Polskie badania Kaukazu a wyzwania współczesnej nauki

• Authors: Furier Andrzej
• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

Polish contacts with the Caucasus region one date back to the late Middle Ages, and intensified in the period of the Polish-Lithuanian Commonwealth’s greatness, as it sought allies in that region in the fight against Turkey. After the partition of Poland in the 19th century a large group of Poles – several hundred thousand strong – was exiled to Caucasus. They were political exiles and soldiers serving in the Russian army, and later civilians of various professions. Their fates become at first the subject of interest of memoirs authors, and later the subject ofscientific research. This promoted Polish-Caucasian relations, which reached its apogee in the interwar period. It was connected with the Promethean movement, which then gained wide popularity in Poland. Hitherto achievements of the Polish Caucasology invites us to reflect on its condition today. The paper aims to present the most important changes in Polish studies of Caucasus, focusing on the most recent achievements. The purpose of this activity was to determinante the feasibility of Polish Caucasology in solving research problems. Therefore, an attempt was made to analyse Polish Caucasological publication, paying particular attention to the area of the issue of research, the methodology used and the cognitive value of results. Attention was focused on several selected publications, which according to the author characterized the most important directions of research of contemporary Polish Caucasology. This applies to the work of Polish scholars and those from the West, which lived to see the Polish editions. This stems from the belief that it is this group of publications that have the greatest impact on the face of contemporary Caucasus research in Poland, and thus the strongest influence on the younger generation of researchers. Analysis of the achievements of contemporary Polish Caucasus studies demonstrate their intensive development. This applies both to a significant expansion of the area of research interests of Polish Caucasologists, as well as the intensification of scientific exchange with foreign centres. After a period of domination of historical issues we can observed expanding interests in various areas of contemporary political and social change. In recent years, there have been publications of results of own research on the problems of the political elite and the mechanisms of governance in Caucasus. Scientific level of these publications is extremely diversified– from highly original research to repetitive works and compilations. It is difficult to blame for this state of affairs only researchers who have not yet livedto see a single Caucasological research centre. It is an example of the lack of ability to adapt the structure and organization to current needs in Polish science.

RU

Польские контакты с Кавказом начались еще в конце Средневековья, а усилились в период I Польской Республики, которая искала союзников в этом регионе в борьбе против Турции. После раздела Польши в девятнадцатом веке на Кавказ попало несколько сотен тысяч поляков. Сначала это были политические ссыльные и солдаты, удерживаемые службой в российской армии, а позже представители гражданских профессий. Их судьба стала во-первых увлекать авторов многих воспоминаний, а затем стала предметом исследования. Это способствовало усилению польско-кавказского сближения, апогей которого имел место между мировыми войнами. Это было связано с прометеевским движением, которое в то время завоевало большую популярность в Польше. Теперешние достижения польской кавказологии заставляют задуматься над ее современной ситуацией. Статья является попыткой представить наиболее важные изменения в польских исследованиях Кавказа, с акцентированием внимания на самых последних достижениях. Цель этой деятельности заключается в определении целесообразности польского исследования Кавказа в решении исследовательских задач. Таким образом, была предпринятапопытка анализа польских кавказологических публикаций, с обращением особого внимания на вопросы исследования, используемуюметодику и ценность когнитивной деятельности. Особое внимание уделено нескольким избранным публикациям, которые, по мнению автора, наиболее важны и характеризуют современную польскую кавказологию. Это касается как работ польских ученых, так и западных публикаций, которые дождались польского издания. Такая позиция проистекает из убеждения, что именно эта группа изданий оказывает наибольшее влияние на современные исследования в Польше, и, следовательно, – наиболее сильное вли- яние на молодое поколение исследователей. Анализ научных достижений в современных польских исследованиях Кавказа позволяет констатировать их интенсивное развитие. Это относится как к значительному расширению области научных интересов польских кавказоведов, так и к интенсификации научного обмена с зарубежными центрами. После периода доминирования исторических вопросов, имеет место охват анализом различных областей современных политических и социальных перемен. В последние годы появились публикации, содержащие результаты собственных исследований по проблемам политической элиты и механизмов управления на Кавказе. Научный уровень этих публикаций чрезвычайно разнообразен – начинаясь от весьма оригинальных и заканчиваясь вторичными исследованиями и компиляциями. Трудно винить в таком положении дел только самих исследователей, которые еще не дожили до появления единого научнисследовательского кавказологического центра. Это пример отсутствия способностей к адаптации структуры и организации польской науки к текущим потребностям.

Keywords

EN

Caucasology; Kremlinology; methodology; history; political science

RU

Кавказоведение; советология; россиеведение; методология; история; политология

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Nowa Polityka Wschodnia
• Year: 2014
• Volume: 2(7)
• Pages: 103-133

Contributors

author

Furier Andrzej

• Uniwersytet Szczeciński

References

• Billington, J.H. (2008). Ikona i topór. Historia kultury rosyjskiej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Bodio, T. (red.). (2012a). Kaukaz: Mechanizmy legitymizacji i funkcjonowania elit politycznych. Władza, Elity, Przywództwo, 6. Warszawa: Wyd. Aspra-JR.
• Bodio, T. (red.). (2012b). Kaukaz: Transformacja przywództwa i elit politycznych. Władza, Elity, Przywództwo, 7. Warszawa: Wyd. Aspra-JR.
• Bodio, T. (red.). (2014c). Kaukaz Północny: elity, reżimy, etnopolityka, bezpieczeństwo, 8, Warszawa: Wyd. Aspra-JR.
• Brodowski, J., Smoleń, M. (red.). (2006). Czeczenia – Rosja. Mity i rzeczywistość. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Benet, S. (1976). How to live to be 100. The life-style of the people of the Caucasus. New York: The Dial Press.
• Chodubski, A. (1984). Witold Zglenicki – „polski Nobel”: 1850–1904. Płock: Towarzystwo Naukowe Płockie.
• Chodubski, A. (2002). Polacy w Azerbejdżanie. Toruń: Europejskie Centrum Edukacyjne.
• Furier, A. (1995). Archiwum przy kościele św. Piotra i Pawła w Tbilisi. Archeion, 94.
• Furier, A. (1999). Kraj Zakaukaski w relacjach dyplomatów II Rzeczypospolitej. Poznań: Instytut Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
• Furier, A. (2009). Polacy w Gruzji. Warszawa: Wydawnictwo TRIO.
• Furier, A. (2011). Polski obraz Kaukazu – od relacji zesłańców i podróżników do publikacji naukowych. Pro Georgia. Journal of Kartvelological Studies, 21, 139–163.
• Furier, A. (2012). Badania wschodnie w Polsce i na świecie. Przegląd Wschodni, 12 (2).
• Iwańczuk, K., Kapuśniak, T. (red.). (2008). Region Kaukazu w stosunkach międzynarodowych. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• King, Ch. (2008). The Ghost of Freedom. A History of the Caucasus. Oxford–New York: Oxford University Press.
• King, Ch. (2010). Historia Kaukazu. Widmo wolności. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Koseski, A. (2002). Polacy w Gruzji. Stan i kierunki badań. W: E. Walewander (red.), Polacy w Gruzji. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
• Kwiatkiewicz, P. (2013). Przemiany polityczne w Azerbejdżanie: od republiki radzieckiej do współczesnego państwa. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Materski, W. (1994). Georgia rediviva. Republika Gruzińska w stosunkach międzynarodowych 1918–1921. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk.
• Matuszek, E. (2007). Narody Północnego Kaukazu: historia, kultura, konflikty (1985–1991). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Mądzik, M. (1987). Działalność społeczno-kulturalna i polityczna Polaków w Gruzji na przełomie XIX i XX wieku. Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej.
• Montefiore, S.S. (2004). Stalin. Dwór czerwonego cara. Warszawa: Magnum.
• Montefiore, S.S. (2008). Stalin. Młode lata despoty: zanim powstał dwór Czerwonego Cara. Warszawa: Świat Książki–Bertelsmann Media.
• Nieczuja-Ostrowski, P. (2011). Ormianie w Polsce. Przeszłość i teraźniejszość. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Olejnik. M. (2013). Dylematy współczesnej Gruzji: wywiady z przedstawicielami gruzińskich elit społecznych i politycznych przeprowadzone w latach 2010–2011. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Olszewski, P., Borkowski, K. (red.). (2008). Kaukaz w stosunkach międzynarodowych. przeszłość, teraźniejszość, przyszłość. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie.
• Pełczyński, G. (1997). Ormianie polscy w XX wieku: problem odrębności etnicznej. Warszawa: Koło Zainteresowań Kulturą Ormian.
• Piwnickiego, G. (2001). Polacy wojskowi i zesłańcy w carskiej armii na Kaukazie w XIX i na początku XX wieku. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Rustaweli, S. (1983). Rycerz Tygrysiej w skórze. Kraków–Wrocław: Wydawnictwo Literackie. Świętochowski, T. (1985a). Russian Azerbaijan 1905–1920. The Shaping of National Identity in a Muslim Community. London–New York–New Rochelle–Melbourne–Sydney: Cambridge University Press.
• Świętochowski, T. (1985b). Russia and Azerbaijan. New York: Colombia University Press.
• Świętochowski, T. (1985b). A Borderland In Transition. New York: Colombia University Press.
• Świętochowski, T. (1998). Azerbejdżan i Rosja. Kolonializm, islam i narodowość w podzielonym kraju. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk.
• Szałygin, J. (2010). Archiwum Polskiego Kościoła katolickiego pw. Św. św. Piotra i Pawła w Tbilisi (Gruzja). W: W. Walczak, K. Łopatecki (red.), Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem Rzeczypospolitej, Białystok: Instytut Badań nad Dziedzictwem Kulturowym Europy. s. 257–271.
• Wańczyk, K. (2007). Polityka Federacji Rosyjskiej wobec regionu Morza Kaspijskiego w latach 1999–2004. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Wojtusiak, R. (1937). W sercu Kaukazu. Dziennik przyrodnika pierwszej polskiej wyprawy w góry Wysokiego Kaukazu. Lwów: Książnica-Atlas.
• Zakrzewska-Dubasowa, M. (1990). Historia Armenii. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Ząbek, M. (red.). (2010). Dylematy kaukaskie. Problemy narodowościowe i migracyjne. Warszawa: Wydawnictwo DiG.