PRZEMIANY FUNKCJONALNE OSIEDLI MIESZKANIOWYCH Z LAT 1950–1989 NA TLE WSPÓŁCZESNYCH PROCESÓW KSZTAŁTUJĄCYCH FUNKCJONALNY PODZIAŁ GÓRNOŚLĄSKICH MIAST NA PRZYKŁADZIE ZABUDOWY MIESZKANIOWEJ W KATOWICACH

• Authors: Knapczyk Filip

Title variants

EN

HOUSING ESTATES TRANSFORMATION FROM THE YEARS 1950–1989 IN COMPARISON WITH CONTEMPORARY PROCESSES IN UPPER SILESIAN CITIES

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Osiedla mieszkaniowe są istotnym elementem krajobrazu miast Polski. Niestety ich niedopasowanie do panujących realiów współczesnego świata powoduje, że stały się obszarami konfliktowymi. Rewitalizacja opierająca się na odnowie zaniedbanych terenów zieleni, czy budowie dodatkowych miejsc parkingowych poprawia jakość życia na osiedlach, natomiast omija istotny element – przemian funkcjonalnych w strukturze mieszkaniowej. W artykule opisana została rozbieżność między założeniami na jakich zbudowano osiedla, a rolą, jaką coraz częściej pełnią one obecnie w mieście, wzbogacone przez pojawiające się funkcje gospodarcze. Problem omówiono na przykładzie dwóch katowickich osiedli wybudowanych w okresie PRL-u. Przeprowadzone wstępne analizy pozwalają na nowo spojrzeć na problem mieszkalnictwa oraz wskazać nowe kierunki przemian w tym zakresie, szczególnie „obszarów pracy” w mieście. Kluczem dla przemian wewnątrzosiedlowej struktury funkcjonalnej jest kierunek, który niejako został już obrany przez samych mieszkańców. Rolą architekta – urbanisty pozostało nadanie mu odpowiedniego tempa, a także w sposób zrównoważony i odpowiedzialny przekształcenie struktur osiedla zarówno na szczeblu przestrzennym, społecznym, jak i ekonomicznym. Pogłębione analizy następujących procesów powinny być kontynuowane w badaniach nad przemianami funkcjonalnymi osiedli, opartymi na pojawieniu się funkcji działalności gospodarczych, w jednoznacznie dotąd określonych funkcjach mieszkalnych. Badania te mogą służyć wypracowaniu lepszych założeń rewitalizacji tych osiedli.

EN

Housing districts are an important element of the Polish cities landscape. Unfortunately, their mismatch to the prevailing realities of the modern city makes it conflict areas. Revitalization relying on the renewal of green areas, and placement of additional parking lots improves quality of life in neighborhood, but bypasses the clue problem – transformation of basic housing function. The article describes the discrepancy between the assumptions on which the settlements were built, and the role in play now. Analysis provided in the article allow us to look at the problem of housing and identify new directions of change, especially in terms of “work areas”. The key to the transformation of the functional structure within the housing estate is a direction that has already been taken by the residents themselves .The role of the architect is to conduct a sustainable and responsible transformation.

Keywords

PL

miasto; osiedle mieszkaniowe; funkcjonalizm miasta; technologia wielkiej płyty; strefowanie miasta

EN

town; housing estate; functionality; spatial and town planning; a panel builing constructed of pre-fabricated and pre-stressed concrete; zoning

• Publisher: Sopocka Akademia Nauk Stosowanych
• Journal: Przestrzeń, Ekonomia, Społeczeństwo
• Year: 2015
• Issue: 8/II
• Pages: 107-119

Dates

published

2015

Contributors

author

Knapczyk Filip

• Politechnika Śląska

References

• Bielecki C., Gra w miasto, Fundacja Dom Dostępny, Warszawa 1996.
• Bryx M., Jadach-Sepioło A., Rewitalizacja miast w Niemczech, Instytut Rozwoju Miast, Kraków 2009.
• Gehl J. Życie między budynkami. Użytkowanie przestrzeni publicznych, Kraków 2009.
• Gronostajska B. Modernizacja przestrzeni publicznej w osiedlach mieszkaniowych z wielkiej płyty, Czasopismo techniczne, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej 2010.
• Gronostajska B. Oszczędność w kształtowaniu środowiska mieszkaniowego – modernizacja osiedli z wielkiej płyty, Zeszyt 14, Czasopismo techniczne, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej 2010.
• Jacobs J. Śmierć i życie wielkich miast Ameryki, Centrum Architektury, Warszawa 2014.
• Kościńska M., Rewitalizacja przestrzeni półpublicznych w osiedlach mieszkaniowych wybudowanych w II połowie XX wieku na wybranych przykładach osiedli mieszkaniowych w Szczecinie. (Streszczenie), Szczecin 2014.
• Sadowy K. Strategia przekształceń wielkich osiedli mieszkaniowych, Rocznik Żyrardowski 7, 2009.
• Springer F., 13 pięter, Czarne, Wołowiec 2015.
• Szafrańska E. Wielkie osiedla mieszkaniowe w okresie transformacji – próba diagnozy i kierunki przemian na przykładzie Łodzi, Uniwersytet Łódzki 2010.
• Tkocz M. Katowice jako ośrodek regionalny w latach 1865–1995, Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”, Katowice 1995.
• Wojtkun G. Osiedle mieszkaniowe jako podstawowy element struktury przestrzennej miasta XX wieku, Szczecin 2002.
• „Katowice 2020” Strategia Rozwoju Miasta, Katowice 2005, Załącznik do uchwały nr LII/1068/05 Rady Miasta Katowice z dnia 19 grudnia 2005 r.
• Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Katowice na lata 2014−2015" przyjęty przez Radę Miasta Katowice uchwałą Nr LVI/1326/14 z dnia 29.10.2014 r.
• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Katowice – II edycja. Część 1. Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego, 2012. Załącznik nr 1 do uchwały nr XXI/483/12 Rady Miasta Katowice z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie uchwalenia „Studium
• uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Katowice” – II edycja. Miasto Katowice.
• Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, Art. 97.1.
• Stopień realizacji i aktualność Strategii rozwoju miasta „Katowice 2020”, http://www.katowice.eu/SiteAssets/miasto/o-mie%c5%9bcie/strategiarozwoju- miasta/aktualizacja-strategii-rozwoju-miasta/Aktualno%c5% 9b%c4%87%20Strategii.pdf [dostęp dnia 30.03.2016].
• http://bip.um.katowice.pl/dokumenty/2014/11/7/1415345979.pdf [dostęp dnia 04.10.2016].
• http://bip.um.katowice.pl/dokumenty/2015/12/22/1450771683.pdf. [dostęp dnia 04.10.2016].
• http://www.polskieradio.pl/7/3086/Artykul/983160,Janusz-Weisszarejestrowal- firme-w-Palacu-Prezydenckim [dostęp dnia 12.04.2016].
• http://www.forbes.pl/co-trzeciej-polskiej-firmy-nie-ma-w-internecie,artykuly, 185397,1,1.html [dostęp dnia 02.12.2016].
• http://www.pi.gov.pl/PARP/chapter_86197.asp?soid=E1056FB25D334A4 E854D 6FE070761F13, [dostęp dnia 2016.02.12].