Refleksje leksykalno-statystyczne nad wypowiedziami dzieci w wieku przedszkolnym. Część 1 – słownictwo częste

• Authors: Święcicka Małgorzata

Title variants

Lexical and statistical reflections over the statements of preschool children. Part 1 – frequent vocabulary

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem niniejszego szkicu jest charakterystyka wyrazów statystycznie częstych w słowniku dzieci w wieku przedszkolnym, obejmująca zarówno ich strukturę funkcjonalną, jak i semantyczną. Analizy, prowadzone w nurcie lingwistyki statystycznej oraz semantyki językoznawczej, potwierdzają niewielki udział wyrazów częstych w słowniku oraz znaczącą ich rolę w strukturze tekstów mówionych. Hasła częste to głównie wyrazy autosemantyczne, zwłaszcza rzeczowniki i czasowniki. Z kolei częste wyrazy pomocnicze, choć niezbyt liczne, odznaczają się wysokimi rangami i frekwencjami tekstowymi. Słownik oparty jest na reprezentatywnych grupach znaczeniowych, odzwierciedlających świat dziecka, jego doświadczenia i uczucia. Zaobserwowane cechy ilościowe oraz jakościowe dziecięcego słownika częstego potwierdzają prawidłowości statystyczne tekstów innych odmian polszczyzny, są zgodne z własnościami języka naturalnego, stylu mówionego oraz właściwościami rozwojowymi mowy dziecka.

EN

The purpose of this essay is to characterize statistically frequent words in a pre-school children’s dictionary, including both their functional and semantic structure. Analyses conducted in the field of statistical linguistics and linguistic semantics confirm the small share of frequent words in the dictionary and their significant role in the structure of spoken texts. Frequent entries are mostly autosemantic words, especially nouns and verbs. On the other hand, frequent auxiliary words, although not very numerous, are characterized by high ranks and text frequencies. The dictionary is based on representative meaning groups that reflect the child’s world, experiences and feelings. The observed quantitative and qualitative features of the children’s frequent dictionary confirm the statistical regularities of the texts of other varieties of Polish, they are consistent with the properties of the natural language, the spoken style and the developmental properties of the child’s speech.

Keywords

PL

językoznawstwo statystyczne; słownik dziecięcy; części mowy; semantyka

EN

statistical linguistics; children’s dictionary; parts of speech; semantics

• Publisher: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Journal: Język Polski
• Year: 2022
• Volume: 102
• Issue: 2
• Pages: 77-92

Contributors

author

Święcicka Małgorzata

• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

References

• Brzezińska A., Zgółkowa H. 1982: O potrzebie badań frekwencyjnych nad słownictwem dzieci w wieku przedszkolnym, „Kwartalnik Pedagogiczny”, nr 1, s. 81–89.
• Bułczyńska K. 1987: Gramatyczna charakterystyka słownictwa literatury dla dzieci (na przykładzie tekstów z dwutygodnika „Miś”), [w:] M. Preyzner (red. nauk.), Język – teoria, dydaktyka. Materiały VIII Konferencji Młodych Językoznawców-Dydaktyków, Karpacz, 3–6 III 1983, Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego w Kielcach, Kielce, s. 11–125.
• Jodłowski S. 1976: Podstawy polskiej składni, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Milewski T. 1967: Językoznawstwo, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Sambor J. 1974: Słownictwo bardzo częste w pięciu stylach polszczyzny pisanej (I), „Poradnik Językowy”, z. 9, s. 466–475.
• Sambor J. 1975: O słownictwie statystycznie rzadkim, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• SD1: H. Zgółkowa, K. Bułczyńska, Słownictwo dzieci w wieku przedszkolnym. Listy frekwencyjne, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 1987.
• SD2: H. Zgółkowa, Słownictwo dzieci w wieku przedszkolnym w latach 2010–2015. Listy frekwencyjne, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 2016.
• SGJP: M. Woliński, Z. Saloni, R. Wołosz, W. Gruszczyński, D. Skowrońska, Z. Bronk, Słownik gramatyczny języka polskiego, wyd. 4 online, Warszawa 2020 (online: http://sgjp.pl).
• Szuman S. 1968: Rozwój treści słownika dzieci. Zagadnienia i niektóre wyniki badań, [w:] S. Szuman (red.), O rozwoju języka i myślenia dziecka, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Święcicka M. 1993a: Charakterystyka składniowa wypowiedzi dzieci w wieku przedszkolnym, Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy, Bydgoszcz.
• Święcicka M. 1993b: Wyrazy nazywające rzadkie w Słownictwie dzieci w wieku przedszkolnym, „Studia Filologiczne”, z. 34(14), s. 129–140.
• Święcicka M. 1998: Wyrazy częste w słownictwie dzieci w wieku przedszkolnym, [w:] Ł.M. Szewczyk (red.), Varia Linguistica, Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy, Bydgoszcz, s. 99–113.
• Święcicka M. (w druku): Dziecięce słownictwo częste końca XX i początku XXI wieku. Kilka uwag porównawczych, „Prace Językoznawcze”.
• Zgółkowa H. 1983: Słownictwo współczesnej polszczyzny mówionej. Lista frekwencyjna i rangowa, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań.
• Zgółkowa H. 1987: Ilościowa charakterystyka słownictwa współczesnej polszczyzny, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań.

Identifiers

DOI

https://doi.org/10.31286/JP.01018