Zwykły gracz, czy ukryty hegemon? Przywództwo międzynarodowe i potęga RFN w Unii Europejskiej

• Authors: Brzezińska Monika Maria

Title variants

EN

An Ordinary Player or a Hidden Hegemon? International Leadership and the German Power in the UE

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Czy RFN to współczesny hegemon Europy? Czy też może pełni rolę stabilizatora, konserwatysty lub też europejskiego rewizjonisty? Te pytania nurtują nie tylko państwa członkowskie UE, ale także samych Niemców, którzy częstokroć sami o sobie mówią jako o „połowicznym hegemonie” właśnie, zbyt silnym, by nie dominować, i zbyt słabym, by zdominować. Niniejszy artykuł stanowi więc próbę spojrzenia zarówno na pozycję, jak i na rolę, jaką odgrywają obecnie Niemcy w konstruowaniu UE. Za podstawę prowadzonych rozważań przyjęto teorię realizmu, która to nie tylko sprawdza się w badaniach nad przywództwem międzynarodowym, ale także w sposób niezmiernie wyraźny je zarysowuje i prezentuje.

EN

Is the Federal Republic of Germany the modern Hegemon of Europe? Does it rather play the role of the Stabilizer, the Conservative or the European Revisionist? This question is frequently asked not only by the Members States of the European Union, but also the Germans themselves, who often claim to be the “semi-Hegemon” – too strong not to dominate and too weak to dominate at the same time. This article presents an overview on the position and the role Germany is currently playing in the construction of the UE. The assumptions are based on the theory of realism, which can be used not only for research on international leadership, but also outlines and presents it in an explicit way.

Keywords

PL

UE; Niemcy; potęga; hegemonia; interesy narodowe; tożsamość

EN

EU; Germany; power; hegemony; national interests; identity

• Publisher: Akademia Finansów i Biznesu Vistula w Warszawie
• Journal: Społeczeństwo i Polityka
• Year: 2019
• Issue: 3(60)
• Pages: 145-162

Contributors

author

Brzezińska Monika Maria

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

References

• Brzezińska M.M., Brzeziński A.Ł., Angela Merkel i jej Willkommenspolitik, w: Wolność. Wieczne wyzwanie, red. B. Rydliński, S. Sowiński, R. Zenderowski, Warszawa 2018.
• Brzezińska M.M., Skutki zmian systemowych Unii Europejskiej po ratyfi kacji Traktatu Lizbońskiego, w: Traktat z Lizbony. Co po Irlandii?, red. M.M. Brzezińska, R. Zenderowski, Warszawa 2009.
• Czaputowicz J., Mapa współczesnego realizmu: realizm klasyczny, neorealizm, realizm neoklasyczny, w: Teoria realizmu w nauce o stosunkach międzynarodowych, red. E. Haliżak, J. Czaputowicz, Warszawa 2014.
• Fiszer J.M., Wizje i perspektywy rozwoju Unii Europejskiej, w: Wizje i perspektywy Unii Europejskiej a polska polityka integracyjna, red. J.M. Fiszer, Warszawa 2003.
• Harnisch S., Role Theory. Operationalization of Key Concept, w: Role Theory in International Relations, red. S. Harnisch, C. Frank, H.W. Maull, New York 2011.
• Henkel H.-O., Starbatty J., Niemcy na kozetkę! Dlaczego Angela Merkel ratuje świat, rujnując swój kraj?, Warszawa 2016.
• Łastawski K., Od idei do integracji europejskiej, Warszawa 2004.
• Mearsheimer J.J., The tragedy of great power politics, London 2014.
• Morgenthau H.J., Polityka między narodami. Walka o potęgę i pokój, Warszawa 2010.
• Niebuhr R., The Children of Light and the Children of Darkness. A Vindication of Democracy and a Critique of its Traditional Defenders, London 1945.
• Nye J., Przyszłość siły, Warszawa 2012.
• Olewińska M., Federalizm w Unii Europejskiej i w Niemczech. Modele i powiązania, Warszawa 2007.
• Pawłuszko T., Kategoria system międzynarodowego w badaniach stosunków międzynarodowych, w: Teorie i podejścia badawcze w nauce o stosunkach międzynarodowych, red.
• R. Zięba, S. Bieleń, J. Zając, Warszawa 2015.
• Sarrazin T., Deutschland schafft sich ab: Wie wir unser Land aufs Spiel setzen, Berlin 2010.
• Sulowski S., Uwarunkowania i główne kierunki polityki zagranicznej RFN, Warszawa 2002.
• Thompson K.W., Political Realism and the Crisis of World Politics, Princeton 1960.
• Waltz K.N., Man, the State and War. A Theoretical Analysis, New York 2001.
• Waltz K.N., Struktura teorii stosunków międzynarodowych, Warszawa 2010.
• Wojciuk A., Dylemat potęgi, Warszawa 2010.
• Zakaria F., The Post-American World, New York 2008.
• Zakaria F., From Wealth to Power: The Unusual Origins of America’s World Role, Princeton 1998.
• Geppert D., Halbe Hegemonie: Das deutsche Dilemma – Essay, „Aus Politik und Zeitgeschichte“ 2013, nr 6–7.
• Koszel B., Mocarstwowe aspiracje Niemiec w Europie XXI wieku: realia i perspektywy (Raport z badań), „Policy Papers” 2012, nr 6 (I).
• Koszel B., Niemcy wobec greckiego kryzysu fi nansowego (2009–2015), „Przegląd Politologiczny” 2015, nr 4.
• Kwiatkowska-Drożdż A., Mocarstwo pragmatyczne, „Nowa Europa” 2012, nr 1 (12).
• Więcławski J., Hans Morgenthau, realizm klasyczny i jego rekomendacje dla polskiej polityki zagranicznej, „Myśl Ekonomiczna i Polityczna” 2011, nr 3 (34).
• Wolff-Powęska A., Polska–Niemcy. Partnerstwo z dystansu, „Nauka” 2004, nr 4.
• Baker S., Ranked: The 25 most powerful nations on earth, Business Insider, 7.07.2019, https://www.businessinsider.com/ranked-the-25-most-powerful-nations-on-earth-2018-6?IR=T.
• Brandt M., So zufrieden sind die Deutschen mit Merkel, Statista 25.22.2016, https://de.statista.com/infografi k/6923/zufriedenheit-mit-bundeskanzlerin-angela-merkel/.
• Central Intelligence Agency, The world factbook, https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fi elds/335rank.html.
• Federalny Trybunał Konstytucyjny, Orzeczenie z dnia 14 lipca 1994: BVerfGE 90, 286 – Out-of-area-Einsätze, http://www.servat.unibe.ch/dfr/bv090286.html.
• Fietz M., Wir müssen das schaffen: Merkel-Satz spaltete das Land – aber er bleibt richtig, „Focus Online“, 31.08.2017, https://www.focus.de/politik/deutschland/bundestagswahl_2017/bundestagswahl-2017-wir-muessen-das-schaffen-merkel-satz-spaltete-das-land-aber-er-bleibt-richtig_id_7537048.html.
• Gersemann O., Vom „kranken Mann“ zum „widerwilligen Hegemon“, „Welt“, 15.06.2013, https://www.welt.de/wirtschaft/article117154003/Vom-kranken-Mann-zum-widerwilligen-Hegemon.html.
• Global Firepower – World Military Strength, 2018 Military Strength Ranking, https://www.globalfi repower.com/countries-listing.asp.
• Hank R., Wie europäisch ist Angela Merkel?, „Frankfurter Allgemeine“, 29.03.2010, https://www.faz.net/aktuell/wirtschaft/eurokrise/griechenland-krise-wie-europaeischist-angela-merkel-1951285.html?printPagedArticle=true#pageIndex_0.
• Hau, SPD-Kanzlerkandidat wirft Merkel abgehobenes Verhalten vor, „Focus Online“, 27.08.2017, https://www.focus.de/politik/deutschland/ard-sommerinterview-mitschulz-im-live-ticker-spd-kanzlerkandidat-wirft-merkel-abgehobenes-verhalten-vor_id_7520175.html.
• Kędzierski M., Europejskie Niemcy w niemieckiej Europie – wzrost roli zjednoczonych Niemiec w UE, 2.10.2015, psz.pl, http://www.psz.pl/117-polityka/europejskie-niemcyw-niemieckiej-europie-wzrost-roli-zjednoczonych-niemiec-w-ue.
• Merkel will „jeden einzelnen AfD-Wähler” zurückgewinnen, „Zeit Online“, 26.08.2017, http://www.zeit.de/politik/deutschland/2017-08/angela-merkel-afd-dieselaffaere-guttenberg-interview.
• Nier H., (Un)zufrieden mit der Kanzlerin?, Statista 7.12.2018, https://de.statista.com/infografik/14253/politikerzufriedenheit-angela-merkel/.
• Ostendorff F. (Bündnis 90/Die Grünen), głos w dyskusji, Plenarprotokoll 17/192, Deutscher Bundestag, Stenografi scher Bericht, 192. Sitzung, Berlin den 13. September2012, http://dipbt.bundestag.de/dip21/btp/17/17192.pdf.
• Ostendorff F. (Bündnis 90/Die Grünen), głos w dyskusji, Plenarprotokoll 17/225, Deutscher Bundestag, Stenografi scher Bericht, 225. Sitzung, Berlin den 28. Februar 2013, https://dip21.bundestag.de/dip21/btp/17/17225.pdf.
• Ostendorff F. (Bündnis 90/Die Grünen), głos w dyskusji, Plenarprotokoll 17/231, Deutscher Bundestag, Stenografi scher Bericht, 231. Sitzung, Berlin den 21. März 2013, http://dip21.bundestag.de/dip21/btp/17/17231.pdf.
• Regierungserklärung von Bundeskanzlerin Merkel in Berlin vor dem Deutschen Bundestag, Protokoll des Deutschen Bundestages, 15.10.2015, https://www.bundesregierung.de/Content/DE/Regierungserklaerung/2015/2015-10-15-regierungserklaerung.html;jsessionid=BF2B87901C4A34914E44573E5BD3E215.s3t.
• Rohleder G., Deutschlands Rolle in Europa Zu mächtig – und gleichzeitig zu schwach, Deutschlandfunk, 30.05.2016, https://www.deutschlandfunk.de/deutschlands-rolle-ineuropa-zu-maechtig-und-gleichzeitig.1310.de.html?dram:article_id=355602 [dostęp: 25.02.2019].
• Statista, Europäische Union: Flächen der Mitgliedsstaaten im Jahr 2019 (in Quadratkilometern), https://de.statista.com/statistik/daten/studie/326957/umfrage/fl aechen-der-eulaender/.
• Statista, Geplante Ausgaben im Bundeshaushalt nach Ressorts* im Jahr 2019 (in Milliarden Euro), https://de.statista.com/statistik/daten/studie/449433/umfrage/bundeshaushalt-ausgaben-nach-ressorts/.
• Statista, Militärausgaben von Deutschland von 2001 bis 2017 (in Milliarden US-Dollar), https://de.statista.com/statistik/daten/studie/183064/umfrage/militaerausgaben-vondeutschland/.
• Statista, Wirtschaftswachstum in Deutschland anhand der Veränderung des Bruttoinlandsproduktes (BIP) gegenüber dem Vorjahr in den Jahren 1992 bis 2017, https://de.statista.com/statistik/daten/studie/2112/umfrage/veraenderung-des-bruttoinlandproduktsim-vergleich-zum-vorjahr/.
• Statistisches Bundesamt, Bevölkerung auf Grundlage des Zensus 2011, https://www.destatis.de/DE/ZahlenFakten/GesellschaftStaat/Bevoelkerung/Bevoelkerungsstand/Tabellen/Zensus_Geschlecht_Staatsangehoerigkeit.html.
• Statistisches Bundesamt, Staat erzielt im 1. Halbjahr 2018 Überschuss von 48,1 Milliarden Euro, Pressemitteilung Nr 317 vom 24.08.2018, https://www.destatis.de/DE/PresseService/Presse/Pressemitteilungen/2018/08/PD18_317_813.html.
• Statitisches Bundesamt, Staat erzielt Überschuss von fast 24 Milliarden Euro im Jahr 2016, Pressemitteilung Nr 063, 23.02.2017, https://www.destatis.de/DE/PresseService/Presse/Pressemitteilungen/2017/02/PD17_063_813.html.
• The Soft Power 30, https://softpower30.com/country/germany/?country_years=2016%2C2017%2C2018.
• Tokarz K., Błędy Angeli Merkel, Stosunki Międzynarodowe, 5.10.2015, http://stosunki.pl/?q=content/b%C5%82%C4%99dy-angeli-merkel.
• U.S. News &World Report, Power, https://www.usnews.com/news/best-countries/powerrankings.
• Vornbäumen A., Schäubles „Merkel muss weg“, „Stern“, 5.12.2018, https://www.stern.de/politik/deutschland/cdu--wolfgang-schaeuble-und-seine-art-zu-sagen---angela-merkelmuss-weg-8478218.html.
• Weise Z., Bota A., Ross J., Blume G., Lee F., Kokot M., Kohlenberg K., Gasser F., Wie die Welt auf Merkel blickt, „Zeit Online“, 11.09.2017, http://www.zeit.de/politik/deutschland/2017-09/angela-merkel-tuerkei-russland-usa-polen-china-frankreich-indien-oesterreich/komplettansicht.
• Zeit Online, Fast jeder Vierte in Deutschland hat einen Migrationshintergrund, „Zeit Online“,1.08.2018, https://www.zeit.de/gesellschaft/2018-08/migration-deutschland-migrationshintergrund-bevoelkerungsanteil-statistisches-bundesamt.