Osada kultury pomorskiej w Odrach, stan. 2, gm. Czersk

• Authors: Chabińska Monika

Title variants

EN

The settlement of the Pomeranian culture in Odry site 2, Czersk commune

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Stanowisko 2 w Odrach, gm. Czersk, woj. pomorskie położone jest w północnej części Borów Tucholskich. Zostało odkryte przez Józefa Kostrzewskiego w 1926 roku, jednak systematyczne badania archeologiczne przeprowadzono tu dopiero 1962 roku pod kierunkiem L. J. Łuki oraz A. Szymańskiej. Na obszarze blisko 4 arów zarejestrowano 89 obiektów. Większość z nich jest identyfikowana z kulturą pomorską – 79 obiektów. Wśród nich stwierdzono obecność tych, którym z dużą dozą prawdopodobieństwa można przypisać funkcję mieszkalną, gospodarczą, czy produkcyjną. Oprócz wymienionych, na osadzie pojawiły się także paleniska, ogniska oraz dość liczne dołki posłupowe. W materialne przeważa ceramika naczyniowa, zachowana w typowym dla osad znacznym rozdrobnieniu. Zgromadzono 1637 fragmentów naczyń kultury pomorskiej. W całości zachowały się jedynie dwa naczynia: kubek i misa. Oprócz ceramiki odkryto także gliniany przęślik, 3 rozcieracze, kości zwierzęce oraz polepę. Ze względu na kształt, ogólne proporcje i przeznaczenie naczyń wyszczególniono pięć podstawowych grup – garnki, wazy, misy, kubki oraz talerze krążkowe. Inny podział przeprowadzono ze względu na takie cechy jak grubość ścianek, rodzaj powierzchni, wielkość oraz ilość domieszki schudzającej. Dla omawianego materiału autorka wydzieliła dwie główne grupy technologiczne. Do najczęściej spotykanych sposobów zdobienia naczyń należał ornament ryty. Oprócz niego pojawiły się także odciski stempelków, ornament paznokciowy, listwa plastyczna oraz nacinanie. Na podstawie badań radiowęglowych oraz ceramiki ustalono chronologię osady na wczesny i środkowy okres lateński. Bardzo cenne dla poznania i charakterystyki ówczesnych warunków środowiskowych okazały się wyniki badań palinologicznych profilu torfowiska bezpośrednio przylegającego do wzgórza na jakim została zlokalizowana osada. Była ona ulokowana na obszarze, którego zasoby naturalne stwarzały dogodne warunki egzystencjonalne dla ludzi i zapewne wpływały na długotrwały charakter osadnictwa. Słowa kluczowe: wczesna epoka żelaza, kultura pomorska, osadnictwo.

EN

The settlement of the Pomeranian culture in Odry, site 2 is located in the northern part of Bory Tucholskie. It was discovered by Józef Kostrzewski in 1926, but proper excavation works started in 1962 and were carried out by L. J. Łuka and A. Szymańska. During the excavations, the area of nearly 4 ares was examined and 89 features were registered. Most of them were associated with the Pomeranian culture – 79 features. Amongst them was determined the presence of these to which dwelling, economic or production function can be reasonably ascribed. The majority of artefacts consisted of pottery material – 1637 potsherds and 2 vessels fully preserved. Other finds included: clay spindle whorl, three stone grinders, animal bones and many fragments of scorched clay. The pottery of the Pomeranian culture was described and classified in both morphological, and technological ways. The first division was based on vessel profiles and basic proportions. As the result of applied parameters there were distinguished 5 basic typological groups: pots, vases, bowls, mugs and plates. Technological classification included two main groups which were determined on the grounds of the followings properties: wall thickness, surface treatment, and the size and quantity of temper. Ornamented potsherds constitute a small group of finds. Apart from the incised motif, which is the most recurrent, there were also recorded some stamps, short incisions, nail imprints, crimp and cordon. The Pomeranian settlement in Odry, site 2 is dated to the early and middle La Tène period. This chronology was established based on radiocarbon examination results and the analyses of vessel shapes. The data about environmental conditions were established based on research results concerning peat bog, which adheres directly to the hill where the Pomeranian settlement was located. It was the area where natural resources created good natural conditions for humans, and in this way facilitated them a more long-standing existence.

Keywords

PL

wczesna epoka żelaza; kultura pomorska; osadnictwo

EN

early Iron Age; Pomeranian culture; settlement

• Publisher: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku
• Journal: Pomorania Antiqua
• Year: 2018
• Volume: Tom XXVII
• Pages: s. 163-201

Contributors

author

Chabińska Monika

• Instytut Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego, ul. G. Narutowicza 65, 90–131 Łódź