Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2013 | 1-4 | 199-232

Article title

Konserwacja i restauracja renesansowych malowideł ściennych drewnianego kościoła pw. św. Stanisława biskupa w Boguszycach koło Rawy Mazowieckiej

Content

Title variants

EN
Preservation and Restoration of Renaissance Wall Paintings of the Wooden St. Stanislaus Bishop Church in Boguszyce near Rawa Mazowiecka

Languages of publication

PL

Abstracts

EN
The wooden church in Boguszyce near Rawa Mazowiecka, as it looks today, was founded by Wojciech Boguski in 1558. A well preserved inscription placed on the north-facing incasement [translator’s note: Polish: zaskrzynienie - characteristic lowered ceiling in the parts being extension of chancel] indicates that the church was erected and painted in 1558 only. Painting decoration on the walls and ceilings, painted in the technique of egg tempera on a chalk and glue zinc white, is an imitation of the interior of a brick church decorated with rich architectural details, monumental wall paintings and vast surfaces covered with inscriptions. During preservation works undertaken in 1950s, the majority of oil paint layers which presumably came from the end of the 19th century and pattern decoration of approx. 1930 were removed. Large wall surfaces and polychromy defects were covered with graphic retouches (horizontal lines) bound by polyvinyl acetate. The aim of the intervention was to bind the polychromy and wood whose rings became a competitor for a poorly preserved paint layer. However, the walls were still covered with a layer of half-transparent, polymerized linen oil which made the paintings and zinc white dark. For 40 years since the preservation works were performed, the process of darkening and fading of paint layer progressed. The wall polychromy became almost transparent, and the remaining fragments of the zinc white were invisible. The conservation works discussed in this article started in 1997. The following activities were performed then: expert analysis of church construction, specialist examination of the paining technique as regards the polychromy as well as mycological and dendrochronological examinations of wood; in addition, a preliminary schedule of works was developed. The conservation works involved the entire construction being in an alarming condition and painting decorations covering the ceiling and walls. In the years 1998-1999, there were several preservation inspections led by Marian Kornecki, PhD. At that time, general preservation assumptions, including the most important decision about walls, were made. It was unanimously stated that preservation works regarding the paintings shall aim at the removal of linen oil. It was also decided that the most advantageous solution for the arrangement of the church interior was to restore original white colour of the walls at the places without polychromy. The decisions were the starting points for further restoration activities consisting in precise binding of paint layer defects with graphic retouches – horizontal lines and reconstruction of small polychromy elements. The renovation of the church was finished in 2006, while preservation works in the interior in 2009. During the works, the author of the article led a team of conservators and performed some preservation works. She also established the history of the building and chronology of changes in the decoration of the interior of the church and the history of works performed in the church as well as developed an original preservation programme.

Year

Issue

1-4

Pages

199-232

Physical description

Dates

published
2013

Contributors

  • prof. dr hab. sztuki, absolwentka dwóch wydziałów Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie – Architektury Wnętrz i Konserwacji Dzieł Sztuki, od 1974 roku zatrudniona na Wydziale Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki tejże uczelni. W latach 1993-1999 kierowała Katedrą Konserwacji i Restauracji Malarstwa Sztalugowego i Rzeźby Drewnianej Polichromowanej. Od 2001 roku jest kierownikiem Pracowni Konserwacji Malarstwa Tablicowego i Rzeźby Drewnianej Polichromowanej. Autorka licznych publikacji z dziedziny konserwacji dzieł sztuki. Od 1983 roku rzeczoznawca Ministra Kultury w zakresie konserwacji malarstwa i rzeźby polichromowanej. Jej praktyka konserwatorska obejmuje szerokie spektrum, począwszy od takich obiektów, jak ryngrafy, portrety trumienne, poprzez obrazy sztalugowe i tablicowe, rzeźby polichromowane, polichromie ścienne, po kompleksową konserwację wnętrz zabytkowych. Do najważniejszych indywidualnych realizacji, oprócz polichromii omówionej w artykule, należą: konserwacja malowideł ściennych w bazylice Zwiastowania NMP w Czerwińsku nan Wisłą (1996-1997) oraz autorski program konserwatorski przeprowadzony we wnętrzach Pałacu w Wilanowie: w Sypialni Królowej, Antygabinecie Królowej i Gabinecie Zwierciadlanym (2005-2007).

References

  • Brykowski R., Drewniana architektura kościelna w Małopolsce XV wieku, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1981.
  • Ciabach J., Stan zachowania żywic użytych do utrwalania malowidła, [w:] Woźniak M. (red.), Gotyckie malowidła ścienne w kościele Św. Jakuba w Toruniu, Toruń 2001.
  • Czerner O., Wartość autentyzmu w zabytkach, „Ochrona Zabytków” 1974, nr 3.
  • Diakowska-Czarnota A., Kozarzewski M., Teoria i praktyka rekonstrukcji na przykładzie malowideł ściennych w kaplicy św. Jakuba w kościele Mariackim w Gdańsku, „Ochrona Zabytków” 1988, nr 2.
  • Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1995, Kraków 1996, hasło Boguszyce.
  • Gadomski J., Gotyckie malarstwo tablicowe Małopolski 1460-1500, tom II, Warszawa-Kraków 1988, il. 247.
  • Gieysztorowa I., Indeks osobowy do Lustracji województwa mazowieckiego 1565, Warszawa 1971.
  • Katalog Zabytków Sztuki w Polsce II, woj. łódzkie, Warszawa 1954.
  • Kornecki M., Kościoły drewniane w Małopolsce, Kraków 1999.
  • Korpal G., Artystyczny aspekt procesu konserwacji, [w:] Szmygin B. (red.), Współczesne problemy teorii konserwatorskiej w Polsce, Warszawa-Lublin 2008.
  • Krajewski K., Ekspertyza dendrologiczna, mykologiczna i konstrukcyjna kościoła parafialnego w Boguszycach, Warszawa 1997, s. 10-13, mps w Archiwum WUOZ w Skierniewicach.
  • Kubiak J., Konserwować czy restaurować, „Ochrona Zabytków” 1983, nr 1-2.
  • Kurpik W., Co w istocie konserwujemy, [w:] Szmelter I., Jadzińska M. (red.), Sztuka konserwacji i restauracji. Cesare Brandi (1906 – 1988), jego myśl i debata o dziedzictwie. Materiały z konferencji, Warszawa 2007.
  • Lubryczyńska M., Boguszyce koło Rawy Mazowieckiej. Kościół parafialny p.w. Św. Stanisława bpa. Konserwacja i restauracja polichromii ścian nawy, Etap I, Warszawa 2008, mps w Archiwum WUOZ w Skierniewicach.
  • Lubryczyńska M., Boguszyce koło Rawy Mazowieckiej. Kościół parafialny p.w. Św. Stanisława bpa. Konserwacja i restauracja polichromii ścian nawy, Etap II, Warszawa 2009, mps w Archiwum WUOZ w Skierniewicach.
  • Lubryczyńska M., Boguszyce koło Rawy Mazowieckiej, kościół parafialny p.w. św. Stanisława biskupa. Konserwacja i restauracja polichromii ścian prezbiterium, Warszawa 2007, mps w Archiwum WUOZ w Skierniewicach.
  • Lubryczyńska M., Drewniany kościół pw. Św. Stanisława biskupa k. Rawy Mazowieckiej. Zakończenie prac konserwatorskich i restauratorskich przy polichromowanych stropach, „Ochrona Zabytków” 2007, nr 1.
  • Lubryczyńska M., Problematyka ikonograficzna i konserwatorska drewnianego kościoła w Boguszycach koło Rawy Mazowieckiej, „Ochrona Zabytków” 2006, nr 3, s. 29-51.
  • Lubryczyńska M., Współczesne metody konserwacji ikon w Polsce w odniesieniu do rozwiązań stosowanych we wschodniej Europie, „Zeszyty Muzeum Warmii i Mazur”, t. 6, Olsztyn 2010.
  • Lubryczyńska M., Kozarzewski M., Boguszyce koło Rawy Mazowieckiej. Kościół p.w. Św. Stanisława bpa. Dokumentacja konserwatorska fragmentu polichromii znajdującego się na ścianie południowej (napis fundacyjny), Warszawa 1997, mps w Archiwum WUOZ w Skierniewicach.
  • Ostaszewska M., Aranżacja – rekonstrukcja – ekspozycja. Próba uściślenia pojęć, „Studia i Materiały Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki ASP w Krakowie”, t. X, cz. 2. Drogi współczesnej konserwacji, Kraków 2000.
  • Poksińska M., Badania materiałów i techniki wykonania polichromii w kościele p.w. Św. Stanisława biskupa w Boguszycach, Toruń 2000, mps, [w:] Lubryczyńska M., Problematyka ikonograficzna i konserwatorska wnętrza kościoła drewnianego p.w. Św. Stanisława biskupa w Boguszycach koło Rawy Mazowieckiej, Warszawa 2003, mps przechowywany w bibliotece Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki ASP w Warszawie, Wybrzeże Kościuszkowskie 37.
  • Poksińska M., Wyniki analizy próbek z dekoracji malarskiej kościoła p.w. Św. Stanisława biskupa w Boguszycach, Toruń 1997, mps, [w:] Lubryczyńska M., Kozarzewski M., Boguszyce k/Rawy Mazowieckiej. Kościół parafialny p.w. Św. Stanisława. Ekspertyza konserwatorska i technologiczna renesansowej polichromii, Warszawa 1997, mps w Archiwum WUOZ w Skierniewicach.
  • Prosnakowa J., Puciata M., Prace konserwatorskie w drewnianym kościele parafialnym w Boguszycach koło Rawy Mazowieckiej, „Ochrona Zabytków” 1961, nr 3-4.
  • Przeworska J., Walicki M., Strop z XVI w. kościoła w Boguszycach, [w:] Studia do dziejów sztuki w Polsce, t. I, [bmw] 1929.
  • Puciata M., Prace konserwatorskie w drewnianym kościele parafialnym w Boguszycach koło Rawy Mazowieckiej (II część), „Ochrona Zabytków” 1963, nr 1.
  • Puciata M. (opracowanie), Konarska K., Szandomirski J. i in. (fotografie), Boguszyce, woj. skierniewickie, kościół parafialny p.w. Św. Stanisława bpa. Malowidła ścienne, ołtarze. Cz. II, PP PKZ, Warszawa 1978, mps w Archiwum WUOZ w Skierniewicach.
  • Slánský B., Technika malarstwa, t. II, Warszawa 1965, s. 47-49, tabl. I.
  • Szmygin B., Doktryny i zasady konserwatorskie a współczesne metody ich realizacji, „Ochrona Zabytków” 1996, nr 4.
  • The Illustrated Bartsch, t. II, Abaris Books, New York 1980.
  • The Illustrated Bartsch, t. 17, Abaris Books, New York 1981.
  • The Illustrated Bartsch, t. 12, Abaris, New York 1981.
  • Urbanowski M. (opracowanie), Konarska K. (fotografie), Boguszyce, woj. skierniewickie, kościół parafialny p.w. Św. Stanisława bpa. Opracowanie naukowo-historyczne wykonane na zlecenie Konserwatora Wojewódzkiego. Cz. I. Dokumentacja naukowo-historyczna, Warszawa 1978, mps w Archiwum WUOZ w Skierniewicach.
  • Walicki M., Drewniany kościół muzeum, „Ochrona Zabytków Sztuki”, II, Warszawa 1930-1931.
  • Wolff-Łozińska B., Malowidła stropów polskich I połowy XVI wieku, Warszawa 1971.
  • Zabytki architektury i budownictwa w Polsce. Województwo skierniewickie, t. 38, ODZ, Warszawa 1996.
  • Zalewski W., Problemy estetyczne konserwacji malarstwa ściennego u progu XXI wieku, „Ochrona Zabytków” 1991, nr 3.
  • Zalewski W., Współczesne problemy rozwiązań estetycznych stosowanych w konserwacji malowideł ściennych w świetle założeń przyjętych przez Cezare Brandiego, [w:] Szmelter I., Jadzińska M. (red.), Sztuka konserwacji i restauracji. Cesare Brandi (1906 – 1988), jego myśl i debata o dziedzictwie. Materiały z konferencji, Warszawa 2007.
  • Żygulski Z. jun., Dzieje polskiego rzemiosła artystycznego, Warszawa 1987 (ilustracja bez numeru).

Document Type

Publication order reference

Identifiers

ISSN
0029-8247

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-75c045a9-b202-40f9-9a6b-3bc7c9152ff6
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.