Wpływ opadów na wahania zwierciadła wód gruntowych w zachodniej części Wzniesień Łódzkich

• Authors: Jędruszkiewicz Joanna , Zieliński Mariusz , Moniewski Piotr

Title variants

EN

The influence of precipitation on water table fluctuation in the western part of Łódź Hills

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Położenie zwierciadła wód gruntowych uzależnione jest nie tylko od czynników meteorologicznych, ale przede wszystkim od własności hydrogeologicznych podłoża i miąższości strefy aeracji. W opracowaniu dokonano analizy relacji między zasilaniem atmosferycznym a reakcją zwierciadła wody gruntowej. W tym celu zbadano serie tygodniowych pomiarów głębokości do swobodnego zwierciadła wody gruntowej w dwóch studniach położonych w strefie miejskiej (Łódź) i zamiejskiej (Ciosny) oraz serie dobowych sum opadów atmosferycznych (Łódź-Lublinek, Ciosny) w latach 1999–2013. Stwierdzono, że w półroczu chodnym dominują wzniosy zwierciadła wody gruntowej, wywołane sumami opadów poniżej 10 mm tydzień–1. Latem natomiast przeważają spadki zwierciadła, a wzniosy są możliwe, gdy natężenie opadów przekracza 20 mm tydzień–1. Reakcja zwierciadła wody gruntowej w płytszej studni jest bardziej dynamiczna. W głębszej odnotowano niższą amplitudę wahań oraz wydłużenie czasu reakcji na zasilanie atmosferyczne. Wzniosy wywołane opadem o podobnej wysokości w płytszej studni są w przybliżeniu dwukrotnie wyższe niż w studni głębszej.

The level of the groundwater table depends not only on the weather conditions, but primarily on the hydrogeological properties of the substrate and the thickness of the aeration zone. The paper analyzes the relationship between precipit ation and the groundwater table level response. For this purpose, weekly datasets of groundwater table levels (Łódź and Ciosny sites) and daily precipitation totals (Łódź-Lublinek and Ciosny) were studied for the period 1999–2013. During the cold half of the year the increase of the groundwater table level was found for relatively small precipitation (< 10 mm per week). On the contrary, in the warm half of the year a much higher precipitation totals (> 20 mm per week) are required for that increase. For the shallower well (Łódź), the groundwater table level response to precipitation is more dynamic. In the deeper well (Ciosny) the lower fluctuations of amplitude and longer response to precipitation were noticed. For the same amount of precipitation, the increase in the groundwater table level for the shallower well is twice as high as for the deeper one.

Keywords

PL

opady atmosferyczne; zwierciadło wód gruntowych; strefa aeracji; klimatyczny bilans wodny; Wzniesienia Łódzkie; Łódź

EN

precipitation; groundwater table; aeration zone; climatic water balance; Łódź Hills; Łódź

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Acta Geographica Lodziensia
• Year: 2016
• Volume: 104
• Pages: 223-235

Dates

published

2016

Contributors

author

Jędruszkiewicz Joanna

• Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Instytut Geografii

author

Zieliński Mariusz

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geograficznych, Katedra Meteorologii i Klimatologii

author

Moniewski Piotr

• Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Łodzi

References

• Bartnik Adam, Piotr Moniewski. 2015. Zmiany jakości łódzkiego Jasienia w wyniku głębokiego odwodnienia terenu w związku z budową dworca kolejowego Łódź-Fabryczna. W: Damian Absalon, Magdalena Matysik, Marek Ruman (red.) Nowoczesne metody i rozwiązania w hydrologii i gospodarce wodnej, 59-73. Monografie Komisji Hydrologicznej PTG, t. 3. Sosnowiec: Komisja Hydrologiczna PTG, Polskie Towarzystwo Geograficzne, Oddział Katowicki.
• Bartnik Adam, Piotr Moniewski, Przemysław Tomalski. 2000. Rola naturalnych i antropogenicznych elementów obiegu wody w zlewni miejskiej (Sokołówka) i podmiejskiej (Dzierżązna). W: Sylwia Bródka (red.) Problemy środowiska przyrodniczego miast, 39-48. Problemy ekologii krajobrazu, t. 22. Poznań-Warszawa: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
• Bartnik Adam, Przemysław Tomalski. 2012. Zróżnicowanie równowagi hydrodynamicznej wód podziemnych i powierzchniowych w dolinie małej rzeki miejskiej (na przykładzie Sokołówki - Łódź). W: Włodzimierz Marszelewski (red.) Gospodarowanie wodą w warunkach zmieniającego się środowiska, 7-19. Monografie Komisji Hydrologicznej PTG, t. 1. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Chełmicki Wojciech. 1991. Reżim płytkich wód podziemnych w Polsce. Rozprawy habilitacyjne UJ nr 218. Kraków: Uniwersytet Jagielloński.
• Chlost Izabela. 2005. „Uwagi o reżimie wahań zwierciadła wody pierwszego poziomu wód podziem¬nych na nizinie gardnieńsko-łebskiej w roku hydrologicznym 2003”. Słupskie Prace Geograficzne 2: 161-170.
• Dobek Mateusz. 2007. „Reakcja zwierciadła wód podziemnych na opad atmosferyczny w latach 1961–1981 w wybranych punktach Wyżyny Lubelskiej”. Annales Universitatis Mariae Curie Skłodowska, Sectio E – Agricultura LXII (1): 49-55.
• Doroszewski Andrzej, Jan Jadczyszyn, Jerzy Kozyra, Rafał Pudełko, Tomasz Stuczyński, Katarzyna Mizak, Artur Łopatka, Piotr Koza, Tadeusz Górski, Elżbieta Wróblewska. 2012. „Podstawy systemu monitoringu suszy rolniczej”. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie 12 (2): 77-91.
• Dubaniewicz Henryk. 1974. „Klimat województwa łódzkiego”. Acta Geographica Lodziensia 34: 1-120.
• Dynowska Irena, Zofia Pietrygowa. 1978. „Wieloletnie fluktuacje zwierciadła wód gruntowych w dorzeczu górnej Wisły”. Czasopismo Geograficzne 49 (2): 169-175.
• Graf Renata. 2010. Tendencje zmian stanów płytkich wód podziemnych na Nizinie Wielkopolskiej w latach 1961-2000. W: Renata Graf, Marek Marciniak (red.) Zasoby, zagrożenia i ochrona wód podziemnych, 79-95. Seria Studia i Prace z Geografii i Geologii 11. Poznań: Bogucki Wyd. Naukowe.
• Grajewski Sylwester, Antoni T. Miler, Bernard Okoński. 2014. „Seasonal variability of ground water levels in the Puszcza Zielonka Forest”. Journal of Water and Land Development 21 (1): 55-62.
• Jokiel Paweł. 2007. „Zmiany, zmienność i ekstremalne sumy parowania terenowego i ewapotranspiracji potencjalnej w Łodzi w drugiej połowie XX wieku”. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica Physica 8: 63-88.
• Jokiel Paweł, Przemysław Tomalski. 2009. Krzywe maksymalnego spadku i wzrostu stanów wód podziemnych i wydajności źródeł. W: Robert Bogdanowicz, Joanna Fac-Beneda (red.) Zasoby i ochrona wód. Obieg wody i materii w zlewniach rzecznych, 361-372. Gdańsk: Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego.
• Kłysik Kazimierz. 2001. Warunki klimatyczne. W: Stanisław Liszewski (red.) Zarys monografii województwa łódzkiego, 68-81. Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
• Kowalczyk Agnieszka, Stępińska-Drygała Izabela, Wesołowski Piotr. 2015. „Zmienność wieloletnia i sezonowa występowania minimalnych stanów wód podziemnych na wybranym obszarze nizinnym”. Przegląd Geologiczny
• 63 (10/1): 860-866.
• Lorenc Halina. 2006. Warunki meteorologiczne tworzenia się i rozwoju suszy na obszarze Polski w okresie od 1 czerwca do 25 sierpnia 2006. W: Susza w Polsce – 2006 rok (przyczyny, natężenie, zasięg, wnioski na przyszłość). Raport Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, 2-18. Warszawa: Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej.
• Nowicki Zbigniew (red.). 2015. Prognoza sytuacji hydrogeologicznej w strefach zasilania i poboru wód podziemnych. Warszawa: Państwowa Służba Hydrologiczna.
• Radzka Elżbieta. 2014. „Klimatyczny bilans wodny okresu wegetacyjnego (według wzoru Iwanowa) w środkowowschodniej Polsce”. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie 14 (1): 67-76.
• Somorowska Urszula. 2009. „Wzrost zagrożenia suszą hydrologiczną w różnych regionach geograficznych Polski w XX wieku”. Prace i Studia Geograficzne 43: 97-114.
• Tomalski Przemysław. 2011. „Dynamika zasobów płytkich wód podziemnych w województwie łódzkim i na obszarach sąsiednich”. Acta Geographica Lodziensia 97: 1-102.

Identifiers

ISSN

0065-1249