Die Ausbildung der Artikelfunktion im Gotischen aus der Sicht der Theorien des kontaktbedingten Sprachwandels

• Authors: Kotin Michaił

Title variants

EN

The development of the article function in Gothic from the perspective of the theories of contact-induced language change

PL

Powstanie funkcji rodzajnikowej w języku gockim z punktu widzenia teorii zmian językowych pod wpływem kontaktów językowych

• Languages of publication: DE

Abstracts

EN

The paper deals with selected aspects of the influence of language contacts on language change in the area of grammatical categories in a written language. The author analyses the development of the category of definiteness in Gothic on the basis of a systemic comparison of original Greek and translated Gothic biblical texts. The claim is that internal tendencies in a grammatical change play a decisive part, whereas language contacts are only secondary triggers in this process. Against the so-called “anything goes”-hypothesis, it is shown that an externally-influenced grammatical change can take place only on condition that the inherent system of the language in contact licences it and, moreover, if the change corresponds to similar processes in the recipient language. Furthermore, the influence of a donor language never covers the totality of grammatical forms and their functions in the recipient language, thus the effects of the contact in question are always only partial. Language contacts can, thus, essentially accelerate genuine tendencies in the development of a new grammatical category, but their true origins are always located within the native grammatical system.

PL

W artykule rozpatrywane są wybrane aspekty wpływów kontaktów językowych na zmiany zachodzące w zakresie kategorii gramatycznych w rodzimym systemie języka pisanego. Na podstawie systemowego porównania oryginalnych greckich i przetłumaczonych gockich tekstów biblijnych badany jest rozwój kategorii określoności w języku gockim. Założeniem przewodnim jest teza, że tendencje wewnętrzne odgrywają kluczową rolę w przemianach gramatycznych, gdyż kontakty językowe są wtórnymi czynnikami w tymże procesie. W przeciwieństwie do hipotezy, że kontakt językowy może warunkować dowolne zmiany w rodzimych systemach gramatycznych, analiza dowodzi, iż zewnętrznie uwarunkowane zmiany gramatyczne mogą zajść wyłącznie pod warunkiem ich dopuszczalności poprzez autochtoniczną gramatykę języka znajdującego się pod wpływem języka obcego. Ponadto same zmiany nie stanowią automatycznego przejęcia form gramatycznych i ich funkcji od języka napływowego, lecz tylko częściowo pokrywają się z nimi. Kontakt językowy może więc znacznie przyśpieszyć tendencje w powstaniu nowej kategorii gramatycznej, ale ich prawdziwe źródło zawsze powinno znajdować się wewnątrz systemu rodzimego.

Keywords

EN

language contact,; grammatical change,; definiteness,; article,; Greek,; Gothic,; Germanic

PL

kontakty językowe; zmiany gramatyczne; kategoria określoności; rodzajnik; język grecki; język gocki; języki germańskie

• Publisher: Polskie Towarzystwo Językoznawcze; UNIVERSITAS Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych; Wydawnictwo LEXIS
• Journal: Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego
• Year: 2019
• Volume: 75
• Pages: 59-72

Contributors

author

Kotin Michaił

• Uniwersytet Zieleniogórski

References

• Abraham Werner (2014): Schriften zur Synchronie und Diachronie des Deutschen, hrsg. von A. Kątny, M. Kotin, E. Leiss, A. Socka. – Frankfurt a. M. [u.a.]: Lang.
• Babenko Natalia S., Zeleneckij Aleksandr L. (Hrsg.) (2007): Lingua Gotica. Novyje issledovanija. – Kaluga: Eidos.
• Behaghel Otto. (1923): Deutsche Syntax, Bd. 1. – Heidelberg: Winter.
• Bidese Ermenegildo, Padovan Andrea, Tomaselli Alessandra (2013): Bilingual competence, complementizer selection, and mood in Cimbrian. – [in]: Werner Abraham, Elisabeth Leiss (Hrsg.): Dialektologie in neuem Gewand: Zu Mikro-/Varietätenlinguistik, Sprachenvergleich und Universalgrammatik. – Hamburg: Buske, 47–58.
• Bidese Ermenegildo, Padovan Andrea, Tomaselli Alessandra (2014): The syntax of subordination in Cimbrian and the rationale behind language contact. – Language Typology and Universals 67/4, 489–510.
• Braune Wilhelm (1912): Gotische Grammatik, 8. Aufl. – Halle (S.): Niemeyer.
• Braune Wilhelm, Ebbinghaus Ernst A. (1981): Gotische Grammatik. – Tübingen: Niemeyer.
• Brugmann Karl (1904): Die Demonstrativpronomina der indogermanischen Sprachen – eine bedeutungsgeschichtliche Untersuchung. – Leipzig: Teubner.
• Bühler Karl (1934): Sprachtheorie. Die Darstellungsfunktion der Sprache. Nachdruck 1982. – Stuttgart: Fischer.
• Diewald Gabriele (1991): Deixis und Textsorten im Deutschen. – Tübingen: Niemeyer.
• Heinrichs Heinrich M. (1954): Studien zum bestimmten Artikel in den germanischen Sprachen. – Gießen: Schmitz.
• Hodler Werner (1954): Grundzüge einer germanischen Artikellehre. – Heidelberg: Winter.
• Kotin Michail L. (2011): Zur historischen Entwicklung der Definitheitsmarker in der Germania und Slavia. Die Frühformen der Definitheits-Kodierung. – [in:] Michail L. Kotin, Elizaveta G. Kotorova, unter Mitarbeit von / in collaboration with Martin Durrell (Hrsg./eds.): Geschichte und Typologie der Sprachsysteme / History and Typology of Language Systems. – Heidelberg: Winter, 147–157.
• Kotin Michail L. (2012): Gotisch. Im (diachronischen und typologischen) Vergleich. – Heidelberg: Winter.
• Kovary Geoffry (1984): Studien zum germanischen Artikel: Entwicklung und Verwendung des Artikels im Gotischen. – Wien: Halosar.
• Krause Wolfgang (1968): Handbuch des Gotischen, 3. Aufl. – München: Beck.
• Leiss Elisabeth (2002): Der Verlust der aspektuellen Verbpaare und seine Folgen im Bereich der Nominalkategorien des Deutschen – [in:] Japanische Gesellschaft für Germanistik (Hrsg.) (2002): Grammatische Kategorien aus sprachhistorischer und typologischer Perspektive. Akten des 29. Linguisten-Seminars, Kyoto 2001. – München: iudicium, 42–58.
• Matras Yaron (1998): Utterance modifiers and universals of grammatical borrowing. – Linguistics 36/1, 281–331.
• Moulton James H. (1911): Einleitung in die Sprache des Neuen Testaments. – Heidelberg: Winter.
• Piaget Jean (1923): Sprechen und Denken des Kindes (Originalversion: Le language et la pensée chez l´entfant), deutsch von N. Stöber (1983). – Frankfurt a. M. u. a.: Ullstein.
• Schwyzer Eduard (1966): Griechische Grammatik, Bd. 1., 3. Aufl. – München: Beck.
• Smirnickaja Olga A. (1977): Evolucija vido-vremennoj sistemy v germanskich jazykach. – [in:] Viktorija N. Jarceva et al. (Hg.): Istoriko-tipologičeskaja morfologija germanskich jazykov, Tom. 2: Kategorija glagola. – Moskau: Nauka, 5–127.
• Sternemann Reinhard (1995): Gedanken zum “Artikel” im Gotischen“ – [in:] Gisela Brandt, Rainer Hünecke (Hrsg.): Wie redet der Deudsche man jnn solchem fall? Festschrift anläßlich des 65. Geburtstages von Erwin Arndt. – Stuttgart: Heinz, 151–172.
• Streitberg Wilhelm (1920): Gotisches Elementarbuch, 5./6. Aufl. – Heidelberg: Winter.
• Streitberg Wilhelm (1965): Die gotische Bibel, Teile 1 und 2. 4., unveränderte Aufl. – Heidelberg: Winter.
• Stutz Elfriede (1966): Gotische Literaturdenkmäler. – Stuttgart: Metzler.
• Thomason Sarah G. (2001): Language Contact. An Introduction. – Edinburgh: University Press.
• Thomason Sarah G., Kaufman Terrence (1988): Language Contact, Creolization and Genetic Linguistics. – Berkeley – Los Angeles: University of California Press.
• Vilutis Juozas (1976–1979): Zum Problem des (bestimmten) Artikels im Gotischen. – Kalbotyra XXVII (3) 1976, 153–159; XXVII (4) 1977, 50–56, XXX (3), 1979, 43–49.