Piękno i brzydota w klasycznej myśli indyjskiej

• Authors: Marta Kudelska

Title variants

EN

Beauty and Ugliness in Classical Indian Thoughts

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Rozważania dotyczą podstawowych pojęć estetycznych w klasycznej myśli indyjskiej, piękna i brzydoty. Wstępem jest filologiczna analiza terminów denotujących przedmioty określane jako posiadające piękno i pozbawione piękna. Następnie, przedstawia się hierarchiczny porządek wartości aksjologicznych w kontekście wiedzy wyzwalającej - od wartości estetycznych do etycznych. Analiza każdego przejawu rzeczywistości prowadzi do poziomu najwyższego, nieprzejawionego, transcendentalnego. Rola zmysłów i związanego z nimi przeżycia estetycznego okazuje się wprawdzie względna, lecz ostatecznie niezbędna. Owa wzajemna zależność pomiędzy różnymi przejawami rzeczywistości zostaje przedstawiona i jako hierarchiczna, i jako wpisująca się w całościowy obraz świata, gdzie w każdej jego cząstce, jak w hologramie, odbija się całość. W związku z soteriologicznym ujęciem każdego działania, w tym przede wszystkim poznawczego, ukazuje się podobieństwa i różnice pomiędzy najwyższym przeżyciem estetycznym a ostatecznym poznaniem wyzwalającym - "samadhi". W tym kontekście wszelkie wartościowania stają się ostatecznie względne.

EN

The following consideration concern fundamental aesthetics concepts in classical Indian thought, beauty and ugliness. The introductin contains a philological analysis of terms denoting objects qualified as possessing beauty or deprived of it. Next, there follows a presentation of a hierarchical order of axiological values in the context of liberating knowledge - from aesthetics to ethical values. The analysis of each appearance of reality leads to the highest level, which is transcendental and does not appear. The role of the senses and of aesthetic experience connected with them turns out to be relative but in the end necessary. The mutual dependence among the various appearances of reality is presented both as hierarchical and as being a part of the complete image of the world, where in each of its parts, as in a hologram, a reflection of the whole may be found. In connection with the soteriological approach to every activity, especially to cognitive activity, there appear similarities and differences between the highest aesthetic experience and the ultimate liberating knowledge - "samadhi". In this context all valuation becomes ultimately relative.

Keywords

PL

Sztuka; Estetyka; Wartości; Indie

EN

Art; Aesthetics; India; Values

• Publisher: Instytut Filozofii - Uniwersytet Jagielloński
• Journal: Estetyka i Krytyka
• Year: 2002
• Issue: 1(2)
• Pages: 13-22

Dates

published

2002

Contributors

author

Marta Kudelska

• Uniwersytet Jagielloński, Instytut Filozofii

Identifiers

ISSN

1643-1243