Żyrardów – przyszłość wczorajszego miasta idealnego. Historia użyteczna

• Authors: Joanna Porębska-Srebrna , Zygmunt Stępiński

Title variants

EN

Żyrardów: A Future of Yesterday's Ideal Town. A Useful History

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przedmiotem wypowiedzi były doświadczenia związane z wykorzystaniem historii Żyrardowa w projektach i praktyce rewitalizacji. Żyrardów rozwinął się zgodnie z planem z lat 70. XIX w. Główna oś komunikacyjna oddzielała osadę robotniczą od pasma przemysłowego, położonego wzdłuż rzeki. Tworzenie jednorodnych stref zagospodarowania (mieszkanie – praca), rozległe tereny zielone a także wyjątkową kompozycję przestrzenną uznano za ważne osiągnięcie europejskiej urbanistyki XIX w. Powstanie miasta idealnego było możliwe dzięki koncentracji w Towarzystwie Akcyjnym Zakładów Żyrardowskich wszystkich decyzji inwestycyjnych, realizacyjnych, zarządzania i planowania. Po upadku przemysłu lniarskiego w latach 90. XX w. fabryki uległy dewastacji. Od całkowitej zagłady uratowali je prywatni inwestorzy (adaptacja na lofty, usługi, produkcja wyrobów z lnu). Równocześnie staraniem władz miasta zrewitalizowano park, wymieniono nawierzchnię na wielu ulicach i placach. To jednak nie wystarczy. Konieczne stało się znalezienie nowych czynników miastotwórczych i wykreowanie przestrzeni dla nowych funkcji. Żyrardów już nigdy nie będzie miastem przemysłowym. Przyszłość miasta to turystyka industrialna, szkolnictwo wyższe, usługi i logistyka. Władze i inwestorzy stoją przed wyzwaniem pełnego wykorzystania potencjału dziedzictwa dla rozwoju miasta.

EN

The experiences we gained in heritage-based urban planning and revitalization of Żyrardów are the topic of our discussion. The town was developed according to a plan dating back to the 1870's. The main road divided workers’ settlements from the industrial complex located along the river. Żyrardów, with its strictly separated and homogeneous zones of residential, industrial and green areas, as well as a unique spatial composition, was recognized as an important accomplishment of European urban planning in the 19th century. The development of such an ideal town was possible owing to the fact that a single entity, The Żyrardów Factory Joint-stock Company, was responsible for all capital investments, decisions and planning. After the collapse of the linen industry in the 1990's, the factories were devastated. Some of them come back to life after private investments (loft adaptations, services, or production of linen articles). At the same time, the local government renewed the historical park and improved the pavement of many streets and town squares. But that was not enough. It was necessary to find new urban development factors and create space for new functions. Żyrardów will never be an industrial town again. Its future lies in industrial tourism, higher education, services and logistics rather. The local authorities and investors are faced with the challenge of developing Żyrardów in the way that makes use of the potentials of the town's heritage.

Keywords

PL

Żyrardów; rewitalizacja; miasto idealne; potencjał dziedzictwa

EN

Żyrardów; revitalization; ideal town; heritage potential

• Publisher: Instytut Rozwoju Miast
• Journal: Problemy Rozwoju Miast
• Year: 2010
• Issue: 3
• Pages: 41-47

Dates

published

2010-09

Contributors

author

Joanna Porębska-Srebrna

• Green Development Sp. z o.o. Żyrardów

author

Zygmunt Stępiński

• Green Development Sp. z o.o. Żyrardów

References

• Akta Towarzystwa Akcyjnego Zakładów Żyrardowskich, Archiwum Państwowe Miasta Stołecznego Warszawy, oddział w Grodzisku Mazowieckim.
• Staniszkis M. z zespołem, 2008, Koncepcja urbanistyczna zagospodarowania rejonu Zakładów Lniarskich w Żyrardowie.
• Szulińska M., 2008, Żyrardów miasto lnu. Propozycja utworzenia parku kulturowego, [w:] Dziedzictwo przemysłowe Mazowsza i jego rola w turystyce, red. W. Kaprowski, F. Midura, J. W. Sienkiewicz.
• Pawłowski K. K., 1971, Problemy urbanistyki polskiej okresu 1850-1939, [w:] Biblioteka Muzealnictwa i Ochrony Zabytków, seria B, t. XXIX.
• Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003 r. (Dz. U.Nr 162 z dn. 17.09.2003).