Normy średniego zasięgu i kwestia normatywnej integracji społecznej

• Authors: Modrzyk Ariel

Title variants

EN

Middle-Range Norms and the Problem of Social Integration

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem tekstu jest dyskusja z teoriami mówiącymi o tym, że dzisiejsze społeczeństwa nie są zdolne do integracji opartej na powszechnie podzielanych normach. Teza o „zaniku wspólnych sensów” daje obraz społeczeństwa jako agregatu jednostek lub skonfliktowanych grup. Jako kontrprzykład do takich konkluzji autor proponuje pojęcie norm średniego zasięgu. Zgodnie z prezentowanym ujęciem, takie normy mogą łączyć zróżnicowanych aktorów społecznych i być powszechnie uznawane. Wspólna normalność może być negocjowana oddolnie i niekoniecznie jest odgórnie narzucana przez różne formy władzy społecznej. Przykłady takich norm autor znajduje w rzeczywistości życia codziennego. Zalicza do nich normę niemarnowania żywności, regułę gościnności, szacunku dla żałoby, opiekuńczość wobec dzieci oraz dbanie o własne zdrowie.

EN

The purpose of the article is to critically address the theories, which state that modern societies are not capable of integration based on universally shared norms. The thesis about the „disappearance of common meanings” creates an image of society as an aggregate of individuals or confl icted groups. To counter-balance such visions, the author proposes the concept of middle-range norms. It is argued that such norms can connect different social actors and be widely recognized. Shared normalcy can be negotiated in a bottom-up manner and not necessarily imposed in the top-down fashion by various forms of social power. The author finds examples of such norms in everyday life. They include the norm of not wasting food, the rule of hospitality, respect for mourning, care for children and concern with health.

Keywords

PL

normy; integracja społeczna; socjologia życia codziennego; wspólnotowość; marnotrawstwo żywności

EN

food waste; community; social integration; norms; sociology of everyday life

• Publisher: Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences
• Journal: Studia Socjologiczne
• Year: 2020
• Issue: 2(237)
• Pages: 39-62

Contributors

author

Modrzyk Ariel

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Abriszewski, Krzysztof. 2007. Teoria aktora-sieci Bruno Latoura. Teksty Drugie, 1–2: 113–126.
• Baudrillard, Jean. 2006. Społeczeństwo konsumpcyjne: jego mity i struktury. Przekład Sławomir Królak. Warszawa: Sic!
• Berger, Peter L., Thomas Luckmann. 1983. Społeczne tworzenie rzeczywistości. Przekład Józef Niżnik. Warszawa: PIW.
• Blau, Peter M. 2006. Wymiana społeczna. Przekład Dariusz Niklas. W: A. Jasińska-Kania i in. red. Współczesne teorie socjologiczne. T.I. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 93–106.
• Bourdieu, Pierre. 2006. Dystynkcja: klasy i klasyfikacje. Przekład Piotr Biłos. W: A. Jasińska-Kania i in. red. Współczesne teorie socjologiczne. T.I. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 634–650.
• Bourdieu, Pierre. 2008. Co tworzy klasę społeczną? O teoretycznym i praktycznym istnieniu grup. Przekład Jakub Maciejczyk. Recykling Idei, 11: 36–46.
• Campbell, Colin. 2006. Kupuję, więc wiem, że jestem. Metafizyczne podstawy nowoczesnego konsumeryzmu. Przekład Maja Brzozowska-Brywczyńska. Kultura Popularna, 4, 18: 47–59.
• Coser, Lewis A. 2006. Społeczne funkcje konfliktu. Przekład Antoni Z. Kamiński. W: A. Jasińska-Kania i in., red. Współczesne teorie socjologiczne. T.I. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 478–481.
• Collins, Randal. 2011. Łańcuchy rytuałów interakcyjnych. Przekład Katarzyna Suwada. Kraków: Nomos.
• Domańska, Ewa. 2013. Humanistyka Ekologiczna. Teksty Drugie, 1–2: 13–32.
• Drozdowski, Rafał. 2009. Obraza na obrazy. Strategie społecznego oporu wobec obrazów dominujących. Poznań: Zysk i S-ka.
• Drozdowski, Rafał, Marek Krajewski. 2008. Zakończenie. W: R. Drozdowski, M. Krajewski, red. Wyobraźnia społeczna: horyzonty, źródła, dynamika. Poznań: UAM, 615–630.
• Drozdowski, Rafał. 2012. Normalne oryginalności. W: R. Drozdowski i in., red. Narzędziownia. Jak badaliśmy (niewidzialne) miasto. Warszawa: Bęc Zmiana, 331–332.
• Federacja Polskich Banków Żywności. 2018. Raport Federacji Polskich Banków Żywności – nie marnuję jedzenia 2018.
• Foucault, Michael. 2006. Trzy typy władzy. Przekład Małgorzata Kowalska. W: A. Jasińska-Kania i in., red.. Współczesne teorie socjologiczne. T.I. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 512–536.
• Fraser Nancy, Axel Honneth. 2005. Redystrybucja czy uznanie? Debata filozoficzno-polityczna. Przekład Monika Bobako i Tomasz Dominik. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP.
• Garfi nkel, Harold. 2007. Studia z etnometodologii. Przekład Alina Szulżycka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Gergen, Keneth J. 2009. Nasycone Ja. Dylematy tożsamości w życiu współczesnym. Przekład Mirosława Marody. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Goffman, Erving. 2006. Pierwotne ramy interpretacji. Przekład Marek Ziółkowski. W: A. Jasińska-Kania i in., red. Współczesne teorie socjologiczne. T.I. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 336–347.
• Goffman, Erving. 2006. Rytuał interakcyjny. Przekład Alina Szulżycka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Gouldner, Alvin W. 1970. The Coming Crisis of Western Sociology. New York: Avon Books.
• Habermas, Jürgen. 2005. Faktyczność i obowiązywanie: teoria dyskursu wobec zagadnień prawa i demokratycznego państwa prawnego. Przekład Adam Romaniuk i Robert Marszałek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Habermas, Jürgen. 2002. Teoria działania komunikacyjnego. T. I. Przekład Andrzej M. Kaniowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Homans, George C. 2006. Podstawowe procesy społeczne. Przekład Jan Olbrycht. W: A. Jasińska-Kania i in., red. Współczesne teorie socjologiczne. T.I. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 72–81.
• Honneth, Axel. 1995. The Struggle for Recognition. The Moral Grammar of Social Conflicts. Translation J. Anderson. Cambridge: Polity Press.
• Honneth, Axel. 1999. Post-traditional Communities: A Conceptual Proposal. W: A. Honneth. Disrespect. The Normative Foundations of Critical Theory. Cambridge: Polity Press, 254–262.
• Jakubowska, Honorata. 2009. Socjologia ciała. Poznań: UAM.
• Kaczmarczyk Michał. 2007. Radykalny funkcjonalizm Niklasa Luhmanna na tle współczesnej teorii społecznej. W: N. Luhamnn. Systemy społeczne. Przekład Michał Kaczmarczyk. Kraków: Nomos.
• Krajewski, Marek. Fantazja: niech to się wreszcie skończy. https://www.dwutygodnik.com/artykul/7009-fantazja-niech-to-sie-wreszcie-skonczy.html. Dostęp 07.09.2019.
• Laclau, Ernesto, Chantal Mouffe. 2007. Hegemonia i socjalistyczna strategia. Przyczynek do projektu radykalnej polityki demokratycznej. Przekład Sławomir Królak, Sławomir Sierakowski. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP.
• Latour, Bruno. 2010. Splatając na nowo to, co społeczne: wprowadzenie do teorii aktora-sieci. Przekład Aleksandra Derra, Krzysztof Abriszewski. Kraków: Universitas.
• Lorentz, Konrad. 1996. Tak zwane zło. Przekład Agata D. Tuszyńska. Warszawa: PIW.
• Luhmann, Niklas. 2007. Systemy społeczne. Przekład Michał Kaczmarczyk. Kraków: Nomos.
• Maffesoli, Michel. 2008. Czas plemion: schyłek indywidualizmu w społeczeństwach ponowoczesnych. Przekład Marta Bucholc. Warszawa: WN PWN.
• Marcuse, Herbert. 1991. Człowiek jednowymiarowy: badania nad ideologią rozwiniętego społeczeństwa przemysłowego. Przekład Wiesław Gromczyński, Stanisław Konopacki. Warszawa: PWN.
• Marody, Mirosława. 2014. Jednostka po nowoczesności. Perspektywa socjologiczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Marody, Mirosława i in., red. 2019. Społeczeństwo na zakręcie. Zmiany wartości Polaków w latach 1990–2019. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Merton, Robert K. 1982. Teoria socjologiczna i struktura społeczna. Przekład Ewa Morawska. Warszawa: PWN.
• Mouffe, Chantal. 2005. Paradoks demokracji. Przekład W. Jach i in. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP.
• Modrzyk, Ariel. 2014. Dynamika grupowa i komunikacyjna deindywiduacji konfliktowo-rezonujących. W: M. Krajewski, M. Zawodna, red. Deindywiduacja. Socjologia zachowań zbiorowych. Warszawa: Bęc Zmiana, 231–252.
• Modrzyk, Ariel. 2015. Hegemoniczne potencje kościoła rzymskokatolickiego w Polsce na podstawie dynamiki emocjonalnej katastrofy smoleńskiej. W: A. Kusztal, S. Czapnik, red. Religia i Kościoły w polskiej przestrzeni publicznej. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 59–76.
• Modrzyk, Ariel. 2019. Społeczeństwo marnotrawców? Funkcje i status normy niemarnowania żywności. Kraków: NOMOS.
• Parsons, Talcott, Neil J. Smelser. 2006. Funkcjonalne zróżnicowanie społeczeństwa. Przekład Alina Bentkowska. W: A. Jasińska-Kania i in., red. Współczesne teorie socjologiczne. T.I. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 390–403.
• Rawls, John. 1998. Liberalizm polityczny. Przekład Adam Romaniuk. Warszawa: PWN.
• Sawicka, Maja. 2019. Sukcesy i porażki. W: M. Marody i in., red. Społeczeństwo na zakręcie. Zmiany wartości Polaków w latach 1990–2019. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 107–121.
• Wróblewski, Michał. 2006. Nowe szaty healthismu. Self-tracking, neoliberalizm i kapitalizm kognitywny. Acta Universitatis Lodziensis Folia Sociologica, 58: 5–23.
• Ziółkowski, Marek. 2006. Teoria socjologiczna początku XXI wieku. W: A. Jasińska-Kania i in., red. Współczesne teorie socjologiczne. T.I. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 15–32.

Identifiers

DOI

10.24425/sts.2020.132461