Możliwości interpretacji sztuki akcyjne

• Authors: Morganová Pavlína

Title variants

EN

Ways of interpreting action-art

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

Pavlína Morganová Ways of interpreting action-art Based on the publication by three outstanding Czech theorists: Jindřich Chalupecký (1910-1990), Petr Rezek (1948) and František Šmejkal (1937- 1988), Morganova describes three different ways of interpreting action art. She analyzed art pieces from 1966, 1977 and 1981, referring to the early and mature stages of action art in the Czechia. The presented study brings together significant examples of Czech action artist, for example Vladimir Boudnik the precursor, and Milan Knížák, a younger follower. There are also references to the international context (for example the Fluxus movement), philosophy (phenomenology) and psychology (Carl Gustav Jung’s theories). Morganova draws readers’ attention to difficulties in unequivocally explaining and commenting on action art. The final reflections are aimed at resolving the question of whether and to what extent that kind of art belongs to postmodernism.

Keywords

PL

doświadczenie artystyczne intermedialność; sztuka akcji; Fluxus; postmode

EN

artistic experience; intermediality; action art; Fluxus; postmode

• Publisher: Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu
• Journal: DYSKURS: Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu
• Year: 2017
• Volume: 23
• Pages: 70-101

Dates

published

2017-10-09

Contributors

author

Morganová Pavlína

• Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu

References

• 1 W niniejszym studium interpretacja sztuki akcyjnej rozwija się oczywiście z punktu widzenia historii sztuk plastycznych.
• 2 Pojęcie to, w terminologii czeskiej najbardziej uniwersalne, może zostać użyte również dla innych form sztuki akcyjnej, określanych w międzynarodowej historii sztuki jako performance, event, piece, happening, ceremony itd.
• 3 Artyści akcyjni bardzo szybko uświadomili sobie tę nieuniknioną okoliczność i zaczęli przykładać niezwykłą wagę do dokumentowania swoich akcji. W rezultacie w latach 70. i 80. wiele akcji odbyło się jedynie w obecności fotografa, jakby tylko dla potrzeb dokumentacji.
• 4 J. Chalupecký, Úzkou cestou, „Výtvarnéumění” XVI, 1966, č. 5, s. 365–370.
• 5 Tekst został po raz pierwszy zamieszczony w samizdatowym wydawnictwie Performance, [niedatowano], s. 4–15. Później kilkakrotnie opublikowany w: P. Rezek, Tělo, věc a skutečnost v současném umění, Praha 1982, s. 95–102; tegoż: Setkání s akčními umělci, „Výtvarné umění” XVI, č. 3, 1991, s. 78–80; České umění 1938– 1989. Programy, kritické texty, dokumenty, red. J. Ševčík, P. Morganová, D. Dušková, Praha 2001, s. 355–359.
• 6 F. Šmejkal, Návraty k přírodě, [w:] Sborníkpamátce Alberta Kutala (samizdat), Praha 1984, s. 20–31; ponadto [w:] Výběr zajímavostí z domova i ciziny (samizdat), Brno 1987; „Výtvarná kultura” XIV, 1990, č. 3, s. 15–21.
• 7 J. Chalupecký, Úzskou cestou…,dz. cyt., s. 365.
• 8 Tamże, s. 365.
• 9 František Šmejkal określił eksplozjonalizm jako stworzoną i nazwaną w 1949 r. przez Vladimíra Boudníka koncepcję wyrazu plastycznego zbliżoną do taszyzmu i action painting. Zob. Wrota do nieskończoności. Vladimír Boudník z kolekcji praskich (katalog wystawy), Bytom 1996, s. 16 (przypis tłumacza).
• 10 J. Chalupecký, Úzskou cestou…, dz. cyt., s. 365.
• 11 Tamże, s. 368.
• 12 Nový svět (Nowy Świat) – zabytkowa ulica w Pradze blisko Hradczan (przypis tłumacza).
• 13 Od 1968 roku Knížák nie nazywa już swych akcji manifestacjami czy demonstracjami, ale wprost obrzędami. Jego akcje istotnie zaczynają przyjmować postać rytuałów, w których uczestnik jest prowadzony do nabożnego przeżywania własnego ciała i duszy.
• 14 J. Chalupecký, Úzskou cestou…, dz. cyt., s. 368.
• 15 J. Chalupecký, Konec moderní doby (1946), [w:] České umění…, dz. cyt., s. 78.
• 16 J. Chalupecký, Kultura a politika (1946), [w:] České umění…, dz. cyt., s. 83.
• 17 J. Chalupecký, Úzskou cestou…, dz. cyt., s. 368.
• 18 Tamże, s. 369.
• 19 Tamże, s. 370.
• 20 J. Chalupecký, Umění a transcendence (1977), [w:] České umění…, dz. cyt., s. 383.
• 21 J. Chalupecký, Úzskou cestou…, dz. cyt., s. 370.
• 22 J. Chalupecký, Příběh Petra Štembery a Jana Mlčocha, [w:] tegoż, Na hranicích umění, Praha 1990, s. 134–146.
• 23 P. Rezek, Věda o umění a fenomenologie, [w:] tegoż, Tělo, věc…, dz. cyt., s. 11–13.
• 24 P. Rezek, Setkání…, dz. cyt., s. 79.
• 25 Tamże, s. 78.
• 26 Tamże, s. 79.
• 27 Więcej o metodzie Medarda Bosse i interpretacji Wielkiego snu Mlčocha w tekście: Petr Rezek, Mýtus: chvíle s těžkou dobou, [w:] tegoż, Tělo, věc…, dz. cyt., Praha 1982, s. 103–116.
• 28 P. Rezek, Setkání…, dz. cyt., s. 79.
• 29 Tamże, s. 79.
• 30 P. Rezek, Tělo, věc…, dz. cyt., s. 13.
• 31 Alšova Jihočeská galerie – galeria sztuki w miejscowości Hluboká nad Vltavou (przypis tłumacza).
• 32 F. Šmejkal, Návraty…, dz. cyt., s. 20–31.
• 33 Tenże, Návraty…, „Výtvarná kultura” XIV, č. 3, 1990, s. 15–21.
• 34 F. Šmejkal, Návraty…, [w:] Sborník… s. 22.
• 35 Tamże, s. 22.
• 36 Tamże, s. 23.
• 37 Tamże, s. 24.
• 38 Tamże, s. 24.
• 39 F. Šmejkal, Poznámka k archetipální teotii ve výtvarném umění, [w:] tegoż: České imaginativní umění (katalog wystawy), Praha 1996, s. 520–545.
• 40 Tamże, s. 523.
• 41 P. Rezek, Tělo, věc…, dz. cyt., s. 124.
• 42 F. Šmejkal, Krize a východiska, „Výtvarná prace” XIII, č. 10–11, 1965, s. 5.
• 43 M. Kirby, Art of Time. Essays on the AvantGarde,New York 1969; Rose L. Goldberg, Performance: Live Art 1909 to the Present, London 1988.
• 44 Z. Bauman, Tekutá modernita, Praha 2002.
• 45 S. Gablik, Selhala moderna?, Praha/ Olomouc 1995, s. 80.
• 46 H. M. Sayre, The Object of Performance. The American Avant-Garde since 1970, Chicago 1989, s. XII. (Zostało powszechnie przyjęte, że stylistyczny „pluralizm” performance, a nawet „pluralizm” wszelkiej sztuki od 1970 roku, jest synonimem samego postmodernizmu, że ów „pluralizm” jest sine qua non postmodernistycznego statusu.)
• 47 Tamże, s. XI.