Religijna perspektywa medycyny alternatywnej w konfrontacji z medykalizacją życia

• Authors: Rafał Mielczarek

Title variants

EN

The contrast between religious perspective of alternative medicine and medicalization of life

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Analiza zawarta w tekście jest próbą opisania roli czynników religijnych w określaniu kategorii zdrowia. Czynniki te stają się ponownie elementem refleksji dotyczącej jakości ludzkiego życia. Artykuł przywołuje szereg argumentów na rzecz zasadności tego zainteresowania. Tropy weberowskie prowadzą do zależności istniejącej nie tylko miedzy religią a systemem ekonomicznym, ale poprzez jej istnienie implikują również związek etyki religijnej z zachowaniami w sferze zdrowia. Posługując się przykładem zrekonstruowanej przez Webera etyki konfucjańskiej, rozważania prezentują podobieństwa do tego religijnego systemu widoczne w ideologicznej płaszczyźnie współczesnej perspektywy medycyny alternatywnej. Z drugiej strony również medycyna konwencjonalna, sukcesorka rozwoju nauki nowożytnej, także czerpie energię z mechanizmu, któremu niektórzy badacze, tacy jak Thomas Luckmann, przypisują charakter religijny. Odwołanie się do schematów wyjaśniających, jakie oferuje socjologia wiedzy, pozwala uchwycić efekty działania owego mechanizmu w publicznych enuncjacjach dwóch wybranych wspólnot religijnych, poświęconych tematyce zdrowia.

EN

The article is an attempt at describing the role of religious factors in defining health categories. These factors have again become a significant element of contemporary reflection on the quality of human life. The text refers to a number of arguments for such a direction of this analysis. First, there is a Weberian trail that leads the reflection through the relation between religious ethics and the economic system to the relation between ethics of that kind and actions in the domain of health care. Regarding Max Weber’s analysis of Confucian ethics one can discover certain similarities to that religious system which occur in the ideological plane of so-called alternative medicine. On the other hand, one can spot an analogous situation in the case of conventional medicine. Finally, the perspective of the sociology of knowledge offers theoretical instruments which allow one to capture religious idioms present in selected public statements on the health issue.

Keywords

PL

religia; zdrowie; medykalizacja; sekularyzacja

EN

religion; health; medicalization; secularization

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe
• Journal: Przegląd Socjologiczny
• Year: 2012
• Volume: 61
• Issue: 2
• Pages: 243-263

Dates

published

2012

Contributors

author

Rafał Mielczarek

• Uniwersytet Medyczny w Łodzi

References

• Berger P.L. [2005], Święty baldachim. Elementy socjologicznej teorii religii, przeł. W. Kurdziel, Kraków: Nomos.
• Bull M. [1987], The Medicalization of Adventism, “Spectrum”, Vol. 18, Issue 3.
• Bull M. [1990], Secularization and Medicalization, “The British Journal of Sociology”, Vol. 41, No. 2.
• Conrad P. [1992], Medicalization and social control, “Annual Review of Sociology”, Vol. 18.
• Conrad P. [2005], The Shifting Engines of Medicalization, “Journal of Health and Social Behavior”, Vol. 46, Issue 1.
• Conrad P., Schneider J.W. [1995], Medicine as an Institution of Social Control: Consequences for Society, [w:] Herman N. J. (ed.), Deviance: a symbolic interactionist approach, Dix Hills, N.Y.: General Hall
• Czyżewski M., Kowalski S., Piotrowski A. [1997], Rytualny chaos. Studium dyskursu publicznego, Kraków: Aureus.
• Digler H. [2009], Doing Better? Religion, the Virtue-Ethics of Development, and the Fragmentation of Health Politics in Tanzania, “Africa Today”, Vol. 56, Issue 1.
• Fleck L. [2006], Powstanie i rozwój faktu naukowego. Wprowadzenie do nauki o stylu myślowym i kolektywie myślowym, [w:] L. Fleck, Psychosocjologia poznania naukowego. Powstanie i rozwój faktu naukowego oraz inne pisma z filozofii poznania, Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej.
• Jütte R. [2001], Historia medycyny alternatywnej. Od magii do naturalnych metod leczenia, przeł. K. Jachimczak, E. Ptaszyńska-Sadowska, Warszawa: W.A.B.
• Kowalski S. [2010], Konstrukcja i dekonstrukcja III RP. Symetrie i asymetrie, [w:] M. Czyżewski, S. Kowalski, T. Tabako, Retoryka i polityka. Dwudziestolecie polskiej transformacji, Warszawa: WAiP.
• Krause N., Wulff K.M. [2004], Religious Doubt and Health: Exploring the Potential Dark Side of Religion, “Sociology of Religion”, Vol. 65, Issue 1.
• Lévi-Strauss C. [1969], Myśl nieoswojona, przeł. A. Zajączkowski, Warszawa: PWN.
• Luckmann T. [1996], Niewidzialna religia. Problem religii we współczesnym społeczeństwie, przeł. L. Bluszcz, Kraków: Nomos.
• Lujan J., Campbell H.B. [2006], The Role of Religion on the Health Practices of Mexican Americans, “Journal of Religion and Health”, Vol. 45, No. 2.
• Mannheim K. [1986], Myśl konserwatywna, przeł. S. Malaga, Warszawa: Kolegium Otryckie.
• Mannheim K. [2008], Ideologia i utopia, przeł. J. Miziński, Warszawa: Aletheia.
• Nath J. [2010], ‘God is a vegetarian’: The food, health and bio-spirituality of Hare Krishna, Buddhist and Seventh-Day Adventist, devotees, “Health Sociology Review”, Vol. 19, No. 3.
• Prokopiuk J. [2001], Przedmowa do wydania polskiego. Medycyna alternatywna: renesans świętej medycyny?, [w:] R. Jütte, Historia medycyny alternatywnej. Od magii do naturalnych metod leczenia, przeł. K. Jachimczak, E. Ptaszyńska-Sadowska, Warszawa: W.A.B.
• Weber M. [2006], Socjologia religii. Dzieła zebrane. Etyka gospodarcza religii światowych, przeł. T. Zatorski, G. Sowiński, D. Motak, Kraków: Nomos.
• Weber M. [2010], Etyka protestancka i duch kapitalizmu. Protestanckie „sekty” a duch kapitalizmu, przeł. B. Baran, P. Miziński, Warszawa: Aletheia.
• Wieczorkowska M. [2008], Świat jako klinika. Medykalizacja życia w społeczeństwie ryzyka biomedycznego, [w:] M. Gałuszka (red.), Zdrowie i choroba w społeczeństwie ryzyka biomedycznego, Łódź: Uniwersytet Medyczny.
• Wolniewicz B. [2001], O tzw. bioetyce, „Medycyna Wieku Rozwojowego”, V, Suplement I do nr 1.
• Zola I.K. [1972], Medicine as an Institution of Social Control, “The Sociological Review”, Vol. 20, Issue 4.
• Bonnefoy J. et al., Constructing the evidence base on the social determinants of health: A guide, Novber 2007. http://www.who.int/social_determinants/knowledge_networks/add_documents/mekn_final_guide_112007.pdf [dostęp 20.12.2011].
• „Gazeta Lekarska”, http://www.gazetalekarska.pl/xml/nil/gazeta/numery [dostęp 21.12.2011].
• Watchtower. Oficjalna strona internetowa Świadków Jehowy, Kategoria: „Zdrowie, medycyna i krew”, http://www.watchtower.org/p/archives/index.htm#medical [dostęp 19.12.2011].
• „Znaki czasu”, http://znakiczasu.pl/ [dostęp 18.12.2011].

Identifiers

ISSN

0033-2356