Towarzyszenie osobie z autyzmem w jej rozwoju emocjonalnym

• Authors: Anna Prokopiak

Title variants

EN

Comrades Person with Autism in its Emotional Development

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Istotnym elementem obrazu klinicznego zaburzeń ze spektrum autyzmu są trudności przetwarzania informacji społeczno-emocjonalnych oraz odpowiedniego reagowania na sygnały o znaczeniu emocjonalnym. Dotychczasowe badania wskazują, że na poziomie fizjologicznym reakcje emocjonalne osób z autyzmem są mało zaburzone, a głównym problemem jest uświadomienie sobie i zinterpretowanie tego, co się przeżywa. Wyniki prezentowanych w literaturze przedmiotu badań dotyczących rozpoznawania emocji na podstawie wyrazu twarzy nie są jednoznaczne. Artykuł przedstawia wybrane aspekty rozwoju emocjonalnego dziecka z autyzmem, których znajomość jest niezbędna w prowadzeniu kompleksowej terapii oraz wskazuje metody, dzięki którym tenże rozwój może następować.

EN

The essential element of the clinical picture of autism spectrum disorders is difficulties in processing social-emotional information and reacting appropriately to signals of emotional significance. Up to date the studies have indicated that on physiological level emotional reactions of autistic people are only slightly disordered, and the main problem lies in realizing and interpreting what they experience. The results of numerous studies on recognizing emotions by facial expressions are ambiguous. The article presents selected aspects of emotional development of autistic children, the knowledge of which is indispensable for conducting a complex therapy, and indicates the methods thanks to which such a development can occur.

Keywords

PL

autyzm; rozwój emocjonalny; relacja

EN

autism; emotional development; relationship

• Publisher: Towarzystwo Naukowe KUL & Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Teologii
• Journal: Roczniki Teologiczne
• Year: 2016
• Volume: 63
• Issue: 11: Katechetyka
• Pages: 205-221

Contributors

author

Anna Prokopiak

• Zakład Psychopedagogiki Specjalnej, Instytut Pedagogiki Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej

References

• Attwood T., Zespół Aspergera. Kompletny przewodnik, tł. A. Sawicka-Chrapkowicz, Gdańsk: Harmonia 2013.
• Bauer J., Empatia. Co potrafią neurony lustrzane?, tł. M. Guzowska, Warszawa: PWN 2008.
• Bragdon A., Gamon D., Kiedy mózg pracuje inaczej, tł. L. Okupniak, Gdańsk: GWP 2006.
• Bokus B., Niedyrektywna terapia zabawowa. Koncepcja V.M. Axline, „Psychologia Wychowawcza” 1979, nr 5 (22), s. 673-688.
• Czub M., Matejczuk J., Rozwój społeczno-emocjonalny w pierwszych sześciu latach życia. Perspektywa jednostki, rodziny i społeczeństwa, Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych 2015.
• Czub M., Diagnoza funkcjonowania społeczno-emocjonalnego dziecka w wieku od 1,5 do 5,5 lat, Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych 2015.
• Damasio A., W poszukiwaniu Spinozy. Radość, smutek i czujący mózg, tł. J. Szczepański, Poznań: Dom Wydawniczy Rebis 2005.
• Eliot L., Co tam się dzieje. Jak rozwija się mózg i umysł w pierwszych pięciu latach życia, Poznań: Media Rodzina 2003.
• Gardziel A., Ozaist P., Sitnik E., Metoda 3i w terapii zaburzeń spektrum autystycznego, „Psychoterapia” 2015, nr 1 (172), s. 37-45.
• Gęsiarz F., Poznanie zabarwione emocjami jako norma ludzkiego funkcjonowania, w: Rocznik Kognitywistyczny, t. IV, Kraków 2011, s. 65-71.
• Goleman D., Emocje destrukcyjne. Dialog naukowy z udziałem Dalajlamy, tł. A. Jankowski, Poznań: Dom Wydawniczy Rebis 2007.
• Grandin T., Myślenie obrazami oraz inne relacje z życia z autyzmem, tł. M. Klimek-Lewandowska, D. Lewandowska, Warszawa: Fraszka Edukacyjna 2006.
• Greenspan S.I., Benderly B.L., Rozwój umysłu. Emocjonalne podstawy inteligencji, tł. M. Koraszewska, Poznań: Dom Wydawniczy REBIS 2000.
• Greenspan S.I., Wieder S., Dotrzeć do dziecka z autyzmem. Jak pomóc dzieciom nawiązywać relacje, komunikować się i myśleć. Metoda Floortime, tł. D. Braithwaite, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2014.
• Gutstein S., Księga RDI. Wytyczanie nowych ścieżek w autyzmie, zespole Aspergera i PDD z Programem Rozwoju Relacji, tł. M. Dąbrowska-Jędral, Warszawa: Fundacja Rozwiązać Autyzm 2012.
• Jaracz J., Neurobiologia percepcji ekspresji emocji twarzy, w: Neurobiologia i Neuropsychologia, Poznań 2010, s. 109-121.
• Jarymowicz M., Imbir K., O dynamice emocji wzbudzanych automatycznie bądź refleksyjnie, w: Dynamika emocji. Teoria i praktyka, red. D. Doliński, W. Błaszczak, Warszawa: PWN, s. 13-30.
• Kiciński A., Katecheza osób z niepełnosprawnością intelektualną, Lublin: KUL 2007.
• Klasyfikacja diagnostyczna DC:0-3R. Klasyfikacja diagnostyczna zaburzeń psychicznych i rozwojowych w okresie niemowlęctwa i wczesnego dzieciństwa, wyd. poprawione, red. G. Kmita, tł. D. Senator, Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Fundament” 2005.
• Mózg a zachowanie, red. T. Górska, A. Grabowska, J. Zagrodzka, Warszawa: PWN 2012.
• Olechnowicz H., Wokół autyzmu. Fakty, skojarzenia, refleksje, Warszawa: WSiP 2004.
• Ozaist P., Metoda 3i – intensywny program pomocy terapeutycznej, w: Niedyrektywność i relacja. Terapia osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, red. A. Prokopiak, Warszawa: Wydawnictwo Fraszka Edukacyjna 2014.
• Prokopiak A., Rozwój emocjonalny osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu w ujęciu Stanley’a Greenspana [artykuł w druku].
• Prokopiak A., Parchomiuk M., Umysł, ciało, emocje i seksualność osoby z autyzmem. „Społeczeństwo i Rodzina” 2014, nr 1 (38), s. 10-22.
• Pisula E., Autyzm a emocje. Trudności w rozpoznawaniu i regulacji emocji u osób z zaburzeniami należącymi do spektrum autyzmu, w: Dynamika emocji. Teoria i praktyka, red. D. Doliński, W. Błaszczak, Warszawa: PWN 2011, s. 347-360.
• Pisula E., Autyzm. Przyczyny, symptomy, terapia, Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia 2012.
• Pisula E., Małe dziecko z autyzmem, Gdańsk: GWP 2005.
• Pisula E., Autyzm i przywiązanie, Gdańsk: GWP 2003.
• Pisula E., Autyzm u dzieci. Diagnoza, klasyfikacja, etiologia, Warszawa:PWN 2000.
• Piszczek M., Terapia więzi i dialogu (koncepcja Hanny Olechnowicz), w: Terapia więzi i dialogu. Koncepcja Hanny Olechnowicz, red. A. Prokopiak, Lublin: Petit 2013.
• Psychologia poznania społecznego, Warszawa: PWN 2009.
• Ramachandran V.S., Neuronauka o podstawach człowieczeństwa. O czym mówi mózg?, tł. A. Bindera, M. Bindera, E. Józefowicz, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego 2012.
• Rybka A., Garncarz A., Stymulowanie rozwoju emocjonalnego u osób z autyzmem, w: Kompleksowe wspomaganie rozwoju uczniów z autyzmem i zaburzeniami pokrewnymi, red. J. Kossewska, Kraków: Impuls 2009, s. 139-154.
• Spitzer M., Jak uczy się mózg?, tł. M. Guzowska-Dąbrowska, Warszawa: PWN 2012.
• Stępień M, Pisula E., Rozpoznawanie emocji innych ludzi przez osoby z autyzmem – przegląd badań, „Człowiek – Niepełnosprawność – Społeczeństwo” 2013, nr 4(22), s. 99-115.
• Świgost M., Kromka M., Dialog z dzieckiem chorującym na autyzm – Metoda 3I, „Edukacja Elementarna” 2013, nr 3(29), s. 57-69.
• Piszczek M (red.), Rozwój dziecka od urodzenia do 3 roku życia. Rozwojowa Skala Obserwacyjna, Legionowo: Wyd. ES 2015.
• Winczura B., Rozwój emocjonalny dziecka z autyzmem w rodzinie, w: Wychowanie w rodzinie. Rodzina o specjalnych potrzebach, t. IV, red. S.Walasek, B. Winczura, Jelenia Góra 2011, s. 63-86.

Identifiers

DOI

10.18290/rt.2016.63.11-12