Bezpieczeństwo wewnętrzne w ujęciu teoretycznym. Geneza i współczesne rozumienie w naukach politycznych

• Authors: Sekściński Arkadiusz

Title variants

EN

Theoretical Understanding of Security and Internal Security

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Kategorie teoretyczne bezpieczeństwa i bezpieczeństwa wewnętrznego nie są jednoznacznie rozumiane. Dopiero rozkład na czynniki pierwsze tych definicji, uzupełnienie przedmiotowe i podmiotowe oraz ujęcie cząstkowe pokazuje, jak złożone są to pojęcia i jak różnie może być ich pojmowanie. Autor odwołuje się do potocznego i naukowego rozumienia bezpieczeństwa, przedstawia różne ujęcia i koncepcje teoretyczne, które od połowy lat 50-tych XX wieku towarzyszyły redefinicji bezpieczeństwa w naukach politycznych. Jedna z podstawowych klasyfikacji, która przede wszystkim odnosi się do kategorii państwa, rozróżnia bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne. Autor swoje rozważania skupia na kategorii bezpieczeństwa wewnętrznego, które wydaje się być pojęciem nowym, choć często stosowanym, ale niedookreślonym. Wskazuje na główne dylematy, w tym na aspekt podziału bezpieczeństwa na trzy zakresy ujęć cząstkowych. Są to bezpieczeństwo publiczne, bezpieczeństwo powszechne i bezpieczeństwo ustrojowe.

EN

Security and internal security are vague theoretical categories. However, decomposition and fragmentation as well as subjective and objective approach explains these complex but ambiguous terms. The author presents colloquial and scientific understanding of these terms, shows various theoretical approaches recognized since the 1950s. He follows classic recognition of internal and external security of state. Then he focuses on internal security of state and presents some dilemmas. Finally, internal security is being separated into three terms: public security, civil protection and constitutional security.

Keywords

PL

bezpieczeństwo; bezpieczeństwo wewnętrzne; zagrożenie; humansecurity

• Publisher: Ośrodek Analiz Politologicznych UW
• Journal: Kwartalnik Naukowy OAP UW "e-Politikon"
• Year: 2013
• Issue: 6
• Pages: 42-79

Contributors

author

Sekściński Arkadiusz

• Uniwersytet Warszawski Instytut Nauk Politycznych ul. Nowy Świat 67, 00-927 Warszawa

References

• Annan K. A., We the People, UN Millenium Report, http://www.un.org/millennium/sg/report/full.htm, 15.09.2010.
• Balcerowicz B., Bezpieczeństwo polityczne Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2007.
• Bay Ch., Koncepcje bezpieczeństwa indywidualnego, narodowego i zbiorowego, „Studia Nauk Politycznych” nr 4, 1989.
• Beck U., Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, Warszawa 2004.
• Brodie B., Strategy as a Science, World Politics 1, 1949.
• Brzeziński M., Kategoria bezpieczeństwa, [w:] Sulowski S., Brzeziński M. (red.), Bezpieczeństwo wewnętrzne państwa. Wybrane zagadnienia, Warszawa 2009.
• Buzan B., Weaver O., de Wilde J., Security: A New framework for Analysis, London 1998.
• Cassell’s New English Dictionary. London 1964.
• Christensen T., Lægreid P., Lise Fimreite A., Crisis Management – The Case of Internal Security in Norway, Stein Rokkan Centre for Social Studies, Unifob AS, 2007.
• Cieślarczyk M., Modele i wymiary bezpieczeństwa, „Zeszyty naukowe AON”, nr 3, 1999.
• Cieślarczyk M., Teoretyczne i metodologiczne podstawy badania problemów bezpieczeństwa i obronności państwa, Siedlce 2009.
• Czaputowicz J., Kryteria bezpieczeństwa międzynarodowego państwa – aspekty teoretyczne [w:]
• Dębski S. (red)., Kryteria bezpieczeństwa międzynarodowego państwa, Warszawa 2003.
• Deudney D., Environment and Security: Muddled Thinking,„Bulletin of the Atomic Scientists”, Vol. 47, No 3.
• E. Ura, Pojęcie ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego, „Państwo i Prawo” , nr 2, 1974.
• Fehler W., Współczesne bezpieczeństwo, Toruń 2002.
• Filipowicz S., Historia myśli polityczno-prawnej, Gdańsk 2001.
• Freedman L., The Concept of Security, [w:] Hawkeswoth M., Kogan M. (red.) Encyklopedia of Government and Politics, London, 1992
• Frei D., Sicherheit Grundfragen der Welpolitik, Stuttgart 1977.
• Frejtag-Mika E., Kołodziejak Z., Putkiewicz W., Bezpieczeństwo ekonomiczne we współczesnym świecie, Radom 1996.
• Haftendorn H., The security Puzzle: Theory – Building and Discipline – Building in International Security, „International Studies Quarterly” (35), 1991.
• Haftendorn H., The security Puzzle: Theory – Building and Discipline – Building in International Security, „International Studies Quarterly” no. 35, 1991.
• Horney K., Neurotyczna osobowość naszych czasów, Poznań 2007.
• Hough P., Who’s Securing Whom? The need for International Relations to Embrace Human Security, Stair, nr 2, 2005.
• Høydal H., Tilsyn på tvers. En studie av samordning for samfunnisikkerhet i norsk sentralforvaltniing, Bergen 2007.
• Human Development Report , New dimensions of human security, 1994.
• Idzi-Latkowski H., Bezpieczeństwo polityczne obywateli w świadomości społecznej Polaków, [w:] Rosa R. (red.) Filozofia bezpieczeństwa personalnego I strukturalnego, Warszawa 1993.
• Jaskułowski K., Naród jako artefakt. Teoria nacjonalizmu Hobsbawma E. J. i jej krytyka, „Sprawy Narodowościowe. Seria nowa”, 2001.
• Kettl D. F., System Under Stress. Homeland Security and American Politics, Washington 2004.
• King G. and Murray Ch., Rethinking Human Security, Harvard University, May 4th 2000.
• Kitler W., Wewnętrzne uwarunkowania bezpieczeństwa politycznego Polski, [w:] Balcerowicz B., Bezpieczeństwo polityczne Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2004.
• Kłoskowska A., Kultury narodowe u korzeni, Warszawa 1996.
• Kołodziej E. A., Reneissance of Security Studies, „International Studies Quaterly” no. 36, 1992.
• Koncepcje polityczne (nacjonalistyczne) narodu, [w:] Gellner E., Narody i nacjonalizm, Warszawa 2009.
• Kopaliński W., Słownik języka polskiego, Warszawa 1983.
• Krause K., Broadening the Agenda of Security Studies: Politics and Methods, „Mershon International Studies Review”, Supplement 2, October 1996.
• Księżopolski K.M., Ekonomiczne zagrożenia bezpieczeństwa państw: metody i środki przeciwdziałania, Warszawa 2004.
• Kukułka J., Bezpieczeństwo a współpraca europejska: współzależności i sprzeczności interesów, „Sprawy międzynarodowe” 1982.
• Kukułka J., Międzynarodowe stosunki polityczne, Warszawa 1982.
• Kukułka J., Nowe uwarunkowania i wymiary bezpieczeństwa międzynarodowego Polski, „Wieś i Państwo”, 1995.
• Kukułka J., Wstęp do nauki o stosunkach międzynarodowych, Warszawa 2000.
• Lerner D., A dictionary of the Social Sciences, London, 1964.
• Levy M. A., Is the Environment a national Security Issue?, International Security 1995.
• Lisiecki M., Bezpieczeństwo publiczne w ujęciu systemowym, [w:] Widacki J. i Czapska J. (red.), Bezpieczny obywatel – bezpieczne państwo, Katolicki Uniwersytet Lubelski, Lublin 1998.
• Lisiecki M., Bezpieczeństwo publiczne czy też bezpieczeństwo wewnętrzne? [w:] R. Kulczycki (red.), Włodarski A., Zubek, J. System bezpieczeństwa Polski. Materiały z konferencji naukowej odbytej 4 i 5 listopada 1993 r. w Akademii Obrony Narodowej, Warszawa 1993.
• Lisiecki M., System bezpieczeństwa publicznego państwa, „Przegląd Policyjny” nr 4, 1995.
• Lisiecki, M., Kwiatkowska-Basałaj B., Pojęcie bezpieczeństwa oraz prognostyczny model jego zapewnienia, [w:] Tyrała P. (red.), Zarządzanie bezpieczeństwem, Międzynarodowa konferencja naukowa, Kraków 2000.
• Ludwiczak J., Wilczkowiak S., Nadzwyczajne zagrożenia środowiska. Zadania administracji rządowej
• i samorządowej w zakresie profilaktyki ratownictwa i likwidacji ich skutków, Warszawa 2000.
• Łoś- Nowak T., Pokój i bezpieczeństwo w teorii i praktyce stosunków międzynarodowych, [w:] Łoś-Nowak T. (red.)Współczesne stosunki międzynarodowe, , Wrocław 1997.
• Madera A. J., Polityka energetyczna Rosji, [w:] Wirtualny Nowy Przemysł, 21.06.2009.
• Malak K., Bezpieczeństwo i obronność państwa, rozdział: Typologia bezpieczeństwa. Nowe wyzwania, Warszawa, 1998.
• Malec M., Percepcja bezpieczeństwa: definicje, wymiary, paradygmaty, Warszawa 2006.
• Manning Ch. A., The elements of Collective Security [w:] Bourquin W. H. (ed.), Collective Security, Paryż 1936.
• Marczuk K. P., Bezpieczeństwo wewnętrzne w poszerzonej agendzie studiów nad bezpieczeństwem, [w:] Sulowski S., Brzeziński M. (red.), Bezpieczeństwo wewnętrzne państwa. Wybrane zagadnienia, Warszawa 2009.
• Marczuk K., Trzecia opcja : gwardie narodowe w wybranych państwach Basenu Morza Śródziemnego, Warszawa 2007.
• Maslow A., A Theory of Human Motivation, [w:] „Psychological Review”, lipiec 1943.
• Michałowski S., Bezpieczeństwo ekonomiczne w stosunkach Wschód–Zachód, Warszawa 1990.
• Myers M. , Ultimate Security – The Environment Bases of Political Stability, New York 1993.
• Ogólna typologia bezpieczeństwa [w:] Jakubczak R., Flis J. (red.), Bezpieczeństwo narodowe Polski w XXI wieku. Wyzwania i strategie, Warszawa 2000.
• Olsen O.E Kruke ., B.I., Hovden J., Societal Safety: Concept, Borders and Dilemmas, „Journal of Contingencies and Crisis Management” Number 2, June 2007.
• OSCE Libson Summit, Development of the Agenda of the Forum for Security Cooperation,1996.
• Osgood R.E., Ideals and Self – Interest in America’s Foreign Relations, Chicago 1953.
• Paris R., Human Security: Paradigm Shift or Hot Air?, „International Security”, No. 2.
• Pietraś M. (red.), Bezpieczeństwo międzynarodowe, w: Międzynarodowe stosunki polityczne, Lublin 2006.
• Pietraś M., Bezpieczeństwo państwa w późnowestfalskim środowisku międzynarodowym, [w:] Dębski S., Górka-Winter B. (red.), Kryteria bezpieczeństwa międzynarodowego państwa, , Warszawa 2003.
• Prońko J., Bezpieczeństwo państwa. Zarys teorii problemu i zadań administracji publicznej, Bielsko-Biała 2007.
• Ruszkowski J., Zwiększenie bezpieczeństwa zdrowotnego, ekspertyza wykonana na zlecenie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2010.
• S. Bolesta, Charakter i zakres prawny działalności Milicji, „Zeszyty Naukowe ASW” , nr 9, 1975.
• S. Bolesta, Pozycja prawna MO w systemie organów PRL, Warszawa 1972.
• Skarbacz J., Organizacje pozarządowe w bezpieczeństwie narodowym Polski, Warszawa 2003.
• Smith D. , Crisis Management – Practice in Search of a Paradigm, in: Smith D. and Elliot D. (eds), Crisis Management. Systems and structures for prevention and recovery. London/New York, 1990.
• Stańczyk J., Współczesne pojmowanie bezpieczeństwa, Warszawa 1996.
• Strategia Bezpieczeństwa Narodowego RP, 2007.
• Symonides J., Problemy pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego we współczesnym świecie, Wrocław 1984.
• Szczepański J., Elementarne pojęcia socjologii, Warszawa 1972.
• Takemi K., Capacity Building for Human Dignity: The Essence of the International Order in the 21st Century. Speech, Asia Society, New York 1.09.1999, www.ciaonet.org, 16.09.2010.
• The Short Oxford English Dictionary on Historical Principles, London 2002.
• Ulman R. H., Redefining Security, „International Security”, No. 1, Summer 1983.
• Tuchman J. M. Redefining Security, „Foreign Affairs”, No. 2, Spring 1989.
• W. Kubala, Porządek publiczny - analiza pojęcia, WPP, nr 3, 1981.
• Weaver O., Buzan B., Kalstrup M., Lemaitre P., Identity, Migration and New Security Order in Europe, London 1993.
• Wiśniewski B., Zalewski S., Bezpieczeństwo wewnętrzne RP w ujęciu systemowym i zadań administracji publicznej, Bielsko-Biała, 2006.
• Wojciszke B., Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej, Warszawa 2002.
• Wojnarowski J., Babula J., Bezpieczeństwo militarne RP, Warszawa 2003.
• Wolanin J., Bezpieczeństwo i ryzyko a polityka, [w:] Sulowski S., Brzeziński M. (red.), Bezpieczeństwo wewnętrzne państwa. Wybrane zagadnienia, Warszawa 2009.
• Wolfers A., National Security as an Ambigous Symbol, „Political Science Quarterly”, Nr 4, December 1952.
• Zaborowski J., Administracyjno-prawne ujęcie pojęć >>bezpieczeństwo publiczne<< i >>porządek publiczny<<. Niektóre uwagi w świetle unormowań prawnych 1983-1984, „Zeszyty Naukowe ASW”, 1985.
• Zaborowski J., Prawne środki zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego, Warszawa 1977.
• Zieliński E., Nauka o państwie i polityce, Warszawa 2006.
• Zięba R. , Bezpieczeństwo międzynarodowe po zimnej wojnie, Warszawa 2008.
• Zięba R., Instytucjonalizacja bezpieczeństwa europejskiego, Warszawa 1999.
• http://cips.uottawa.ca/the-human-security-network-fifteen-years-on/, 5.05.2013.
• http://hdr.undp.org/en/reports/global/hdr1994, 15.09.2010.
• http://www.ssronline.org/document_result.cfm?id=1322, 17.09.2013.
• www.homelandsecurity.org/bulletin/overview.htm, 16.09.2010
• www.homelandsecurity.org/bulletin/overview.htm, 16.09.2010.