Praca z dzieckiem zdolnym w przedszkolu

• Authors: Barbara Surma
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Praca z dzieckiem zdolnym w przedszkolu polega przede wszystkim na rozpoznawaniu jego zainteresowań, potrzeb i możliwości. Podstawą diagnozy dziecka zdolnego jest przyjęcie określonej definicji i koncepcji zdolności. Najczęściej przyjmuje się koncepcję zdolności ogólnej, która podkreśla, że osoba zdolna charakteryzuje się wysokim ilorazem inteligencji, twórczą postawą i silną motywacją do uczenia się. W przypadku dziecka w wieku przedszkolnym w większości programów i planów wychowawczych realizuje się wspieranie potencjału twórczego dzieci. Oprócz koncepcji zdolności ogólnej wyróżnia się drugą, która uwzględnienia zdolności specyficzne, kierunkowe. Najbardziej znaną i stosowaną przez pedagogów jest koncepcja inteligencji wielorakiej Howarda Gardnera. Zarówno teoretyczne założenia tej koncepcji, jak i diagnostyczne narzędzia pomagają w planowaniu zajęć ukierunkowanych na różne aktywności. Świadomość zróżnicowania rozwoju dzieci i ich możliwości nadaje nowy wymiar rozumienia celu edukacji jakim jest wszechstronny rozwój dzieci. W Polsce w ostatnich latach podjęto kilka inicjatyw ukierunkowanych na pracę z dzieckiem zdolnym, doskonalenie nauczycieli w tym zakresie, uświadamianie nauczycieli i rodziców o potrzebie jak najwcześniejszego wspierania rozwoju dziecka i jego uzdolnień, zainteresowań. Wśród nauczycieli wychowania przedszkolnego stopniowo wzrasta świadomość potrzeby wspierania indywidualnych potrzeb i zdolności dzieci. Istnieje coraz więcej placówek wprowadzających programy wspierania uzdolnień dzieci i starających się o uzyskanie odpowiednich certyfikatów. Jednakże problem dzieci szczególnie uzdolnionych jest specyficzny i dotyka wielu aspektów, które należy brać pod uwagę w pracy wychowawczo-dydaktycznej.

EN

Working with gifted children at kindergarten level is primarily a matter of identifying their interests, needs and abilities. The basis for diagnosing the gifted child is the adoption of a specific definition, and thus conception, of ability. A popular and widely accepted general conception of ability emphasizes that a gifted person is characterized by a high IQ, a creative attitude and a strong motivation to learn. In the case of children of preschool age, in most educational programs and plans one tries to support their creative potential. Apart from the general notion of ability, there is another conception – one which takes account of specific and directional abilities. The version of this that is most familiar to and used by educators is Howard Gardner’s notion of multiple intelligences. Both the theoretical assumptions involved in this, and its diagnostic tools, can be of help when planning involvements in different activities. Awareness of diversity in respect of children’s ability and development can add a further dimension to our understanding of education, supplementing that associated with universal features of their development. In Poland in recent years there have been several initiatives as regards working with gifted children, aimed at training teachers in this area and raising teachers’ and parents’ awareness of the need for early support of the development of the child and his or her talents and interests. Among preschool teachers, awareness is gradually increasing of the need to support the individual needs and abilities of children. More and more institutions are introducing programs to promote the talents of children and trying to obtain the relevant certification. However, the problem of gifted and talented children is specific and affects many aspects, all of which must be taken into account in any educationally oriented teaching activities.

Keywords

PL

zdolność; uzdolnienia; inteligencja; twórczość; praca dydaktyczna; programy wspierające uzdolnienia dziecka; dziecko zdolne

EN

ability; gifts; intelligence; creativity; educational work programs supporting the gifts of the child; gifted children

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie, Instytut Nauk o Wychowaniu, ul. Kopernika 26, 31-501 Krakow, Poland
• Journal: Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
• Year: 2014
• Issue: 2(32)
• Pages: 11-22

Contributors

author

Barbara Surma

References

• Andrukowicz W., By dziecko było geniuszem. Wprowadzenie do edukacji komplementarnej, „Impuls”, Kraków 2012.
• Czaja-Chudyba I., Jak rozwijać zdolności dziecka, WSiP, Warszawa 2009.
• Dyrda B., Syndrom Nieadekwatnych Osiągnięć jako niepowodzenieszkolne uczniów zdolnych. Diagnoza i terapia, „Impuls”, Kraków 2000.
• Dyrda B., Edukacyjne wspieranie rozwoju uczniów zdolnych. Studiumspołeczno-pedagogiczne, „Żak”, Warszawa 2012.
• Erikson E.H., Dzieciństwo i społeczeństwo, Dom Wydawniczy „Rebis”,Poznań 1997.
• Gardner H., Inteligencje wielorakie. Teoria w praktyce, przeł. A. Jankowski,„Media Rodzina”, Poznań 2002.
• Ingarden R., Książeczka o człowieku, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1973.
• Karbowniczek J., Kwaśniewska M., Surma B., Podstawy pedagogikiprzedszkolnej z metodyką, WAM, Kraków 2011.
• Karwowska-Struczyk M., Edukacja przedszkolna. W poszukiwaniuinnych rozwiązań, WUW, Warszawa 2013.
• Kornhaber M.L., Wake W.K., Inteligencja: wielorakie perspektywy,przeł. M. Grabosz, M. Śmieja, WSiP, Warszawa 2001.
• Limont W., Uczeń zdolny. Jak rozpoznać i jak z nim rozmawiać, GWP,Sopot 2012.
• Nęcka E., Inteligencja. Geneza. Struktura. Funkcje, GWP, Gdańsk 2003.
• Rorty R., Edukacja i wyzwanie postnowoczesności, [w:] Alternatywymyślenia o/dla edukacji, red. Z. Kwieciński, IBE, Warszawa 2000.
• Rozporządzenie MEN z dn. 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych, Dz. U. Nr 228,poz. 1490.
• Rozporządzenie MEN z dn. 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. Dz. U. Nr 228, poz. 1487, ze zmianami z dn. 30 kwietnia 2013 r. Dz. U. 2013 nr 0, poz. 532.
• Rozwijanie kompetencji kluczowych uczniów w procesie edukacji wczesnoszkolnej, red. nauk. J. Uszyńska-Jarmoc, B. Dudel, M. Głoskowska-Sołdatow, „Impuls”, Kraków-Białystok 2003.
• Strelau J., Inteligencja człowieka, „Żak”, Warszawa 1997.
• Surma B., Pedagogika Montessori – podstawy teoretyczne i twórcze inspiracje w praktyce, Palatum, Łódź 2008.
• www.ore.edu.pl.
• Załącznik do rozporządzenia MEN z dn. 23 grudnia 2008, Dz. U. z dn. 15 stycznia 2009 r. Nr 4, poz. 17. Założenia projektowanych zmian. Uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, Informator, Warszawa 2010; www.efs.men.gov.pl