Wpływ administracji publicznej na jakość przestrzeni na przykładzie działań konserwatorskich w latach 90. XX wieku w Cieszynie

• Authors: Konarzewski Łukasz

Title variants

EN

Impact of public administration on the space quality on the example of conservation effort in the 1990s in Cieszyn

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Artykuł porusza zagadnienia z zakresu ochrony zabytków w kontekście zarządzania przestrzenią z ramienia publicznego, ze szczególnym uwzględnieniem okresu transformacji ustrojowej po 1989 roku w Polsce i krajach Europy Środkowej. Po dokonaniu na wstępie próby zdefiniowania pojęć przestrzeni publicznej i zawierającego się w niej krajobrazu kulturowego oraz omówieniu tych zagadnień na przykładzie działań służby konserwatorskiej w historycznym, środkowoeuropejskim mieście Cieszynie, ukazano proces kreowania metodologii konserwatorskiej, przyjętej dla celów ochrony i opieki nad zabytkami Cieszyna i współkształtowania całości krajobrazu miasta historycznego. Przedstawiono – na kilkunastu przykładach – sposoby praktycznego wpływania na kształt krajobrazu kulturowego i przestrzeni publicznej w mieście, omówiono również przebieg ważniejszych prac związanych z odkryciami i rozpoznawaniem obiektów historycznych oraz ich rezultaty. Opracowanie wsparto na podstawach teoretycznych w postaci materiałów planistycznych znajdujących się w archiwum służb konserwatorskich w Cieszynie i ważniejszych publikowanych i niepublikowanych źródłach do historii miasta oraz na podstawach empirycznych, które stanowiła w Cieszynie w latach 90. XX wieku, przyjęta i realizowana przez autora artykułu, praktyka konserwatorska.

EN

The article addresses the issues from the field of monument conservation in the context of public management of space, with particular focus on the government transformation period after 1989 in Poland and the states of Central Europe. After the initial attempt to define the notions of public space and the cultural landscape it contains, and discussing these issues on examples of efforts of the monument protection services in the historic, Central-European city of Cieszyn, the article presents the process of creating conservation methodology, assumed for the purpose of protecting and preserving the monuments of Cieszyn and co-creating the entirety of the historic city’s landscape. The author uses over a dozen examples to present practical means of influencing the shape of the cultural landscape and public space in the city; he also discusses the proceedings of the most significant works related to discoveries and identification of historical objects, as well as their results. The theoretical basis for the discussion consists of city-planning materials from the monument protection services archive in Cieszyn and the most notable published and unpublished sources regarding the city’s history as well as empirical basis – namely the conservation practice which the author of the article assumed and implemented in Cieszyn in the 1990s.

Keywords

PL

Cieszyn; prace konserwatorskie; krajobraz kulturowy; przestrzeń publiczna

EN

Cieszyn; conservation works; cultural landscape; public space

• Publisher: Narodowy Instytut Dziedzictwa
• Journal: Ochrona Zabytków
• Year: 2016
• Issue: 2
• Pages: 31-54

Dates

published

2016

Contributors

author

Konarzewski Łukasz

• historyk sztuki, konserwator
• art historian, conservator

References

• Codex diplomaticus Silesiae, t. 1, wydanie W. Wattenbacha, 1857-1933 Breslau.
• Gruszecki A., Łysiak W., Karta Cieszyńska, Warszawa 1973, mps w archiwum Miejskiego Konserwatora Zabytków w Cieszy¬nie.
• Karczmarczyk B., Biernat B., Badania zapraw pobranych z wątków historycznych murów na Wzgórzu Zamkowym w Cieszynie, Kraków 1993, mps w archiwum Miejskiego Konserwatora Zabytków w Cieszynie.
• Kordecki Z., Tokarz K., Średniowieczna wieża na Wzgórzu Zamkowym w Cieszynie, studium geometrii budowli, Kraków 1993, mps w archiwum Miejskiego Konserwatora Zabytków w Cieszynie.
• Kurzątkowski M., Mały słownik ochrony zabytków, Warszawa 1989.
• Kuś W., Badania archeologiczne średniowiecznej wieży cylindrycznej odkrytej na Górze Zamkowej w Cieszynie, [w:] Tomczak E. (red.), Badania archeologiczne na Górnym Śląsku i ziemiach pogranicznych w 1994 r., Katowice 1997.
• Kuś W., Sprawozdanie z badań archeologicznych średniowiecznej wieży cylindrycznej odkrytej na Górze Zamkowej w Cieszynie, [w:] Tomczak E. (red.), Badania archeologiczne na Górnym Śląsku i ziemiach pogranicznych w 1995 r., Katowice 1998.
• Kuś W., Tymczasowe sprawozdanie z badań archeologicznych średniowiecznej wieży cylindrycznej odkrytej na górze zamkowej w Cieszynie, „Pamiętnik Cieszyński”, t. 11, Cieszyn 1996.
• Kuś W., Wyniki badań archeologicznych prowadzonych na górze zamkowej w Cieszynie przy średniowiecznej wieży cylindrycznej w roku 1999, Cieszyn 1999, mps w archiwum Miejskiego Konserwatora Zabytków w Cieszynie.
• Němec E., Lisitnář Těšínska. Codex diplomaticus ducatus Tessinensis. Sbírka listinného matriálu k dějinám knížectví Těšínskégho Pobeskydí, „Studia źródłoznawcze/Commentationes” (zbiór materiałów dokumentalnych do dziejów Księstwa Cieszyńskiego), R. 1965, nr 23, t. 10.
• Ochrona zabytkowego krajobrazu kulturowego. Ogólnopolski Program Ministerstwa Kultury i Sztuki, „Studia i Materiały. Krajobrazy”, Warszawa 1998, nr 18 (30).
• Panic I., Okres kasztelański, [w:] Panic I. (red.), Śląsk Cieszyński w średniowieczu (do 1528 roku), t. 2., Cieszyn 2010.
• Panic I., Powstanie Księstwa Cieszyńskiego, [w:] Panic I. (red.), Śląsk Cieszyński w średniowieczu (do 1528 roku), t. 2, Cieszyn 2010.
• Paszkiewicz B., Materiał numizmatyczny ze Starej Wieży zamku w Cieszynie, Kraków [b.r.], mps w Muzeum Śląska Cieszyńskiego w Cieszynie.
• Salm J., Kołodziejski S., Kajzer L., Leksykon zamków w Polsce, Warszawa 2001.
• Samek J., Stan i potrzeby zabytków Cieszyna, „Ochrona Zabytków” 1970, nr 23/3 (90).
• Tyrna K. Miejscowy Plan Szczegółowy Zagospodarowania Przestrzennego i Rewaloryzacji Zespołu Staromiejskiego w Cieszynie, praca zbiorowa zespołu z Miejskiego Biura Projektów w Krakowie, Kraków 1988, mps w archiwum Referatu Planowania Przestrzennego w Urzędzie Miejskim w Cieszynie

Identifiers

ISSN

0029-8247