Starania ksieni Magdaleny Mortęskiej o rozwój szkolnictwa katolickiego

• Authors: Rozynkowski Waldemar

Title variants

EN

Efforts of abbess Magdalena Mortęska for the development of catholic school system

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

EN

When reflecting on the development of catholic school system in Poland in the modern period, one should mention the person of a reformer of monastic life, the abbess of the Benedictine Convent in Chełmno (Culm), the superioress of Polish Benedictine Sisters, Magdalena Mortęska (1554-1631). The vision and the way of renewal of monastic life practised by abbess Magdalena were based not only on the return to the rigorous Benedictine observance, but also on the obligatory education of nuns. It is in the fulfillment of this postulate, which was characteristic for the post-Tridentine period of the Church, that we touch on the de-velopment of catholic education. The involvement of abbess Mortęska in the devel-opment of school system is discussed in the article on two levels: the foundation of convent schools for girls and her involvement in founding other schools beside con-vent ones. It can be assumed that the nuns managed a girls’ school in each Benedictine foun-dation. The living area for girls (dormitory) was separated from the convent area. The students had a separate chapel and a recreational area, for example a garden. The girls were customarily taken care of by an appointed nun, sometimes more than one if need arose. The number of students varied from a few in small convents to forty and more in convents functioning in big cities such as Poznań or Wilno (Vilnius). Abbess Mortęska contributed to the formation of a few schools outside the convent walls, such as the Jesuit college in Toruń (1596), the theological seminary in Poznań (1616) and the theological seminary in Toruń (1618). All the schools followed the abbess’ broadly understood vision of the renewal of religious and convent life. Finally let us quote the words of professor Karol Górski, who summed up his article about the role of Magdalena Mortęska in the Tridentine reform in Poland in the following way: It can be said that in the same way as the Jesuits enabled the triumph of the Tridentine reform in Poland through the education of male youth, the Benedic-tine Sisters accomplished the same in the field of the education of women.

• Publisher: Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy
• Journal: Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
• Year: 2012
• Volume: 117
• Pages: 137-156

Contributors

author

Rozynkowski Waldemar

References

• Bednarski S., Brzechwa Stanisław, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 3, Kraków 1937, s. 34.
• Borkowska M., Benedyktynki, III. W Polsce, w: Encyklopedia Katolicka, t. 2, Lublin 1985, kol. 257.
• Borkowska M., Benedyktynki, w: Zakony benedyktyńskie w Polsce, Tyniec 1981, s. 143-184.
• Borkowska M., Mniszki, Kraków 1980.
• Borkowska M., Słownik mniszek benedyktynek w Polsce, Tyniec 1989.
• Borkowska M., Udział jezuitów w formacji pierwszego pokolenia benedyktynek chełmińskich, w: Jezuici w Toruniu 1596-1996, pod red. K. Maliszewskiego, W. Rozynkowskiego, Toruń 1997, s. 84-93.
• Borkowska M., Zakony żeńskie w Polsce w epoce nowożytnej, Lublin 2010.
• Borkowska M., Życie codzienne polskich klasztorów żeńskich w XVII-XVIII wieku, Warszawa 1996.
• Brzechffa S., Żywot świątob. Magdaleny Mortęskiej napisany przez ks. Stan. Brzechffę TJ, a teraz na nowo do druku podany przez X G. Pobłockiego, Pelplin 1880.
• Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1995, oprac. L. Grzebień, Kraków 1996.
• Glemma T., Dzieje stosunków kościelnych w Toruniu, w: Dzieje Torunia, pod red. K. Tymienieckiego, Toruń 1933, s. 257-301.
• Górski K, Mortęska Magdalena (1554-1631), w: Polski Słownik Biograficzny, t. 22: 1977, z. 92, s. 6-8.
• Górski K., M. Magdalena Mortęska i jej rola w reformie trydenckiej w Polsce, Nasza Przeszłość, t. 34: 1971, s. 131-176.
• Górski K., Matka Mortęska, Kraków 1971.
• Górski K., Mortęska Magdalena, w: Hagiografia Polska. Słownik bio-hagiograficzny, pod red. R. Gustawa, t. 2, Poznań 1972, s. 137-147.
• Górski K., Studia i materiały z dziejów duchowości, Warszawa 1980.
• Górski K., Zarys dziejów duchowości w Polsce, Kraków 1986.
• Grzebień L., Dzieje kulturalne jezuitów toruńskich (1596-1996), w: Jezuici w Toruniu 1596-1996, pod red. K. Maliszewskiego, W. Rozynkowskiego, Toruń 1997, s. 55-83.
• Januszek-Sieradzka A., Mortęska Magdalena, w: Encyklopedia Katolicka, t. 13, Lublin 2009, kol. 316-317.
• Kronika benedyktynek chełmińskich, wyd. W. Szołdrski, Miesięcznik Diecezji Chełmińskiej, t. 9: 1937.
• Kronika benedyktynek poznańskich, oprac. M. Borkowska, W. Karkucińska, J. Wiesiołowski, Poznań 2001.
• Liedtke A., Początkowe dzieje Seminarium Chełmińskiego, w: Księga Jubileuszowa 350 lat Wyższego Seminarium Duchownego w Pelplinie (1651-2001), Pelplin 2001, s. 123-267.
• Maliszewski K., Kościół katolicki w protestanckim Toruniu u schyłku XVI i w XVII wieku, w: Z przeszłości diecezji chełmińskiej 1243-1992, pod red. M. Biskupa, Toruń 1994, s. 53-71.
• Maliszewski K., Stosunki religijne w Toruniu w latach 1548-1660, w: Historia Torunia, t. 2, cz. 2, Toruń 1994, s. 257-300.
• Mańkowski A., Jan Kucborski biskup chełmiński 1614-1624, Miesięcznik Diecezji Chełmińskiej, t. 10: 1938.
• Misiurek J., Historii i teologia polskiej duchowości katolickiej, t. 1, (w. X-XVII), Lublin 1994.
• Olesińska M., Benedyktynki w Toruniu, Studia Pelplińskie, t. 25: 2004, s. 239-240.
• Pisma ascetyczno-mistyczne Benedyktynek reformy chełmińskiej wyd. K. Górski, Poznań 1937 (reprint 2009).
• Rozynkowski W., Dokument erekcyjny Kolegium Jezuitów w Toruniu, w: Jezuici w Toruniu 1596-1996, pod red. K. Maliszewskiego, W. Rozynkowskiego, Toruń 1997, s. 148-154.
• Salmonowicz S., Kultura umysłowa Torunia w dobie renesansu, reformacji i wczesnego baroku, w: Historia Torunia, t. 2, cz. 2, Toruń 1994, s. 169-256.
• Szylar A., Działalność oświatowa benedyktynek sandomierskich w latach 1616-1865, Lublin 2002.