Diagnoza pozytywna w działaniach pedagoga jako przykład „dobrych praktyk” w pracy z młodzieżą – propozycje narzędzi diagnostycznych

• Authors: Wysocka Ewa

Title variants

EN

Positive Diagnosis in Educator’s activities as Case of the Good Practices in the Youth Work – proposals of diagnostic tools

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule zaprezentowany został model diagnozy pedagogicznej w ujęciu komplementarnym, z odniesieniem do założeń nurtu salutogenetycznego i patogenetycznego (diagnoza pozytywna i negatywna). Przedstawiono założenia teoretyczne proponowanego modelu diagnozy, dokonano charakterystyki modelu dobrego życia (nurt salutogenetyczny) i modelu ryzyka (nurt patogenetyczny) oraz modelu kompensacyjnego. Koncepcja ta była podstawą skonstruowania modelu diagnozy i narzędzi diagnostycznych: Skali Zdolności Specjalnych (SZS) oraz Kwestionariusza Osobowości i Myślenia Twórczego (KOMT), autorstwa Edyty Charzyńskiej i Ewy Wysockiej, a także Kwestionariusza Nastawień Intrapersonalnych, Interpersonalnych, wobec Świata i Życia (KNIIŚŻ), autorstwa Ewy Wysockiej. Przedstawione zostały podstawy teoretyczne i metodologiczne oraz podstawowe właściwości psychometryczne wskazanych narzędzi diagnostycznych. Uzasadniono także możliwość ich stosowania w diagnozie pedagogicznej.

EN

The present paper presents a model of diagnosis in pedagogy, as seen from the complementary perspective, i.e. with reference to the assumptions of the salutogenic and pathogenic approaches (positive and negative diagnosis). The current author outlined the theoretical assumptions underlying the suggested model of diagnosis, and described the characteristics of the good lives model (salutogenic approaches), the risk model (pathogenic approaches) as well as the compensatory model. The concept provided a basis for developing a model of diagnosis and diagnostic instruments: Special Abilities Scale (SAS) as well as the Identity and Creative Thinking Questionnaire (ICTQ) devised by Edyta Charzyńska and Ewa Wysocka, the Intrapersonal, Interpersonal and World – and Life-related Attitudes Questionnaire (IIWLQ) devised by Ewa Wysocka. The author of this paper presented the theoretical and methodological basis for creating the aforementioned diagnostic instruments, and described their psychometric properties. It was also suggested that the instruments may prove useful in diagnosis in pedagogy.

Keywords

PL

diagnoza pedagogiczna; diagnoza pozytywna; diagnoza negatywna; model komplementarny diagnozy narzędzia diagnostyczne

EN

diagnosis in pedagogy; positive diagnosis; negative diagnosis; complementary model of diagnosis; diagnostic instruments/tools

• Publisher: Wyższa Szkoła Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi w Józefowie
• Journal: Journal of Modern Science
• Year: 2016
• Issue: 4(31)
• Pages: 37-62

Dates

published

2016

Contributors

author

Wysocka Ewa

References

• Aksman, J., Wysocka, E. (2011). Kwestionariusz Nastawień Intrapersonalnych, Interpersonalnych i Nastawień wobec Świata (KNIIŚ). Podręcznik testu – wersja dla uczniów szkoły podstawowej klas IV–VI. Kraków: Ministerstwo Edukacji Narodowej. ISBN 978-83-7571-135-6.
• Alford, B.A., Beck, A.T. (2005). Terapia poznawcza jako teoria integrująca psychoterapię. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. ISBN 8323319235.
• Antonowsky, A. (1997). Poczucie koherencji jako determinanta zdrowia. W: I. Heszen- -Niejodek, H. Sęk (red.), Psychologia zdrowia (s. 206–231). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. ISBN 8301123885.
• Antonowsky, A. (2005). Rozwikłanie tajemnicy zdrowia. Jak radzić sobie ze stresem i nie zachorować. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychiatrii i Neurologii. ISBN 8385705244.
• Argyle M. (2004). Psychologia szczęścia. Wrocław: Wydawnictwo Astrum. ISBN 8372491070.
• Armstrong, T. (2009). 7 rodzajów inteligencji. Odkryj je w sobie i rozwijaj. Warszawa: MT Biznes. ISBN 9788361040996.
• Carr, A. (2009). Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu i ludzkich siłach. Poznań: Zysk i S-ka. ISBN 978-83-7506-345-5.
• Charzyńska, E., Wysocka, E. (2015a). Kwestionariusz Osobowości i Myślenia Twórczego (KOMT). Podręcznik testu – książka użytkownika (wersje dla uczniów gimnazjum i liceum). Katowice: Fundacja Pomocy Osobom Niepełnosprawnym. ISBN 978-83-63213-20-6.
• Charzyńska, E., Wysocka, E. (2015b). Skala Zdolności Specjalnych. Podręcznik testu – książka użytkownika (wersje dla uczniów gimnazjum i liceum). Katowice: Fundacja Pomocy Osobom Niepełnosprawnym. ISBN 978-83-63213-20-6.
• Czapów, Cz. (1980). Wychowanie resocjalizujące: elementy metodyki i diagnostyki.Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. ISBN 8301022868.
• Emmons, R. (2000). Is spirituality an intelligence? Motivation, cognition, and the psychology of ultimate concern, „International Journal for the Psychology of Religion” 10(1), s. 3–26.
• Emmons, R.A. (1999). The psychology of ultimate concerns: motivation and spirituality in personality. New York: Guilford Press.
• Epstein, S. (1990). Cognitive-experiential self-theory. W: L.A. Pervin (red.), Handbook of personality and research: Theory and research (s. 165–192). New York: Guilford Publications Inc.
• Epstein, S. (1991b). Cognitive-experiential self-theory. An integrative theory of personality. w: R.C. Curtis (red.), The relational self: Convergences in psychoanalysis and social psychology (s. 111–137). New York: Guilford Press.
• Epstein, S. (1991a). Cognitive-experiential self-theory. Implications for developmental psychology. W: M.R. Gunnar, L.A. Sroufe (red.), Self-processes and development (t. 23, s. 79–123). Hillsdale (NJ): Minnesota Symposia on Child Psychology Series, Erlbaum Associates.
• Epstein, S. (2003). Cognitive-experimental self-theory of personality. W: T. Millon, M.J. Lerner (red.), Handbook of psychology: Personality and social psychology (t. 5, s. 159–184). Hoboken (NJ): John Wiley and Sons Inc.
• Epstein, S. (2006). Conscious and unconscious self-esteem from the perspective of cognitive-experiential self-theory. W: M.H. Kernis (red.), Self-esteem: Issues and answers. A sourcebook of current perspectives (s. 69–76). New York and Hove: Psychology Press, Taylor and Francis Group.
• Epstein, S. (1998). Constructive thinking: the key to emotional intelligence. Westport (CT): Praeger Publishers.
• Epstein, S. (1994). Integration of the cognitive and the psychodynamic unconscious, „American Psychologist” 49(8), s. 709–724.
• Epstein, S. (1985). The implications of cognitive-experimental self-theory for research in social psychology and personality, „Journal for the Theory of Social Behaviour” 15(3), s. 283–310.
• Gardner, H. (1983). Frames of mind: The theory of multiple intelligences. New York: Basic Books.
• Gardner, H. (2009a). Inteligencje wielorakie. Nowe horyzonty w teorii i praktyce. Warszawa: MT Biznes. ISBN 978-83-61732-04-4.
• Gardner, H. (1999). Intelligence reframed: Multiple intelligences for the 21st century. New York: Basic Books.
• Gardner, H. (1995). Leading minds: An anatomy of leadership. New York: Basic Books.
• Gardner, H. (2009b). Pięć umysłów przyszłości. Warszawa: MT Biznes. ISBN 9788361732846.
• Gołek, B., Wysocka, E. (2011). Kwestionariusz Nastawień Intrapersonalnych, Interpersonalnych i Nastawień wobec Świata (KNIIŚ). Podręcznik testu – wersja dla uczniów szkoły gimnazjalnej. Kraków: Ministerstwo Edukacji Narodowej. ISBN 978-83-7571-139-4.
• Heszen, I., Sęk, H. (2007). Psychologia zdrowia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. ISBN 9788301150501.
• Konopczyński, M. (2013). Kryzys resocjalizacji, czy(li) sukces działań pozornych: refleksje wokół polskiej rzeczywistości resocjalizacyjnej. Warszawa: Pedagogium, Wyż-sza Szkoła Nauk Społecznych. ISBN 9788362902101.
• Konopczyński, M. (2006). Metody twórczej resocjalizacji: teoria i praktyka wychowawcza. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Pedagogium. ISBN 8301148527.
• Kulesza, M. (2009). Rodzinne zasoby. Nowe możliwości w diagnozie i terapii rodziny, „Pedagogika Społeczna” 3–4, s. 25–38.
• Mudrecka, I. (2015). Zniekształcenia poznawcze i ich restrukturyzacja w procesie resocjalizacji młodzieży nieprzystosowanej społecznie, „Resocjalizacja Polska” 9, s. 13–26.
• Obuchowska, I. (1997). Diagnoza psychologiczna w poradniach psychologiczno-pedagogicznych, „Problemy Poradnictwa Psychologiczno-Pedagogicznego” 2, s. 5–15.
• Obuchowska, I. (1983). Dynamika nerwic. Psychologiczne problemy zaburzeń nerwicowych u dzieci i młodzieży. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. ISBN 8301022760.
• Ostrowska, K. (2008). Psychologia resocjalizacyjna. W kierunku nowej specjalności psychologii. Warszawa: Fraszka Edukacyjna. ISBN 9788361309529.
• Ostrowska, K. (2010). Warunki pozytywnej resocjalizacji. W: K. Biel, M. Sztuka (red.), Resocjalizacja wobec tajemnicy zła (s. 115–131). Kraków: WAM, „Ignatianum”. ISBN 9788375057034.
• Seligman, M.E.P. (2002). Authentic happiness: using the new positive psychology to realize your potential for lasting fulfillment. New York: Free Press.
• Seligman, M.E.P. (2004). Psychologia pozytywna. W: J. Czapiński (red.), Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka (s. 18–32). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. ISBN 8301142758.
• Szmidt, K. (2013). Pedagogika twórczości. Sopot: GWP. ISBN 9788374894265.
• Tupper, K.W. (2002). Entheogens and existential intelligence: the use of plant teachers as cognitive tools, „Canadian Journal of Education” 27(4), s. 499–516.
• Urban, K.K. (2005). Assessing creativity: the Test for Creative Thinking – Drawing Production (TCT-DP). The concept, application, evaluation, and international studies, „Psychology Science” 46(3), s. 387–397.
• Urban, K.K. (1990). Recent trends in creativity research and theory in Western Europe,
• „European Journal of High Ability” 1, s. 99–113.
• Urban, K.K., Jellen, H.G. (1986). Assessing creative potential via drawing production: the Test for Creative Thinking – Drawing Production (TCT-DP). W: A.J. Cropley,
• K.K. Urban, H. Wagner, W.H. Wieczerkowski (red.), Giftedness: a continuing worldwide challenge (s. 169–182). New York (NY): Trillium Press.
• Wysocka, E. (2013). Diagnostyka pedagogiczna: nowe obszary i rozwiązania. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. ISBN 9788375879094.
• Wysocka, E. (2015). Diagnoza pozytywna w resocjalizacji. Model teoretyczny i metodologiczny. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. ISBN 9788380127296.
• Wysocka, E. (2011). Kwestionariusz Nastawień Intrapersonalnych, Interpersonalnych i Nastawień wobec Świata (KNIIŚ). Podręcznik testu – wersja dla uczniów szkoły ponadgimnazjalnej. Kraków: Ministerstwo Edukacji Narodowej. ISBN 978-83-7571-143-1.
• Wysocka, E., Góźdź, J. (2011). Kwestionariusz Nastawień Intrapersonalnych, Interpersonalnych i Nastawień wobec Świata (KNIIŚ). Podręcznik testu – wersja dla uczniów szkoły podstawowej klas I–III. Kraków: Ministerstwo Edukacji Narodowej. ISBN 978-83-7571-131-8.
• Zohar, D., Marshall, I. (2000). Inteligencja duchowa. Poznań: Rebis. ISBN 8373010742.
• Tokarczyk, E. (1997). Diagnoza dla celów resocjalizacji – specyfika i wynikające z niej trudności, „Problemy Poradnictwa Psychologiczno-Pedagogicznego” 2(7), s. 52–54.

Identifiers

ISSN

1734-2031