Marcel Marceau jako rzecznik mimu współczesnego

• Authors: Anna Krzyżak

Title variants

EN

Marcel Marceau as the Contemporary Mime Spokesman

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł jest szkicem na temat mimu, formy teatralnej znanej od starożytności, lecz dzisiaj istniejącej w nowej odsłonie. Mim współczesny, powstały na kanwie awangardowych poszukiwań praktyków i teoretyków teatru początków XX wieku, zawdzięcza swą obecną formę twórcom francuskim, takim jak Étienne Decroux, Marcel Marceau i Jean-Louis Barrault. Koncepcja mimu przedstawiona w niniejszej pracy oparta jest na teorii i praktyce Marcela Marceau, mającej szczególny rys filozoficzny. Marceau, poświęcając całe życie propagowaniu idei i techniki mimu współczesnego poprzez spektakle, wywiady i pracę pedagogiczną, stał się jego rzecznikiem na całym świecie. Współcześnie mim to rodzaj teatru, w którym kluczową rolę odgrywają milczenie, stanowiące nowy wymiar ludzkiego istnienia, gdy słowa zawodzą, oraz postać doskonale przygotowanego technicznie aktora-mima, czyniącego na scenie to, co niewidzialne, widzialnym. Artykuł składa się z dwóch części. W pierwszej zarysowano historyczny kontekst mimu. Podjęto również próbę uporządkowania terminologicznego. W drugiej przedstawiono materię mimu współczesnego w aspekcie filozoficznym oraz technicznym na podstawie dokonań Marcela Marceau.

EN

The article is a sketch of the subject of mime, a theatrical form known since the ancient times, but nowadays existing in a new version. A contemporary mime that came into being based on the research of avant-garde theoreticians and practitioners of the early 20th century theatre owes its current shape to the French artists such as Étienne Decroux, Marcel Marceau, and Jean-Louis Barrault. The presented concept of mime is based on Marceau’s theory and practice—both having a particular philosophical touch. Marceau who dedicated his life to promoting theory and methodology of contemporary mime by means of performances, interviews and teaching has become a mime expert whose work has a timeless quality worldwide. These days mime is becoming a kind of theatre where silence plays the key role and becomes a new dimension of a human being when words fail, and where an actor-mime with perfect technical skills makes the invisible visible on stage. The article consists of two parts. The first part outlines a historical context of mime. It also tries to organize its terminology. The second one presents philosophical and technical aspects of contemporary mime on the basis of Marcel Marceau’s work.

Keywords

PL

aktor; antropologia teatru; filozofia; gest; identyfikacja; teatr; milczenie; mim; pantomima

EN

actor; anthropology of theater; gesture; identification; mime; theater; silence; pantomime; philosophy

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Kulturoznawcze
• Year: 2018
• Volume: 9
• Issue: 2
• Pages: 55-75

Contributors

author

Anna Krzyżak

• Collegium Medicum, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

References

• Allaux, Jean-Pierre. „Le mime Marceau de nouveau parmis nous. Bip magicien du silence”. La vie catholique z 30.08.1972.
• Barba, Eugenio, i Nicola Savarese. Sekretna sztuka aktora. Słownik antropologii teatru. Tłum. Jarosław Fret i in. Wrocław: Instytut im. Jerzego Grotowskiego, 2005.
• Bernhard, Jim. Interview with Marcel Marceau on “The Greenroom” KUHT-TV, Houston-PBS, 1980. Dostęp 30.03.2017. www.youtube.com/watch?v=ElIVJB-qSoo.
• Bochenek, Valérie. Le Mime Marcel Marceau entretiens et regards. Paris: Somogy, 1996.
• Decroux, Étienne. Paroles sur le mime. Paris: Librairie Théâtrale, 1994.
• Dhenaut, Alain. „Marcel Marceu ou ‘Le poids de l’ame’”. La sept/video, 1993.
• Felner, Mira. Apostoles of Silence: The modern French mimes. London & Toronto: Fairleigh Dickinson University Press, 1985.
• Hera, Janina. Z dziejów pantomimy czyli pałac zaczarowany. Warszawa: PIW, 1975.
• Lecoq, Jacques. Le théâtre du geste — mimes et acteurs. Paris: Bordas 1987.
• Les gestes — Programmes et coupures de presse, 1962. Paris: Bibliothèque Nationale de France. Département des Arts du spectacle.
• Murray, Simon, i John Keefe. Physical theatres. A critical introduction. London, New York: Routledge Taylor & Francis Group, 2016.
• Niedziałkowski, Stefan. Świat mimu. Warszawa: WSiP, 1998.
• Pavis, Patrice. Słownik terminów teatralnych. Tłum. Sławomir Świontek. Wrocław: Ossolineum, 1998.
• Programmes et coupures de presse, 1961. Paris: Bibliothèque Nationale de France. Département des Arts du spectacle.
• Programmes, Saison 1961–1962. Paris: Bibliothèque Nationale de France. Département des Arts du spectacle.
• Smużniak, Karol. Pantomima XX wieku. Kierunki i tendencje. Zielona Góra: Uniwersytet Zielonogórski, 2002.
• Verriest-Lefert, Guy i Jeanne. Marcel Marceau ou l’aventure du silence. Paris: Desclée de Brouwer, 1974.

Identifiers

DOI

10.18290/rkult.2018.9.2-4