Polityka niespójności – brytyjskie plany militarno- -polityczne względem Bliskiego Wschodu w 1956 r.

• Authors: Mroczkowski Krzysztof

Title variants

EN

Politics of incoherence – British military political plans towards the Middle East in 1956

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Kryzys sueski był bez wątpienia głównym elementem egipskiego sprzeciwu wobec kontynuacji brytyjskiej obecności i zachodnich wpływów nie tylko w Egipcie, ale w całym świecie arabskim. Chociaż z pozoru destabilizacja ta miała charakter lokalny i – jak pokazała historia – była jednym z wielu konfliktów izraelsko-arabski, to w rzeczywistości odsłaniała znacznie głębsze podłoże i dalekosiężne skutki. Była najczytelniejszym dowodem schyłku imperialnych potęg, takich jak Wielka Brytania i Francja, co dało sposobność do olbrzymich transformacji, które miały ustanowić zupełnie nowy ład w postkolonialnym świecie. Jednym z elementów transformacyjnych była rosnąca narodowa świadomość, która szybko doprowadziła do przejmowania władzy w koloniach, co ułatwiała niespójna i w znacznej mierze chaotyczna polityka Wielkiej Brytanii. Konflikt z Egiptem nie tylko wzmagał antyzachodnie nastroje wśród Arabów, ale również niepokoił mających sprzeczne z Londynem interesy Amerykanów. Wiązało się to z polityką hamowania ekspansji komunizmu, która w tym wypadku oznaczała bliższe współdziałanie administracji prezydenta Harry’ego Trumana z Wielką Brytanią w ramach Trójstronnej Deklaracji, jak również Dowództwa Bliskiego Wschodu (Middle East Command – MEC), co tylko częściowo dla Brytyjczyków było priorytetem. Problemem pozostawała skomplikowana sieć powiązań i zależności pozostałych państw arabskich i ich wrogi stosunek do wymuszonego sytuacją alianta Wielkiej Brytanii, jakim był Izrael. Suma tych wszystkich czynników w połączeniu z kwestią potencjalnego ataku brytyjskiego na Izrael – stanowiący zagrożenie dla Jordanii, którą Londyn postrzegał jako swoją strefę wpływów – stanowi treść niniejszego opracowania. Wywołana wielowątkowymi i nieskoordynowanymi – w zasadzie – działaniami Wielkiej Brytanii zmiana układu sił po konflikcie sueskim 1956 r. stanowiła już zjawisko o zasięgu makroregionalnym. Wywołany tym proces konsolidacji antybrytyjskiej opozycji i wzrostu nastrojów antykolonialnych zaczął dawać o sobie znać nawet na obszarach tych państw bliskowschodnich, w których nadal władzę sprawowały jeszcze mniej lub bardziej zależne od Londynu ekipy rządzące.

EN

In the decade after WWII, as Great Britain struggled to secure its diminishing empire with belt-tightening measures at home, it found time to get involved in a war in Egypt. British politics was in a state of flux, with a new generation of leaders emerging to preside over belated postwar prosperity. But when Winston Churchill resigned as PM in 1955, he was succeeded by Anthony Eden – the last PM to believe Britain was a great power and the first to confront a crisis which proved she was not. In July 1956, the last Tommy pulled out of the Canal Zone. On July 26, President Gammal Abdel Nasser abruptly announced the nationalisation of the Suez Canal Company. The British PM was outraged and, riding a wave of popular indignation, prepared a grotesquely disproportionate response: a full scale invasion on Egypt or Israel! The greatest irony of the Suez operation was that it was totally counterproductive. Far from bolstering Anglo-French interests, it badly undermined the political and military prestige of both countries. Though Eden scarcely seemed to appreciate this fact, GB was simply no longer capable of mounting a solo imperial military action. On that occasion GB did not want, but just needed Israeli support. In operation Musketeer, British soldiers fought alongside their French and Israeli counterparts. More importantly, GB saw itself not for what it was: a declining and weakened power. This withdrawal was a crushing defeat for the Allies, especially for Britain and France who now had to face their own realities. GB was to only play a menial role supporting the United States’ proxy wars and diplomatic ventures. It could not take on the Soviet Union itself. Instead, Britain looked to the US for guidance and leadership, a development previously thought laughable. The Suez Crisis changed everything – Britain suffered humiliation at the hands of a minor power.

Keywords

PL

Kanał Sueski; operacja Muszkieter; operacja Cordage; Bariera Północna; Anthony Eden

EN

Suez Canal; Northern Tier; Operation Cordage; Anthony Eden; Operation; Musketeer

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: UR Journal of Humanities and Social Sciences
• Year: 2018
• Issue: 4(9)
• Pages: 35-68

Contributors

author

Mroczkowski Krzysztof

• Instytut Historii Uniwersytetu Rzeszowskiego, al. Rejtana 16c, 35-959 Rzeszów

References

• National Archive, London:
• FO 371/111000, Paul Falla Foreign Office Minute, September 20, 1954.
• FO 371/111002, Hooper to Falla, February 24, 1954.
• FO 371/115883, Shuckburgh to Nicholls, December 2, 1955.
• FO 371/115488, Makins to Foreign Office, February 9, 1955.
• CAB 128/30 Pt II, CM 74 (56), 25 October, 1956.
• CAB 128/30, C.M. (56)54, Cabinet meeting at the House of Commons, July 27, 1956.
• RG 218, „A post-analisys of the crisis in the Suez Canal Zone”.
• RG 218 Record of US Joint Chiefs of Staff, top secret, Joint Chief of Staff, Vol. VI, Ch X, The Suez Canal Crisis,
• Źródła publikowane
• Documents on the Foreign Policy of Israel, Israel State Archives, vol. 11: January–October 1956, red. B. Gilead; vol. 12: The Sinai Campaign: The Political Struggle,October 1956 – March 1957, red. N. Sagi.
• Foreign Relations of the United States ,FRUS, 1955–57, vol. XVI.
• Opracowania
• Ahmed S., Abdul El-Wahab M., 1989, Nasser and American Foreign Policy, London.
• Bowie R., Immerman R., 1998, Eisenhower, Waging Peace, New York.
• Brecher M., Wilkenfeld J., 1997, A Study of Crisis, Ann Arbor.
• Czubiński A., 2009, Historia powszechna XX wieku, Poznań.
• Freiberger S.Z., 1992, Dawn over Suez: The rise of American power in the Middle East, 1953–1957, Chicago.
• Gebert K., 2008, Miejsce pod słońcem. Wojny Izraela, Warszawa.
• Gorst A., Johnman L., 1997, The Suez Crisis, Oxon.
• Louis R., Owen R.R., 1989, Suez 1956: The Crisis and its Consequences, Oxford.
• Neff D., 1991, Warriors at Suez: Eisenhower Takes America into the Middle East, New York.
• Nutting A., 1967, No end of a lesson: the story of Suez, London.
• Seale P., 1986, The Struggle for Syria: A Study of Post-War Arab Politics 1945–1958, New Heaven.
• Truchanowski W., 1979, Anthony Eden, Warszawa.
• Artykuły
• Haddad W.W., Hardy M.M., 2003, Jordan‘s Alliance with Israel and its Effects on Jordanian-Arab Relations, „Israel Affairs”, vol. 9, no. 3.
• Rt Hon Lord Owen CH, 2005, The effect of Prime Minister Anthony Eden's illness on his decision-making during the Suez crisis, „QJM: An International Journal of Medicine”, vol. 98, no. 6.
• Prasa
• Middleton D., 8 grudnia 1956, Eden Retirement Pressed in Party, The New York Times.
• Dokumentacja Prasowa 1956.
• Wspomnienia
• Eden A., 1960, Full Circle, Boston.
• Henriques R., 1957, One hundred hours to Suez, London.
• Macmillan H., 1951, Riding the Storm, London.
• Źródła internetowe
• http://laad.btl.gov.il/Web/He/TerrorVictims/Page/Default.aspx?ID=37405