Przegląd badań nad wypaleniem zawodowym nauczycieli

• Authors: Kowalczyk Agnieszka , Kostorz Karolina

Title variants

EN

A review of research on burnout in teachers

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Cel badań. Celem badań była analiza zjawiska wypalenia zawodowego wśród nauczy­cieli. Materiał i metody. Przeszukano bazy danych EBSCOhost i Wirtualnej Biblioteki Nauki. Dokonano przeglądu literatury wykorzystującej terminy (słowa kluczowe) „wypalenie zawodowe”, „wypalenie zawodowe nauczycieli”. Wyniki. Najczęściej stosowanym narzę­dziem badawczym w badaniach diagnostycznych poświęconych wypaleniu nauczycieli okazał się kwestionariusz Maslach Burnout Inventory. Osiągnięcia badań nad wypaleniem nauczycieli wciąż pozostają dalekie od zadowalających. Głównym promotorem badań nad zjawiskiem wypalenia nauczycieli jest Sęk, choć kwestię tę poruszają również inni badacze. Płeć i staż pracy mają wpływ na zjawisko wypalenia zawodowego nauczycieli. Wnioski. W związku z dalszą reformą systemu edukacji konieczne jest systematyczne monitorowanie zjawiska wypalenia zawodowego nauczycieli.

EN

Background. The purpose of the study was to examine the phenomenon of professional burnout among teachers. Material and methods. A search of EBSCOhost and Virtual Library of Science was performed. The literature review employed the terms (keywords) ‘burnout’, ‘burnout in teachers’. Results. The most frequently used research tool in diagnostic studies referring to burnout in teachers was Maslach Burnout Inventory. The achievements of research on burnout among teachers are still far from satisfactory. The main promoter of studies concerning the phenomenon of burnout in teachers is Sęk, although the issue has also been dealt with by other researchers. Gender and job seniority affect the pheno­menon of professional burnout in teachers. Conclusions. Owing to further reform of the education system, it is necessary to systematically monitor the phenomenon of burnout among teachers.

Keywords

PL

wypalenie; wypalenie zawodowe; nauczyciel; edukacja

EN

burnout; professional burnout; teacher; education

• Publisher: Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu
• Journal: Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu
• Year: 2017
• Volume: 59
• Pages: 50-57

Dates

published

2017-12-28

Contributors

author

Kowalczyk Agnieszka

• Akademia Wychowania Fizycznego w Katowicach

author

Kostorz Karolina

• Akademia Wychowania Fizycznego w Katowicach

References

• Brudnik, M. (2009). Perception of self-efficacy and professional burnout in general education teachers. Human Movement, 10(2), 170–175.
• Ciczkowski, W. (1996). Wartości moralne nauczyciela akademickiego. Pedagogika Szkoły Wyższej, 7, 158–162.
• Golińska, L., Świętochowski, W. (1998). Temperamentalne i osobowościowe determinanty wypalenia zawodowego u nauczycieli. Psychologia Wychowawcza, 41(5), 385–398.
• Gretkowski, A. (2008). Syndrom wypalenia wśród duchowieństwa na przykładzie wybranej grupy księży diecezji płockiej. W: T. Zbyrad (red.), Wypalenie zawodowe pracowników służb specjalnych (s. 170–186). Stalowa Wola: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II.
• Haber, L. (1996). Przedsiębiorczość jako parametr pozycji rynkowej nauczyciela akademickiego. Pedagogika Szkoły Wyższej, 7, 65–77.
• Kirenko, J., Zubrzycka-Maciąg, T. (2011). Współczesny nauczyciel. Studium wypalenia zawodowego. Lublin: UMCS.
• Kliś, M., Kossewska, J. (1998). Cechy osobowości nauczycieli a syndrom wypalenia zawodowego. Psychologia Wychowawcza, 2, 125–140.
• Kocór, M. (2010). Szkoła i nauczyciel a syndrom wypalenia zawodowego. Rzeszów: Mitel.
• Krawulska-Ptaszyńska, A. (1992). Analiza czynnikowa wypalenia zawodowego u nauczycieli szkół średnich. Przegląd Psychologiczny, 3, 403–410.
• Krawulska-Ptaszyńska, A. (1996). Wypalenie zawodowe u nauczycieli. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 8, 9–12.
• Kropiwnicki, J. (red.) (1999). Szkoła a wypalenie zawodowe. Jelenia Góra: Wydawnictwo Nauczycielskie.
• Mandal, E. (1999). Syndrom wypalenia zawodowego a tożsamość płciowa nauczycielek. Psychologia Wychowawcza, 1, 27–33.
• Maslach, C. (2004). Wypalenie – w perspektywie wielowymiarowej. W: H. Sęk (red.), Wypalenie zawodowe. Przyczyny i zapobieganie (s. 15). Warszawa: WN PWN.
• Nalaskowski, A. (1997). Nauczyciele z prowincji u progu reformy edukacji. Toruń: A. Marszałek.
• Penar-Zadarko, B., Binkowska-Bury, M., Marć, M. (2008). Nauczyciel jutra – modelowa sylwetka nauczyciela akademickiego studiów zawodowych na kierunku pielęgniarstwo i położnictwo. Problemy Pielęgniarstwa, 16(1–2), 66–71.
• Piotrowska, M. (2006). Konieczne jest społeczne wsparcie. Nowa Szkoła, 2, 19–25.
• Poświatowska, M., Styrnik, E. (2006). Zespół wypalenia zawodowego u nauczycieli. Wychowawca, 10, 24.
• Rębisz, S., Polański, G. (2012). Preferowane cechy nauczyciela akademickiego kierunku pedagogika w opinii studentów. Krótki komunikat ze zwiadu badawczego na Uniwersytecie Rzeszowskim. W: M. Lukač (red.), Edukácia človeka – problémy a výzvy pre 21. storočie (s. 324–331). Rzeszów: UR. Pobrano z: http://scholar.googleusercontent.com/scholar?q=cache:IISZo7uS_D0J:scholar.google.com/&hl=pl&as_sdt=0,5 [dostęp: 01.03.2017].
• Rumiński, A. (1996). Nauczyciel akademicki wobec wartości życiowych. Pedagogika Szkoły Wyższej, 7, 81–92.
• Sekułowicz, M. (2002). Wypalenie zawodowe nauczycieli pracujących z osobami z niepełnosprawnością intelektualną. Przyczyny – symptomy – zapobieganie – przezwyciężanie. Wrocław: Wydawnictwo UWr.
• Sęk, H. (1994). Wypalenie zawodowe u nauczycieli. Społeczne i podmiotowe uwarunkowania. W: J. Brzeziński, L. Witkowski (red.), Edukacja wobec zmiany społecznej (s. 325–343). Poznań–Toruń: Edytor.
• Sęk, H. (red.) (2000a). Wypalenie zawodowe. Przyczyny, mechanizmy, zapobieganie. Warszawa: WN PWN.
• Sęk, H. (2000b). Wypalenie zawodowe u nauczycieli. Uwarunkowania i możliwości zapobiegania. W: H. Sęk (red.), Wypalenie zawodowe. Przyczyny, mechanizmy, zapobieganie (s. 149–167). Warszawa: WN PWN.
• Syczewski, J. (1989). Autorytet nauczyciela akademickiego w opinii studentów. Życie Szkoły Wyższej, 6, 29–40.
• Śnieżyński, M. (2000). O autorytecie nauczyciela akademickiego. Konspekt, 3, 5–8.
• Tucholska, S. (2003). Wypalenie zawodowe u nauczycieli. Psychologiczna analiza zjawiska i jego osobowościowych uwarunkowań. Lublin: KUL.
• Wysocka, E. (2006). Potoczne teorie kształcenia i oczekiwania edukacyjne młodzieży studenckiej. W: A. Kozubska, A. Zduniak (red.), Kształcenie zawodowe w teorii i praktyce edukacyjnej (s. 109–123). Poznań: Wyższa Szkoła Bezpieczeństwa.