Performing Memory. Between Document and Participation

• Authors: Niziołek Katarzyna
• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Teatr „od zawsze” służył jako praktyka społeczna, w obrębie której zarówno grupy dominujące, jak i podporządkowane zajmowały się przeszłością. Wraz z niedawną paradygmatyczną zmianą w obrębie humanistyki i nauk społecznych, określaną mianem zwrotu performatywnego, teatr stał się jeszcze ważniejszym medium pracy pamięci zbiorowej, czy – idąc tropem myśli Robina Georga Collingwooda – poznawania historii poprzez re-enactment. Z drugiej strony, za sprawą partycypacyjnego trendu w sztuce, praktyki artystyczne przenoszą się dziś z zamkniętych przestrzeni instytucjonalnych w otwarty obszar publicznego i społecznego zaangażowania. W polu teatru efektem tych przemian jest jego nowy rodzaj, definiowany poprzez różne sposoby oddolnego uczestnictwa w procesie twórczym: od dostarczenia dokumentalnej zawartości, poprzez kierowane użytkowanie artystycznie skonstruowanej sytuacji, po wspólne kreowanie teatralnego dzieła. Jednocześnie praktyki tego rodzaju wprowadzają do przestrzeni publicznej bardziej inkluzywne i polifoniczne dyskursy, narracje i historie. Problemem, który podejmuję w artykule jest relacja między teatrem partycypacyjnym a pamięcią zbiorową. Pierre Nora twierdził, że pamięć może trwać tylko, jeśli jest performowana, praktykowana, powtarzana. Czy zatem w nowoczesnym świecie archiwów teatr partycypacyjny jest ostoją żywej pamięci? Czy – odwołując się do terminologii tego autora – jest miejscem pamięci, przestrzenią, w której przeszłość jest zbiorowo wspominana i zapamiętywana? By odpowiedzieć na te pytania, przyglądam się wybranym partycypacyjnym projektom teatralnym, które opierając się na materiałach dokumentalnych, zajmują się konfliktowymi, nierzadko traumatycznymi, wspomnieniami przeszłości, kwestionują dominujące ramy historyczne, stwarzają przestrzeń dla zwykle marginalizowanych głosów.

Keywords

PL

nurt dokumentalny; miejsca pamięci; pamięć zbiorowa; partycypacja; performans; re-enactment

EN

collective memory; documentary; sites of memory; participation; performance; re-enactment

• Publisher: Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku
• Journal: Sztuka i Dokumentacja
• Year: 2018
• Issue: 18
• Pages: 207-215

Contributors

author

Niziołek Katarzyna

• University of Białystok, Faculty of History and Sociology, Social Art Workshop

References

• Baudrillard, Jean. “Simulacra and Simulation.” In Jean Baudrillard. Selected Writings, edited by Mark Poster, 166-184. Stanford: Stanford University Press, 1988.
• Bell, Daniel. The Cultural Contradictions of Capitalism. New York: Basic Books, 1996.
• Bishop, Claire. Artificial Hells. Participatory Art and the Politics of Spectatorship. London, New York: Verso, 2012.
• Bourriaud, Nicholas. Relational Aesthetics. Translated by Simon Pleasance, Fronza Woods and Mathieu Copeland. Dijon: Les Presses du Réel, 2002.
• Collingwood, Robin George. The Idea of History. Oxford: Oxford University Press, 1946.
• Dewey, John. Art As Experience. New York: Perigee Books, 2005.
• Domańska, Ewa. “»Zwrot performatywny« we współczesnej humanistyce.” Teksty Drugie, 5 (2007): 48-61.
• Goebbels, Heiner. “Text as Landscape.” Performance Research, 2 (1997). https://www.heinergoebbels.com/en/archive/texts/texts_by_heiner_goebbels/read/240.
• Goebbels, Heiner. Przeciw Gesamtkunstwerk. Kraków: Ha!art, 2015.
• Halbwachs, Maurice. The Collective Memory. Translated by Lewis A. Coser. New York: Harper & Row Colophon Books, 1980.
• Hirsch, Marianne. The Generation of Postmemory: Writing and Visual Culture After the Holocaust. New York: Columbia University Press, 2012.
• Kester, Grant H. Conversation Pieces. Community and Communication in Modern Art. Berkeley, Los Angeles, London: University of California Press, 2004.
• Malzaher, Florian. “Dramaturgie opieki i odbierania pewności. Historia Rimini Protokoll.” In Rimini Protokoll. Na tropie codzienności, edited by Miriam Dreysse and Florian Malzaher, 12-39. Poznań, Kraków: Fundacja Malta, Korporacja Ha!art, 2012.
• Mills, Charles Wright. Sociological Imagination. Oxford: Oxford University Press, 2000.
• Niziołek, Katarzyna. “Partycypacja i dialog jako demokratyczne praktyki artystyczne.” In Kultura od nowa. Badania – trendy – praktyka, edited by Grzegorz D. Stunża and Krzysztof Stachura, 28-38. Gdańsk: Instytut Kultury Miejskiej, Uniwersytet Gdański, 2016.
• Nora, Pierre. “Between Memory and History: Les Lieux de Mémoire.” Translated by Marc Roudebush. Representations, no. 26 (Spring 1989): 7-24.
• Schechner, Richard. Performance Studies: An Introduction. London, New York: Routledge, Taylor & Francis Group, 2013.
• Stallabras, Julian. “Introduction // Contentious Relations: Art and Documentary.” In Documentary. Documents of Contemporary Art, edited by Julian Stallabras, 12-21. London, Cambridge, Mass.: Whitechapel Gallery, The MIT Press, 2013.
• Szpociński, Andrzej. “Miejsca pamięci (Lieux de mémoire).” Teksty Drugie, 4 (2008): 11-20.