Nadzór państwowy nad katolickimi seminariami duchownymi w okresie Polski Ludowej

• Authors: Mezglewski Artur
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Formalnie nadzór państwowy w seminariach duchownych w epoce PRL prowadzony był w latach 1960-1979. Jeśli chodzi o seminaria niższe to stanowił część planu całkowitej likwidacji nie tylko tego typu instytucji, ale wszelkiej działalności dydaktyczno-wychowawczej prowadzonej przez Kościół katolicki oraz wszelkiej inicjatywy prywatnej na terenie szkolnictwa w ogóle. Nadzór nad seminariami duchownymi wprowadzony został w sposób bezprawny, zaś w stosunku do seminariów wyższych ta bezprawność była rażąca. Ta bezprawność polegała przede wszystkim na tym, iż wprowadzony on został w oparciu o ministerialne zarządzenie, które wydane zostało bez wyraźnej delegacji ustawowej. Charakterystyczne jest także to, że po uchwaleniu ustawy z dnia 15 lipca 1961 r. zarządzenie to nie uległo zmianie, chociaż ustawa z 1932 r., na którą się powoływało przestała obowiązywać. Bez względu na postanowienia PRL - owskiej ustawy o rozwoju systemu oświaty i wychowania, ścisłe nadzorowanie szkół duchownych sprzeczne było zarówno z konstytucyjną zasadą rozdziału Kościoła od państwa, jak też z Konwencją Paryską z 1960 r., której Polska była sygnatariuszem, nie mówiąc już o naruszeniach prawa naturalnego, czy też naturalnych uprawnień osoby ludzkiej do religijnego i moralnego wychowania oraz wyboru szkoły uwzględniającej światopogląd chrześcijański.

Keywords

PL

wolność sumienia i wyznania; teologia; uczelnia; szkolnictwo wyższe; szkolnictwo wyznaniowe; relacje państwo-kościół; prawo wyznaniowe; Polska Rzeczpospolita Ludowa; Kościół katolicki; kościoły i inne związki wyznaniowe; Duchowny

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Studia z Prawa Wyznaniowego
• Year: 2004
• Volume: 7
• Pages: 63-94

Contributors

author

Mezglewski Artur

• Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin

References

• A. Anusz, A. Anusz, Samotnie wśród wiernych. Kościół wobec przemian politycznych w Polsce (1944-1994), Warszawa 1994, s. 34.
• A. Dudek, O działaniach antykościelnych władz PRL w latach 1958-1966, „Chrześcijanin w Świecie”, 24(1994), nr 1(196), s. 197-198.
• A. Mezglewski, Spór o wygaśnięcie konkordatu polskiego z 1925 r., RNP 8(1998), s. 325-340.
• A. Micewski, Kościół - Państwo 1945-1989, Warszawa 1994, s. 43.
• B. Ratajczak, Refleksje na temat rozumienia pojęcia wolności sumienia i wyznania w Konstytucji z 17 marca 1917 r., w: Divina et humana. Księga Jubileuszowa w 65. rocznicę urodzin Księdza Profesora Henryka Misztala, red. A. Dębiński, W. Bar, P. Stanisz, Lublin 2001, s. 145-157.
• H. Misztal, Polskie prawo wyznaniowe, cz. I: Zagadnienia wstępne. Rys historyczny, Lublin 1996, s. 222-223.
• H. Misztal, Wolność religijna, w: Prawo wyznaniowe, red. H. Misztal, Lublin 2000, s. 213-214.
• M. Jaroszyński, J. Litwin, W. Taborski, Prawo szkół wyższych. Teksty i komentarze, Warszawa 1955, s. XI-XII.
• S. Łukomski, Konkordat zawarty dn. 10.II.1925 roku pomiędzy Stolicą Apostolską i Rzeczpospolitą Polską, Łomża 1934, s. 105.