Wsparcie rodziny w podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) w Polsce w latach 1992–2013

• Authors: Magdalena Rękas

Title variants

EN

Family Support in the Personal Income Tax (PIT) in Poland in the Years 1992–2013

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Niekorzystne trendy społeczno-demograficzne w Unii Europejskiej, a w szczególności sta-rzenie się społeczeństwa i spadek dzietności zmuszają do zmiany polityk prorodzinnych. Jednym z elementów polityki rodzinnej jest system podatkowy, który może być wykorzystywany do wsparcia określonych zachowań w gospodarstwie domowym. Szczególnego znaczenia nabierają tu ulgi prorodzinne, które stanowić mogą istotny instrument łagodzenia poziomu fiskalnego rodziny, w obliczu zwiększonych kosztów jej funkcjonowania w przypadku posiadania dzieci. Celem artykułu jest prezentacja i próba oceny stosowanych w Polsce instrumentów wsparcia rodziny w podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT). Przeprowadzono też analizę kwot preferencji podatkowych skierowanych do rodzin w Polsce w latach 2005–2011. Autorka zauważa, iż polski system podatkowy zawiera jedynie dwa elementy konstrukcji po-datkowych o charakterze prorodzinnym: ulga na dzieci jako odliczenie od podatku oraz wspólne rozliczenie osób samotnie wychowujących dziecko z dzieckiem. Kształt obecnej ulgi na dzieci jako odpis od podatku sprawia, że im więcej dzieci posiada rodzina, z tym mniejszych ulg korzysta. Paradoksalnie więc ulga na dzieci wspiera głównie rodziny o znacznych dochodach, w przypadku których aspekt podatkowy prawdopodobnie nie ma większego znaczenia przy planowaniu liczby posiadanych dzieci. Zdaniem autorki, warte rozważenia jest zmodyfikowanie istniejącej w Polsce ulgi prorodzin-nej w taki sposób, aby jej część lub całość była powiązana z kosztami ponoszonymi przez rodzi-ców na opiekę i edukację ich dzieci, a jednocześnie jej wykorzystanie uzależnić od aktywności zawodowej obojga rodziców.

EN

Disadvantageous social & demographic trends in the European Union, in particular, ageing of the society and the decrease in the reproduction force a change in family policy. Tax system is an instrument of family policies which may be used to stimulate specific household decisions related to employment and childbearing. In this regard, family-oriented allowances, reliefs and special taxation rates are of special importance as they can significantly reduce the tax burden of a family as its overall expenditure growths along with procreation. The purpose of this article is to present and test evaluation instruments used in Poland sup-port the family in PIT. An analysis of the statistical data of the amounts of tax preferences targeted at families in Poland in 2005–2011. The author notes that the polish tax system includes only two elements of pro-family charac-ter tax structures: child relief – in form of deduction from tax and a joint settlement of tax by individual parent with a child. Form of the present child tax relief (form of deduction from tax) makes that the higher number of children in a family the lower tax relief is. Paradoxically, there-fore, relief for children supports mainly families with substantial income, where the tax aspect probably does not matter much when planning the amount of children they have. According to the author, it is worth considering in Poland to modify an existing family al-lowance in such a way that its part or the whole should be linked to the costs incurred by parents on the care and education of their children, and at the same time – dependent on professional activity of both parents.

Keywords

PL

polityka prorodzinna; podatek dochodowy od osób fizycznych; preferencje podatkowe; ulga podatkowa na dzieci

EN

family promoting policy; Personal Income Tax; tax preferences; tax relief for children

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy
• Year: 2014
• Issue: 37
• Pages: 440-453

Contributors

author

Magdalena Rękas

• Katedra Ekonomii i Polityki Ekonomicznej Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

References

• Balcerzak-Paradowska B., 2004, Rodzina i polityka rodzinna na przełomie wieków, IPiSS, Warszawa.
• Balcerzak-Paradowska B., 2005, Polityka rodzinna w Polsce w XXI wieku [w:] Rodzina, Etyka, Ekonomia, red. R. Horodeńska i in., Wyd. Wyższe Szkoły Ekonomicznej, Białystok.
• Bouvier M., 2000, Wprowadzenie do prawa podatkowego i teorii podatku, Wyd. KIK Konieczny i Kruszewski, Warszawa.
• Brzeziński B., 2003, Wstęp do nauki prawa podatkowego, Wyd. Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa Stowarzyszenie Wyższej Użyteczności DOM ORGA-NIZATORA, Toruń.
• GUS, www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/L_podst_inf_o_rozwoju_dem_pl_do_2012.pdf (dostęp 8.03.2013).
• Leszczyński M., 2011, Bezpieczeństwo społeczne Polaków wobec wyzwań XXI wieku, Difin, Warszawa.
• Litwińczuk, 1989, Opodatkowanie rodziny, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, War-szawa.
• Poziom dzietności w Polsce jest dramatycznie niski, www.forsal.pl/1504273/polska- zajmuje-212-miejsce-na-swiecie-pod-wzgledem-poziomu-dzietnosci/ (dostęp 11.05. 2013).
• Preferencje podatkowe w Polsce, 2010, Ministerstwo Finansów, Warszawa.
• Preferencje podatkowe w Polsce, 2013, Ministerstwo Finansów, Warszawa.
• Rękas M., 2011, Taxation as an instrument of family policy: effects for women’s em-ployment [w:] Transformations in Business & Economics, red. T. Bernat, Vilnus 2011, Vol.10, No. 2A (23A).
• Rękas M., 2009, Rodzic-pracownik a rynek pracy [w:] Polityka gospodarcza w Polsce i Unii Europejskiej w początkach XXI wieku, red. A. Rączaszka, A. Barteczka, A. Lorek, Prace Naukowe, Katowice.
• Sytuacja demograficzna Polski, Raporty GUS z lat 2005–2011, Warszawa, www.stat. gov.pl.
• Strzelecki Z., 2004, Wstęp do raportu z 2004 r. o sytuacji demograficznej w Polsce, www.stat.gov.pl.
• Święch K., 2013, Pozycja rodziny w polskim prawie podatkowych, Wyd. LEX a Wolters Kluwer business, Warszawa. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 1991 r. nr 80, poz. 350 z późn. zm.).
• Wójtowicz W., Smoleń P., 1999, Podatek dochodowy od osób fizycznych – prorodzinny czy neutralny, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa.