Glosa do Postanowienia składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2023 r., sygn. akt KZP 5/23•. Krok w stronę koncepcji nieważności czy unieważnialności wyroku Trybunału Konstytucyjnego?

• Authors: Ziółkowski Michał

Title variants

EN

Commentary to the Decision of the Seven-Judge Panel of the Supreme Court of 13 December 2023, in Case KZP 5/23. A Step Towards the Concept of Nullity or Invalidity of the Constitutional Tribunal’s Judgement?

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

The article discusses the decision of the Polish Supreme Court, which refused to recognise the Constitutional Tribunal in Poland as a body constitutionally authorised to rule on the hierarchical incompatibility of norms. Consequently, the Supreme Court ruled that the judgement of the Tribunal does not have constitutional effect. The Supreme Court pointed out that the Tribunal’s panel was appointed in violation of the law and does not provide a guarantee of judicial independence. Firstly, the article discusses whether the Supreme Court’s reasoning supports such a firm conclusion. Secondly, it considers the problem of the legal basis for the Supreme Court’s action. Thirdly, the article attempts to outline the legal framework (nullity v. invalidity) of the Supreme Court’s decision with regard to the judgements of the Constitutional Tribunal.

Keywords

EN

Constitutional Tribunal in Poland; Polish Supreme Court; Constitution of the Republic of Poland; constitutional crisis; rule of law

• Publisher: Kancelaria Sejmu / Chancellery of the Sejm
• Journal: Przegląd Sejmowy
• Year: 2024
• Issue: 6(185)
• Pages: 159–175

Contributors

author

Ziółkowski Michał

• Dr Michał Ziółkowski Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie, Zakład Prawa Konstytucyjnego, Polska Kozminski University, Division of Constitutional Law, Poland [e-mail], https://orcid.org/0000-0001-7019-7193

References

• Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z dnia 4 listopada 1950 r., Dz.U. z 1993 r. nr 61, poz. 284.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. nr 78, poz. 483, ze zm.
• Postanowienie TK z dnia 17 lipca 2003 r., sygn. akt K 13/02, OTK ZU 2003, nr 6, poz. 72.
• Postanowienie TK z dnia 7 stycznia 2016 r., sygn. akt U 8/15, OTK ZU 2016, poz. 1.
• Postanowienie TK z dnia 15 czerwca 2021 r., sygn. akt P 7/20, OTK ZU A 2021, poz. 30.
• Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu, Dz.U. z 2019 r. poz. 18, ze zm.
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego, tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 37.
• Wyrok ETPC z dnia 19 grudnia 2017 r., Guðmundur Andri Ástráðsson vs. Islandia, skarga nr 26374/18.
• Wyrok ETPC z dnia 7 maja 2021 r., Xero Flor vs. Polska, skarga nr 4907/18.
• Wyrok ETPC z dnia 6 października 2022 r., Juszczyszyn vs. Polska, skarga nr 35599/20.
• Wyrok ETPC z dnia 6 lipca 2023 r., Tuleya vs. Polska, skargi nr 21181/19 i 51751/20.
• Wyrok ETPC z dnia 23 listopada 2023 r., Wałęsa vs. Polska, skarga nr 50849/21.
• Wyrok ETPC z dnia 14 grudnia 2023 r., M.L. vs. Polska, skarga nr 40119/21.
• Wyrok TK z dnia 4 grudnia 2012 r., sygn. akt U 3/11, OTK ZU 2012, nr 11, poz. 131.
• Wyrok TK z dnia 3 grudnia 2015 r., sygn. akt K 34/15, OTK ZU 2015, nr 11, poz. 185.
• Wyrok TK z dnia 9 marca 2016 r., sygn. akt K 47/15, OTK ZU A 2018, poz. 31.
• Wyrok TK z dnia 23 kwietnia 2020 r., sygn. akt SK 66/19, OTK ZU 2020, poz. 13.
• Wyrok TK z dnia 10 marca 2022 r., sygn. akt K 7/21, OTK ZU 2022, poz. 24.
• Wyrok TK z dnia 20 grudnia 2022 r., sygn. akt SK 78/21, OTK ZU A 2023, poz. 20.
• Bodnar A., Wykonywanie orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Polsce. Wymiar instytucjonalny, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2018.
• Czepita S., O pojęciu czynności konwencjonalnej i jej odmianach, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2017, nr 1.
• Czepita S., Wronkowska S., Zieliński M., Założenia szkoły poznańsko-szczecińskiej w teorii prawa, „Państwo i Prawo” 2013, nr 2.
• Florczak-Wątor M., O skutkach prawnych orzeczeń TK wydanych z udziałem osób nieuprawnionych do orzekania, [w:] Państwo i jego instytucje. Konstytucja – sądownictwo – samorząd terytorialny, red. R. Balicki, M. Jabłoński, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2018.
• Florczak-Wątor M., Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego i ich skutki prawne, Przedsiębiorstwo Wydawnicze Ars Boni et Aequi, Poznań 2006.
• Garlicki L., Trybunał Strasburski a kryzys polskiego sądownictwa. Uwagi na tle wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 19.12.2020 r., Ástráđsson przeciwko Islandii, „Przegląd Sądowy” 2021, nr 4.
• Gizbert-Studnicki T., Teoria wykładni Trybunału Konstytucyjnego, [w:] T. Gizbert-Studnicki, Pisma wybrane. Prawo. Język, normy, rozumowania, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2019.
• Hermann M., Stwierdzenie niekonstytucyjności jako czynność konwencjonalna unieważniania aktu normatywnego, [w:] Skutki wyroków Trybunału Konstytucyjnego w sferze stosowania prawa, red. M. Bernatt, J. Królikowski, M. Ziółkowski, Biuro Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa 2013.
• Hermann M., Wyroki interpretacyjne Trybunału Konstytucyjnego z perspektywy teoretycznoprawnej, Biuro Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa 2015.
• Matczak M., Ufacie, że jak szybko wsadzicie do więzienia PiS-owskich polityków, to będzie spokój?, „Gazeta Wyborcza”, 8 XII 2023.
• Pach M., Małecki M., Stan wyższej konieczności konstytucyjnej, „Państwo i Prawo” 2018, nr 7.
• Pietrzykowski T., Polski kryzys konstytucyjny oczami pozytywisty prawniczego, „Państwo i Prawo” 2022, nr 3.
• Przyszłość Trybunału Konstytucyjnego (Debata redakcyjna „Państwa i Prawa”, Warszawa, 4.12.2023 r.), „Państwo i Prawo” 2024, nr 2.
• Pyziak-Szafnicka M., Trybunał Konstytucyjny à rebours, „Państwo i Prawo” 2020, nr 5.
• Radziewicz P., On Legal Consequences of Judgements of the Polish Constitutional Tribunal Passed by an Irregular Panel, „Review of Comparative Law” 2017, vol. 31.
• Rakowska-Trela A., Glosa do wyroku TK z dnia 22.10.2020 r., K 1/20, „Przegląd Sądowy” 2021, nr 6.
• Sadurski W., Poland’s Constitutional Breakdown, Oxford University Press, Oxford 2019.
• Sadurski W., Sadurski odpowiada Matczakowi: wyzerowanie Trybunału to nie odpowiedzialność zbiorowa, „Gazeta Wyborcza”, 9 XII 2023.
• Szumiło-Kulczycka D., Kozub-Ciembroniewicz K., Konsekwencje uchybień w obsadzie TK (uwagi na tle orzeczenia w sprawie K 1/20), „Państwo i Prawo” 2021, nr 8.
• Szwed M., Wyroki TK wydane w nieprawidłowych składach. Analiza orzecznictwa TK w latach 2017–2022 oraz możliwych sposobów prawnej regulacji skutków wyroków TK w składach z udziałem nieprawidłowo wybranych osób, Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Warszawa 2023.
• Wronkowska S., Hermann M., Problematyka intertemporalna prawa konstytucyjnego. Zagadnienia podstawowe, [w:] Problematyka intertemporalna w prawie. Zagadnienia podstawowe. Rozstrzygnięcia intertemporalne. Geneza i funkcje, red. J. Mikołajewicz, Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa 2015.
• Wronkowska S., Hermann M., Łyszkowska A., Wpływ orzeczeń TK na tekst jednolity aktu normatywnego, [w:] Znaczenie wyroków Trybunału Konstytucyjnego dla tekstu jednolitego ustawy, red. M. Laskowska, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2017.
• Wykonywanie wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka przez Sejm, red. P. Radziewicz, BAS, Warszawa 2012.
• Wyrzykowski M., Ziółkowski M., [w:] System prawa administracyjnego, t. 2: Konstytucyjne podstawy funkcjonowania administracji publicznej, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2012.
• Zajadło J., Koncewicz T.T., „Sąd Przyłębskiej” należy wyzerować i powołać TK na nowo, „Rzeczpospolita”, 15 II 2024.
• Ziółkowski M., Komentarz do postanowienia TK z 17.07.2003 r., K 13/02, [w:] Na straży państwa prawa. Trzydzieści lat orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, red. M. Wiącek, L. Garlicki, M. Derlatka, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2016.
• Ziółkowski M., Konstytucyjna kompetencja sądu do ochrony własnej niezależności (uwagi na marginesie uchwały SN z 23.01.2020 r.), „Państwo i Prawo” 2020, nr 10.
• Ziółkowski M., Przesłanki wyznaczenia sędziów do składu orzekającego Trybunału Konstytucyjnego i konsekwencje ich naruszenia, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2020, vol. 82, nr 3.
• Ziółkowski M., Standard legalności stanowienia ustawy w orzecznictwie konstytucyjnym, [w:] Kontrola legalności ustawy w Sejmie, red. P. Radziewicz, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2015.
• Zubik M., Wiącek M., Kompetencje sądu konstytucyjnego a granice swobody orzekania przez sędziów, „Przegląd Sejmowy” 2009, nr 4(93).

Identifiers

DOI

10.31268/PS.2024.272