Przyszłość transcendentalna w starości

• Authors: Beata Bugajska , Celina Timoszyk-Tomczak
• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

Th e purpose of this article is to present research on transcendental future in the life of old people. Th is temporal period embraces the time from physical death to eternity. Th e research focused on the frequency with which old people think about death, the belief in „life” aft er death, the transcendental aims old people set themselves and the generalised attitudes concerning the future. 350 people participated in the research, including 119 men and 232 women in three age sub-groups of 60-, 70- and 80-year-olds. Th e research was based on a survey for measuring the future time perspective and the scale of attitudes towards the future, both in an experimental version. Th e results showed that the older people are, the more oft en they think about death. Half of the respondents in late old age revealed transcendental aims, such as meeting their loved ones or obtaining salvation. At this stage in life the attitude towards one’s own future changes from realistic to transcendental.

Keywords

PL

przyszłość transcendentalna; perspektywa czasowa; starość

EN

Transcendental future; time perspective; elderly

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Akademii WSB
• Journal: EXLIBRIS Biblioteka Gerontologii Społecznej
• Year: 2015
• Issue: 1(9)/2015 Duchowość jako kategoria egzystencji i transcendencji w starości
• Pages: 119-132

Dates

published

2015

Contributors

author

Beata Bugajska

• Instytut Pedagogiki, Uniwersytet Szczeciński

author

Celina Timoszyk-Tomczak

• Instytut Psychologii, Uniwersytet Szczeciński

References

• Baltes P. B., Baltes M. M., 1990, Psychological perspectives on successful aging: the model of selective optimization with compensation [w:] P.B. Baltes, M.M. Baltes (red.), Successful Aging; Perspectives from the Behavioral Sciences, University Press, New York, Cambridge, s. 1–34.
• Bugajska B., 2005, Tożsamość człowieka w starości. Studium socjopedagogiczne, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
• Bugajska, B., 20070, Samobójstwo w starości [w:] B. Bugajska (red.), Życie w starości, Wydawnictwo Zapol, Szczecin, s. 313–325.
• Carstensen L. L., Isaacowitz D. M. , Charles S.T., 1999, Taking time seriously: A theory of socioemotional selectivity, „American Psychologist”, 54, s. 165–181.
• Crowther M.R., Parker M.W., Achenbaum W.A., Larimore W.L., Koenig H.G. (2002), Rowe and Kahn`s model of successful aging revisited: positive spirituality – Th e forgotten factor, „Th e Gerontologist”, 42, s. 613–620.
• Dubas E., 2000, Świat wewnętrzny jako przestrzeń życia człowieka [w:] M. Dzięgielewska (red.), Przestrzeń życiowa i społeczna ludzi starszych, Biblioteka Edukacji Dorosłych, Łódź, s. 117–128.
• Dyczewski L, 2006, Wartości w życiu człowieka starego [w:] M Halicka, J. Halicki (red.), Zostawić ślad na ziemi, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok, s. 113–126.
• Fishman, S., 1992, Relationships among an older adult`s life review, ego integrity, and Heath anxiety, „International Psychogeriatrics”, 4 (suppl 2), s. 267–277.
• Frankl V. E., 1984, Homo Patiens, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa.
• Grassi G., 1990, Autobiographical memory and death fantasy in the elderly, „Rivista Sperimentale di Freniatria e Medicina Legale delle Alienazioni Mentali”, Vol 114(1), Feb. 1990, s. 150–155.
• Halicka M., Halicki J., 2002, Integracja społeczna i aktywność ludzi starszych [w:] B. Synak (red.), Polska starość, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, s. 189–218.
• Halicki J., 2006, Społeczne teorie starzenia się [w:] M. Halicka, J. Halicki (red.), Zostawić ślad na ziemi, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok, s. 255–276.
• Jönson, H., Magnusson J.A., 2001, A new age of old age? Gerotranscendence and the re-enchantment of aging, „Journal of Aging Studies”, Vol 15 (4), Dec. 2001 s. 317–331.
• Kozielecki J., 1987, Koncepcja transgresyjna człowiek, Wydawnictwo PWN, Warszawa.
• Langer N, 2000, Th e importance of spirituality in later life, „Gerontology&Geriatrics Education”, vol. 20(3), s. 41–50.
• Lebert N., 1991, Starzy grzesznicy żyją dłużej, „Rój”, Warszawa.
• Madnawat A.V.S; Kachhawa P.S., 2007, Age. Gender, and Living Circumstances: Discriminating Older Adults on Death Anxiety, „Death Studies”, Sep/Oct 2007, Vol. 31 Issue 8, s. 763–769.
• Mądrzycki T., 2002, Osobowość jako system tworzący i realizujący plany, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
• Olszewski H., 2003, Starość i witaukt psychologiczny: atrybucja rozwoju, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
• Popielski K., 1994, Noetyczny wymiar osobowości, RW KUL, Lublin.
• Próchniak P., 2010, Śmierć jako komponent perspektywy czasowej [w:] K. Popiołek, A. Chudzicka- -Czupała (red.), Czas w życiu człowieka, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, s. 162–173.
• Pyszczynski T., 2006, What role does self-esteem play in the ills and triumphs of society? [w:] M. H. Kernis (red.), Self-Esteem: Issues and Answers, Psychology Press, New York, s. 407–411.
• Rudnicki Z., 2006, Śmierć jako kres życia ludzkiego [w:] A. Nowicka (red.), Wybrane problemy osób starszych, Ofi cyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków, s. 99–119.
• Semków J., 2001, Wielość wymiarów przestrzeni życiowej ludzi w III wieku [w:] M. Dzięgielewska (red.), Przestrzeń życiowa i społeczna ludzi starszych, Biblioteka Edukacji Dorosłych, Łódź, s. 27–32.
• Straś-Romanowska M., 2001, Późna dorosłość. Wiek starzenia się [w:] B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka, t. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 263–292.
• Szaniawski T., 1998, Typy postaw wobec śmierci a osobowość, Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej, Kraków.
• Timoszyk-Tomczak C., Bugajska B., 2012, Przyszłościowa perspektywa czasowa w starości, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
• Tornstam, L., 1992, Th e quo vadis of gerontology: On the scientifi c paradigm of gerontology, ,,Gerontologist”, 32, s. 318–326.
• Tornstam, L., 1994, Aging and the religious dimension [w:] L.E. Th omas& S.A. Eisenhandler (red.), Aging and the religious dimension, CT: Auburn House, Westport.
• Tornstam, L., 1997, Gerotranscendence: Th e contemplative dimension of aging, „Journal of Aging Studies”, 11(2), s. 143–154.
• Tulving, E., 2002, Episodic Memory: From Mind to Brain, „Annual Review of Psychology”, vol. 53, s. 1–25.
• Widera–Wysoczańska A., 2000, Rozmowy o przemijaniu. Hermeneutyczna analiza psychologiczna doświadczeń człowieka, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Zaleski Z., 1988, Transpersonalne „Ja”: osobowość w trzech wymiarach czasowych, „Przegląd Psychologiczny”, XXXI, s. 931–945.
• Zimbardo P. G., Boyd, J. N., 2009, Paradoks czasu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Zimbardo, P. G., 2006, Constructing Time Aft er Death: Th e Transcendental-Future Time Perspective [w:] L. Storm, M. Th albourne (red.), Th e survival of human consciousness: Essays on the possibility of life aft er death, Jeff erson, NC, US: McFarland & Co, s. 107–126.