

Keywords

PL

pytanie; Dialog; Wychowanie; proces dydaktyczny; podmiotowość; atmosfera wychowawcza

EN

Question; Dialogue; Education; didactic process; subjectivity; educational atmospfere.

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie, Instytut Nauk o Wychowaniu, ul. Kopernika 26, 31-501 Krakow, Poland
• Journal: Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
• Year: 2013
• Issue: 3(29)
• Pages: 13-22

Dates

published

2013

Contributors

author

Marian Śnieżyński

• Akademia Ignatianum w Krakowie

References

• Dudzikowa M., Stawianie pytań służy rozwojowi, „Nowości Oświaty” (1993)5.
• Dziewiecki M., Formy komunikacji wychowawczej, „Katecheta” (2004)5.
• Gołębniak B.D., (red.), Uczenie metodą projektów, WSiP, Warszawa 2002.
• Gołębniak B.D., Nauczanie i uczenie się w klasie, [w:] Pedagogika, red. Z. Kwieciński, B. Śliwierski, t. II, Warszawa 2003.
• Kawka M., Dyskurs szkolny, Zagadnienia języka, Wydawnictwo Naukowe WSP, Kraków 1999.
• Marek E., Udział komunikacji edukacyjnej nauczycieli w kreowaniu klimatu społecznego klasy szkolnej, „Życie Szkoły” (1997)1.
• Putkiewicz E., Proces komunikowania się na lekcji, WSiP, Warszawa 1990.
• Śnieżyński M., Sztuka dialogu, II wydanie, PAT, Kraków 2008.
• Wołoch A., Pedagogika kreatywna wyznacznikiem edukacji XXI wieku, [w:] Edukacja jutra, red. K. Denek, T. Korzyc, M. Lewandowski, Wyd. WTN, Wrocław 2004