Przepisywanie Różewicza (w połowie lat pięćdziesiątych XX wieku)

• Authors: Pietrych Piotr

Title variants

EN

Rewriting Różewicz (in the Mid-1950s)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule zestawiono „Borem, lasem...” (1945) i „Ciężar” (1955), prozatorskie publikacje Tadeusza Różewicza przywołujące jego doświadczenia członka partyzanckiego oddziału Armii Krajowej w okresie drugiej wojny światowej. Formalnie są to dwa warianty jednego tekstu, przeredagowanego w 1955 roku w związku z wydaniem książkowym (w zbiorze „Opadły liście z drzew”), ale wprowadzone zmiany są na tyle obszerne i znaczące w warstwie semantycznej, że ostatecznie obie wersje dają odmienny obraz doświadczenia wojny. Opinie krytyków literackich piszących o twórczości Różewicza w połowie lat pięćdziesiątych XX wieku pokazują, że autor „Ciężaru” przeredagował swój utwór w sposób współbrzmiący z związanymi z postalinowską „odwilżą” przemianami w postrzeganiu drugiej wojny światowej i w wartościowaniu jej literackich zapisów. Przemiany te Różewicz wspierał i współtworzył swoimi ówczesnymi wyborami twórczymi, w tym właśnie niezwykle ważnym „przepisaniem” własnych tużpowojennych utworów.

EN

The paper juxtaposes “Borem, lasem...” (“Through Forest and Woods...”, 1945) and “Ciężar” (“Burden”, 1955), two Tadeusz Różewicz’s prose publications that recollect his experience as a member of a partisan unit of Armia Krajowa (Home Army) at the time of World War II. Formally, the pieces are variants of the same text reedited in the year 1955 in connection with book publication (in the collection “Opadły liście z drzew” <”The Leafs Have Fallen from Trees”>), but the changes are so profound and meaningful in the semantic sphere that the versions ultimately give a dissimilar image of the war. In the mid-1950s literary critics of Różewicz express the opinion that the poet reedited his piece in a way that harmonises with the then changes—linked to post-Stalinist thaw—in perceiving World War II and in appraising its literary accounts. Różewicz supported the changes and co-created them with the then literary choices of his, including the crucial one: “rewriting” his own pieces composed shortly after the war.

Keywords

PL

proza Tadeusza Różewicza; przeredagowywanie („przepisanie”) utworu jako autokreacja; temat drugiej wojny światowej w literaturze lat pięćdziesiątych XX wieku

EN

Tadeusz Różewicz’s prose; reediting (“rewriting”) a piece as a form of autocreation; the theme of World War II in 1950s Polish literature

• Publisher: Instytut Badań Literackich PAN
• Journal: Pamiętnik Literacki
• Year: 2022
• Volume: 113
• Issue: 1
• Pages: 101-115

Dates

printed

2022-03-24

Contributors

author

Pietrych Piotr

• Łódź

Identifiers

ISSN

0031-0514

EISSN

2719-5376

DOI

10.18318/pl.2022.1.11