Patchy world. Privatisation as the driving force behind the evolution of labour relations in Poland

• Authors: Czarzasty Jan

Title variants

PL

Pstrokaty świat. Prywatyzacja jako siła napędowa ewolucji stosunków pracy w Polsce

Abstracts

PL

Przez ostatnie niemal trzydzieści lat polska gospodarka przeszła długa drogę w procesie zmian własnościowych: od prawie całkowicie kontrolowanej przez państwo do w przeważającym stopniu prywatnej, od względnie skoncentrowanej (tj. zdominowanej przez dużych pracodawców) do dalece rozproszonej (z mikro- i małymi przedsiębiorstwami odgrywającymi główną rolę). Zmianę dominującej formy własności można wskazać jako kluczowy czynnik rekonfiguracji stosunków pracy i zatrudnienia, które stały się silnie sfragmentyzowane oraz podatne na woluntarystyczne zachowania pracodawców. Artykuł podsumowuje zmiany w społecznej percepcji rynku pracy w kontekście struktury własnościowej i ewolucji świadomości ekonomicznej Polaków, wykorzystując dane empiryczne zebrane w toku długoletnich badań sondażowych prowadzonych w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie (SGH).

EN

Over the past three decades, Poland’s economy has experienced a deep structural change in terms of ownership: from almost entirely state-owned to predominantly private, and from relatively consolidated to largely fragmented. The shift in the dominant form of ownership has been arguably the key factor behind the profound reconfiguration of work and employment relations, which has become fragmented and, to a large degree, subject to the voluntarist behaviour of employers. The article follows the changes in the social perceptions of the labour market in the context of ownership structure and the evolution of the economic mentality of Poles, using empirical data collected in the course of longitudinal research conducted at the Warsaw School of Economics (SGH).

Keywords

PL

prywatyzacja; stosunki pracy; pracownicy; pracodawcy; związki zawodowe; badania sondażowe

EN

privatisation; labour relations; employees; employers; trade unions; survey research

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Przegląd Socjologiczny
• Year: 2018
• Volume: LXVII (67)
• Issue: 3
• Pages: 135-153

Contributors

author

Czarzasty Jan

• Warsaw School of Economics (SGH)

References

• Albert Michel. 1993. Capitalism against capitalism. New York: John Wiley and Sons Incorporated.
• Amable Bruno. 2003. The diversity of modern capitalism. Oxford: Oxford University Press.
• Archer Margaret. 2000. Being human: The problem of agency. Cambridge: Cambridge University Press.
• Badanie firm rodzinnych. 2009. Warszawa: Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP).
• Becker Uwe. 2009. Open varieties of capitalism: continuity, change and performances. Hundmills: Palgrave.
• Bechter Barbara, Bernd Brandl, Guglielmo Meardi. 2012. “Sectors or countries? Typologies and levels of analysis in comparative industrial relations”. European Journal of Industrial Relations 18.3: 185–202.
• Bohle Dorothee, Bela Greskovits. 2012. Capitalist diversity on Europe’s periphery. Ithaca, London: Cornell University Press.
• Bugaj Ryszard. 2015. Plusy dodatnie i ujemne, czyli polski kapitalizm bez solidarności. Warszawa: Poltext.
• Czarzasty Jan. 2010. Stosunki pracy w handlu wielkopowierzchniowym w Polsce. Warszawa: Of. Wyd. SGH.
• Czarzasty Jan. 2014a. Stosunki pracy i kultura organizacyjna przedsiębiorstw. In: Rokowania zbiorowe w cieniu globalizacji. Rola i miejsce związków zawodowych w korporacjach ponadnarodowych, J. Czarzasty (ed.), 150–181. Warszawa: Scholar.
• Czarzasty Jan. 2014b. “Stosunki pracy w małych i średnich przedsiębiorstwach”. Problemy Polityki Społecznej 26(3): 135–153.
• Desperak Izabela, Judyta Śmiałek. 2010. Młodzi w Łodzi – prekariat z wyższym wykształceniem. Raport z badań 2010. Łódź: Biblioteka Think Tanku Feministycznego.
• Dunn Elizabeth. 2008. Prywatyzując Polskę, Warszawa: Wyd. Krytyki Politycznej.
• Eyal Gil, Ivan Szelenyi, E.R. Townsley. 1998. Making capitalism without capitalists: Class formation and elite struggles in post-communist Central Europe. London-New York: Verso.
• Gardawski Juliusz. 1996. Przyzwolenie ograniczone. Robotnicy wobec wolnego rynku i demokracji. Warszawa: Wyd. Nauk. PWN/Fundacja im. F. Eberta.
• Gardawski Juliusz et al. 1999. Rozpad bastionu? Związki zawodowe w gospodarce prywatyzowanej, Warszawa: ISP/Fundacja im. F. Eberta.
• Gardawski Juliusz. 2001. Powracająca klasa. Sektor prywatny w III Rzeczpospolitej. Warszawa: IFiS PAN.
• Gardawski Juliusz. 2001. Związki zawodowe na rozdrożu. Warszawa: ISP.
• Gardawski Juliusz. (ed.). 2009. Polacy pracujący a kryzys fordyzmu. Warszawa: Scholar.
• Gardawski Juliusz. (ed.). 2013. Rzemieślnicy i biznesmeni. Właściciele małych i średnich przedsiębiorstw. Warszawa: Scholar.
• Gardawski Juliusz. 2017. “Klasy społeczno-ekonomiczne a normatywne wizje gospodarki”, Kultura i Rozwój 1(2): 73–119.
• Giddens Anthony. 1979. Central problems in social theory: Action, structure, and contradiction in social analysis. Berkeley: University of California Press.
• Góra Marek. 1994. „Rynek pracy w Polsce”. Studia i Analizy 19. Warszawa: CASE.
• GUS. 2018a. Działalność gospodarcza podmiotów z kapitałem zagranicznym w 2016 r. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
• GUS. 2018b. Działalność przedsiębiorstw niefinansowych w 2016 r. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
• Hall Peter, David Soskice (ed.). 2001. Varieties of capitalism: The institutional foundations of comparative advantage. Oxford: Oxford University Press.
• Hardy Jane. 2009. Poland’s new capitalism. London: Pluto Press.
• Industrial Relations in Europe 2012, 2013. Brussels: European Commission.
• Jarosz Maria. 2002. Prywatyzacja w Polsce 1990–2002. Warszawa: ISP PAN.
• Jasiecki Krzysztof. 2013. Kapitalizm po polsku. Między modernizacją a peryferiami Unii Europejskiej. Warszawa: Scholar.
• Karolak Mateusz, Adam Mrozowicki. 2017. “Between normalisation and resistance. Life strategies of young precarious workers”. Warsaw Forum of Economic Sociology 8:1(15): 7–32.
• King Larry. 2007. Central European capitalism in comparative perspective. In: Beyond varieties of capitalism: Conflict, contradictions and complementarities in the European economy, B. Hanké, M. Rhodes, M. Thatcher (eds.), 307–327. Oxford: Oxford University Press.
• King Larry, Ivan Szelényi. 2005. Post-communist economic systems. In: The handbook of economic sociology, N.J. Smelser, R. Swedberg, (eds.), 205–232. Princeton: Princeton University Press.
• Kosztowniak Aneta. 2018. Zagraniczne inwestycje bezpośrednie a wzrost gospodarczy w Polsce i wybranych krajach Europy Środkowej i Wschodniej. Warszawa: CeDeWu.
• Kozarzewski Piotr. 1996. Prywatyzacja w krajach postkomunistycznych. Warszawa: ISP PAN
• Kozek Wiesława. 2003. Czy wyłania się model? In: Instytucjonalizacja stosunków pracy w Polsce, W. Kozek (ed.), 16–40. Warszawa: Scholar.
• Kozek Wiesława (ed.). 2011. Gra u jutro usług publicznych. Warszawa: UW.
• Kozek Wiesława, Julia Kubisa, Piotr Ostrowski. 2005. “Bliżej Junk Job niż Working Poor. Nisko kwalifikowana nisko płatna praca w usługach w Polsce”. Polityka Społeczna 10:1–8.
• Meardi Guglielmo. 2002, “The Trojan horse for the Americanization of Europe. Polish industrial relations towards the EU”, European Journal of Industrial Relations 8(1): 77–99.
• Morawski Witold. 1995. Korporatyzm: wyłanianie się nowych stosunków pracy w Polsce. In: Negocjacje. Droga do paktu społecznego, T. Kowalik (ed.), Warszawa: IPiSS.
• Morawski Witold. 2017. “From industrial democracy to political democracy in Poland: On the rise and fall of Solidarity”. Warsaw Forum of Economic Sociology 8:2(16): 7–24.
• Mrozowicki Adam. 2011. Coping with social change: Life strategies of workers in Poland’s new capitalism. Leuven: Universitaire Pers.
• MSP. 2016. Kierunki prywatyzacji majątku Skarbu Państwa w 2016 r. Warszawa: Ministerstwo Skarbu Państwa.
• Myant Martin, Jan Drahokoupil. 2010. Transition economies. Political economy in Russia, Eastern Europe, and Central Asia, New York: John Wiley and Sons.
• Nölke Andreas, Arian Vliegenthart. 2009. “Enlarging the varieties of capitalism: The emergence of dependent market economies in East Central Europe”. World Politics 61(4): 670–702.
• Rainnie Al. 1989. Industrial relations in small firms: Small isn’t beautiful, London: Routledge.
• Próchniak Mariusz et al. (2016). “The emerging varieties of capitalism in CEE11 Countries – a tentative comparison with Western Europe”. Warsaw Forum of Economic Sociology 7:2(14): 7–70.
• Saward Michael. 2010. The representative claim. Oxford: Oxford University Press.
• Sektor MSP w Polsce i UE. 2017. Warszawa: Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP).
• Statistical Yearbooks of Poland. 1991–2016. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
• Transfer. European review of labour and research. 2007. Special Issue. February 13(1).