Przekładowy słownik niemiecko-polski z połowy XIX wieku jako zapis językowej świadomości słownikarza

• Authors: Bogusław Nowowiejski

Title variants

EN

The bilingual german-polish dictionary from the middle of the 19th century as a record of lexicographer’s linguistic awareness

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The author assumes that not only spelling or general dictionaries but also bilingual ones from different epochs are specific confirmation of their author’s linguistic awareness. The authors proves this thesis analyzing selected manifestations of linguistic awareness (among the others, general knowledge of Polish, its inflective and stylistic varieties, attitude to borrowings from foreign languages and chronologically featured lexis, normativism) that are present in the German-Polish dictionary of C.C. Mrongovius from the middle of the 19th century. On this basis the author draws a conclusion that Mrongovius was closest to moderate liberalism, which is expressed in a delicate preference of some elements at the expense of others. This is a pragmatic attitude which is characterized by functionality, language purpose and superiority of the idea of effective communication over grammatical or stylistics restrictions.

Keywords

PL

leksykon dwujęzyczny; świadomość językowa; Krzysztof Celestyn Mrongowiusz

EN

bilingual dictionary; linguistic awareness; Krzysztof Celestyn Mrongowiusz

• Publisher: Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny
• Year: 2009
• Volume: 8
• Pages: 83-93
• Physical description: oryginalny artykuł naukowy

Dates

published

2009

Contributors

author

Bogusław Nowowiejski

• Uniwersytet w Białymstoku

References

• Bieńkowski W., Krzysztof Celestyn Mrongowiusz 1764–1855. W służbie umiłowanego języka, wyd. 2, Olsztyn 1983.
• Bugajski M., Świadomość językowa a świadomość lingwistyczna. Społeczne i naukowe potrzeby kultury języka, w: Mowa rozświetlona myślą. Świadomość nor matywno-stylistyczna współczesnych Polaków, red. J. Miodek, Wrocław 1999.
• Encyklopedia języka polskiego, red. S. Urbańczyk, M. Kucała, wyd. 3, Wrocław 1999.
• Frączek A., Lipczuk R., Słowniki polsko-niemieckie i niemiecko-polskie. Historia i teraźniejszość, Warszawa 2004.
• Linde S.B., Słownika języka polskiego, t. 1–6, Warszawa 1807–1814.
• Markowski A. , Postawy użytkowników wobec języka, w: Mowa rozświetlona myślą. Świadomość normatywno-stylistyczna współczesnych Polaków, red. J. Miodek, Wrocław 1999.
• Mrongowiusz K.C., Dokładny niemiecko-polski słownik / Ausführliches Deutsch-Polnisches Wörterbuch, Königsberg 1823, 1835, 1853–54.
• Piotrowski T., Z zagadnień leksykografii, Warszawa 1994.
• Żmigrodzki P., Wprowadzenie do leksykografii polskiej, Katowice 2003.