The Short History of the Hel Peninsula Lighthouses (1)

• Authors: Antoni Komorowski

Title variants

PL

Krótka historia latarni morskich Helu (1)

• Languages of publication: EN

Abstracts

PL

W opracowaniu zaprezentowano krótką historię latarni morskich, które były usytuowane w pobliżu Cypla Helskiego i od wieków ostrzegały żeglarzy, rybaków i marynarzy przed niebezpieczeństwem pobliskich płycizn i mielizn. Pierwsze wzmianki o świetle nawigacyjnym na Helu pojawiły się już w starych kronikach z VII wieku. Światło pokazywano również na wieży starego kościoła w Neu Hela, a później w innym miejscu cypla, gdzie palono ogień w specjalnym metalowym koszu. Długie lata podobne światło było umieszczone na specjalnym wysięgniku w kształcie żurawia studziennego. Taką konstrukcję nazywa się też latarnią dźwigniową. Dopiero w roku 1827 oddano do użytku nową murowaną latarnię morską, która powstawała od 1806 roku. Źródłem światła był w niej układ sześciu lamp Arganda. Była to jedna z pierwszych latarni o charakterystyce światła regulowanej przez system zegarowy, napędzający podstawę z lampami. Światło latarni było później kilkakrotnie zmieniane na nowocześniejsze. Latarnia helska podczas mgły i złej pogody informowała żeglarzy o niebezpieczeństwie mielizn, wysyłając początkowo sygnały dźwiękowe dzwonu, później wystrzały armatnie, a w końcu sygnały syreny pneumatycznej. Z wystrzałami armatnimi wiąże się jedna z historii Helu, kiedy w 1910 roku na skutek złej obsługi armaty zginął miejscowy latarnik May. Po przeprowadzeniu dochodzenia postanowiono wymienić armaty na inne, ale ostatecznie zmieniono system ostrzegawczy na pneumatyczny z syreną mgłową. Przejęta w 1920 roku przez polską administrację morską latarnia Hel działała niezawodnie do września 1939 roku, kiedy zniszczono ją metodą wybuchową, aby uchronić obrońców Helu przed celnym ogniem artylerii niemieckich okrętów, kierowanym na podstawie pozycji latarni. Drugą latarnią morską z okolic Cypla Helu była latarnia Góra Szwedów, metalowa konstrukcja, działająca w latach 1936–1990. Jej pozostałości istnieją do dziś. Kolejna murowana konstrukcja latarni Hel powstała w 1942 roku, jeszcze podczas działań wojennych. Ośmiokątna wieża z czerwonej cegły o wysokości 41,5 m, z nowoczesnym systemem świetlnym, działa do dziś i przyciąga rzesze turystów chętnych do jej zwiedzenia.

Keywords

PL

Historia latarni morskich w Polsce; Hel; latarnie morskie Helu

• Publisher: Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Studia Maritima
• Year: 2009
• Volume: 22
• Pages: 97-107

Contributors

author

Antoni Komorowski

• Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni

References

• Archiwum Państwowe w Gdańsku, Rejencja Gdańska [State Archives in Gdańsk, State Administration Office of Gdańsk]
• Geheimes Staatsarchiv Preußischer Kulturbesitz in Berlin-Dahlem
• Wiedemann G.: Das deutsche Seezeichenwesen 1850–1990 zwischen Segel- und Container-Schiffsverkehr, Hamburg 1998
• Witkowski R.: Hel na straży wybrzeża 1920–1939, Warszawa 1974
• Zemke F.K.: Deutsche Leuchttürme einst und jetzt, Herford 1991