Dwie fale reform emerytalnych w krajach Europy Środkowo-Wschodniej 1998-2012

• Authors: Żukowski Maciej

Title variants

EN

Two waves of pension reforms of CEE countries1998-2012

Abstracts

PL

Od końca lat 90. XX wieku wiele państw Europy Środkowo-Wschodniej wprowadziło strukturalne reformy emerytalne obejmujące wprowadzenie obowiązkowego drugiego „filaru” prywatnie zarządzanych funduszy emerytalnych. Takie reformy wprowadziły: Węgry (1998), Polska (1999), Łotwa (2001), Bułgaria (2002), Chorwacja (2002), Estonia (2002), była Jugosłowiańska Republika Macedonii (2003), Słowacja (2005) i Rumunia (2008). Większość państw tego regionu dokonało strukturalnych reform emerytalnych w trakcie transformacji swoich systemów społeczno-ekonomicznych. Za główny cel tych reform można uznać modernizację. Druga fala reform emerytalnych była ściśle powiązana z kryzysem finansowym, który „odkrył” problemy systemów emerytalnych i przyspieszył zmiany. Jednak, wbrew niektórym komentarzom, trudno uznać tę falę reform za całkowity odwrót od kapitalizacji i prywatyzacji. Druga fala reform emerytalnych w tym regionie może być postrzegana jako dostosowanie systemów emerytalnych do uwarunkowań. Polska była jednym z pionierów strukturalnych reform emerytalnych. W drugiej fali reform Polska (na razie) zdecydowała się na obniżenie wysokości składki na drugi filar dla zmniejszenia deficytu systemu emerytalnego i poprawy sytuacji finansów publicznych.

EN

Since the end of the 1990s, several countries in Central and Eastern Europe (CEE) have carried out structural pension reforms, including the introduction of privately managed pension systems, a so-called second-pillar pension system. The CEE countries that implemented this type of pension system include Hungary (1998), Poland (1999), Latvia (2001), Bulgaria (2002), Croatia (2002), Estonia (2002), the Former Yugoslav Republic of Macedonia (2003), Slovakia (2005) and Romania (2008). Most CEE countries introduced structural pension reforms as part of the transformation of their socioeconomic systems following the end of communism in Central and Eastern Europe. Modernization may thus be seen as the main objective in the first wave of pension reforms. The second wave of pension reforms was closely related to the financial crisis that revealed problems of the pension systems and facilitated change. However, contrary to some accounts, no complete retreat from the funding and privatization of pension systems occurred. The second wave of pension reforms in CEE countries may be seen as the adjustment of pension systems to the circumstances. Poland was both a frontrunner of the structural reforms, introducing it in 1999, as well as making a crucial adjustment to the financial problems of the pension system by decreasing the contribution rate to the second pillar from 7.3% to 2.3% in 2011.

Keywords

PL

systemy emerytalne; reformy remerytalne; fundusze emerytalne; transformacja; Europa Środkowo-Wschodnia; Polska

EN

pension system; pension reforms; pension funds; transformation; Central-East Europe; Poland

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu
• Journal: Studia Oeconomica Posnaniensia
• Year: 2013
• Volume: 1
• Issue: 1(250)

Contributors

author

Żukowski Maciej

• Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

References

• Barr, N., Diamond, P., 2006, The Economics of Pensions, Oxford Review of Economic Policy, vol. 22, no. 1, s. 15–39.
• Barr, N., Rutkowski, M., 2005, Pensions, w: Barr, N. (ed.), Labor Markets and Social Policy in Central and Eastern Europe. The Accession and Beyond, The World Bank, Washington, D.C, s. 135–170.
• Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Reformy Zabezpieczenia Społecznego, 1997, Bezpieczeństwo dzięki różnorodności. Reforma systemu emerytalno-rentowego w Polsce, (wersja druga poprawiona), Warszawa, luty 1997.
• EUROSTAT, 2013, Database, http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/statistics/search_database [dostęp: 13.06.2013].
• Fultz, E., 2012, The Retrenchment of Second-Tier Pensions in Hungary and Poland: a Precautionary Tale, International Social Security Review, vol. 65, no. 3, s. 1–25.
• Golinowska, S., Żukowski, M., 2011, The Impact of the Economic and Financial Crisis on the Polish Pension System, Zeitschrift für Sozialreform, Journal of Social Policy Research, vol. 57, no. 3, s. 267–285.
• Góra, M., 2003, System emerytalny, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• GVG, 2013, Gesellschaft für Versicherungswissenschft- und Gestaltung e.v. (GVG), Assessing the socio-economic impact of social reforms, http://www.socialprotection.eu/ [dostęp: 15.06.2013].
• Hirose, K., 2011, Trends and Key Issues of the Pension Reform in Central and Eastern Europe – a Comparative Overview, w: Hirose, K. (ed.), Pension Reform in Central and Eastern Europe in Times of Crisis, Austerity and Beyond, International Labour Organization, Decent Work Technical Support Team for Central and Eastern Europe, Budapest, s. 3–71.
• European Commission, 2013, MISSOC Comparative Tables Database, Situation on 1 July 2012, European Commisssion, http://www.missoc.rg/MISSOC/INFORMATION-BASE/COMPARATIVETABLES/MISSOCDATABASE/comparativeTableSearch. jsp [dostęp: 15.06.2013]
• Malaka, A., Żukowski, M. (red.), 2012, Wiek emerytalny, Polskie Stowarzyszenie Ubezpieczenia Społecznego, Kazimierz Dolny.
• Müller, K., 1999, The Political Economy of Pension Reform in Central-Eastern Europe. Edwar Elgar, Cheltenham, UK, Northhampton, MA, USA.
• Müller, K. 2003, Privatising Old-Age Security. Latin America and Eastern Europe Compared, Edward Elgar, Cheltenham, Northampton.
• Orenstein, M. 2008, Privatizating Pensions: the Transnational Campaign for Social Security Reform, Princeton University Press, Princeton, NJ.
• Orenstein, M., A., 2011, Pension Privatization in Crisis: Death or Rebirth of a Global Policy Trend?, International Social Security Review, vol. 64, no. 3, s. 65–80.
• World Bank. 1994. Averting the Old Age Crisis: Policies to Protect the Old and Promote Growth. Washington, DC: The World Bank.
• Żukowski, M., 1994, Pensions Policy in Poland after 1945: between ‘Bismarck’ and ‘Beveridge’ Traditions”, w: Hills, J., Ditch, J., Glennerster, H. (eds.), Beveridge and Social Security. An International Retrospective, Oxford University Press, Oxford, s.154–170.
• Żukowski, M., 1997, Wielostopniowe systemy zabezpieczenia emerytalnego w Unii Europejskiej i w Polsce. Między państwem a rynkiem, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań.
• Żukowski, M., 2006, Reformy emerytalne w Europie, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań.
• Żukowski, M., 2011, Reformowanie systemu emerytalnego w Polsce: 1989–2010, w: Pająk, K., Przymeński, A. (red.), Polityka społeczna w realiach gospodarczych Polski po 1989 roku, Zeszyty Naukowe, nr 173, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań, s.167–180.