Dziki? Wizerunek Indian w Lidze Irokezów Lewisa H. Morgana

• Authors: Orzeł Zuzanna

Title variants

EN

Savage? The image of Native Americans in League of the Iroquois by Lewis H. Morgan

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Autorka skupia się na zagadnieniu wizerunku Irokezów w monografii Lewisa Henry’ego Morgana Liga Irokezów. Autorka zwraca uwagę na sposób w jaki antropolog kreuje obraz Indian, a także na sposób jego odbiór przez współczesnych polskich czytelników, niekoniecznie związanych naukowo z tą dziedziną. Zarysowując kontekst obowiązujących w XIX w. naukowych idei ewolucjonizmu autorka stwarza tło do analizy wypowiedzi Morgana i wizerunku Irokezów, który kreuje w swojej monografii, próbując tym samym odpowiedzieć na pytanie, jaki był stosunek antropologa do przedstawicieli badanej kultury oraz jak prezentuje się dziś wizerunek Irokezów zarysowany w monografii.

EN

This article focuses on the issue of image of Iroquois people in Lewis Henry Morgan’s monograph League of Iroquois. Author takes under consideration the way of depicting Native Americans created by the anthropologist, and the method of its receiving by contemporary Polish readers, not necessarily scientifically connected with anthropology. Outlining the context of existing in XIX century scientific ideas of evolutionism the author creates a background for analysis of Morgan’s theories and his image of Iroquois, which the anthropologist creates in his monograph, at the same time trying to answer the question: what was the anthropologist attitude towards representatives of studied culture, as well as how the image of Iroquois shown in the monograph is presented nowadays.

Keywords

PL

Lewis Henry Morgan; dziki; wizerunek Indian; ewolucjonizm kulturowy; Liga Irokezów; Laboratorium Kultury

EN

Lewis Henry Morgan; savage; image of Native Americans; cultural evolutionism; League of the Iroquois; Laboratorium Kultury

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
• Journal: Laboratorium Kultury
• Year: 2014
• Volume: 3
• Pages: 203-221

Dates

published

2014

Contributors

author

Orzeł Zuzanna

• Akademia Ignatianum w Krakowie, Wydział Filozoficzny

References

• Barnard A., Antropologia: zarys teorii i historii, przeł. E. Krawczak, PIW, Warszawa 2006.
• Darwin Ch., On the Origin of Species by Means of Natural Selection, or the Preservation of Favoured Races in the Struggle for Life, John Murray, London1859.
• Darwin Ch., The Descent of Man, and Selection in Relation to Sex, John Murray, London1871.
• Dziki, w: A. Dąbrówka, E. Geller, R.Turczyn, Słownik synonimów, Świat Książki, Warszawa 1995.
• Głowiński M., Style odbioru: szkice o komunikacji literackiej, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1977.
• Hlebowicz B., Odkrywanie Irokezów, „Indigena” 2011, nr 1.
• Hlebowicz B., Wprowadzenie, w: L.H. Morgan, Liga Ho-de'-no-sau-nee, czyli Irokezów, przeł. B. Hlebowicz, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty 2011.
• Jedlicki J., Kłopoty pojęciowe historyka, w: Ideały nauki i konflikty wartości. Studia złożone w darze Profesorowi Stefanowi Amsterdamskiemu, red. E. Chmielecka, J. Jedlicki, Rychard, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa 2005.
• Kosowska E., Antropologia literatury: teksty, konteksty, interpretacje, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2003.
• Kosowska E., Taniec wokół dzikiego, w: Kultura (w) granica(ch) natury, red. K. Łukasiewicz, I. Topp, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2012.
• Kuper A., Wymyślanie społeczeństwa pierwotnego. Transformacje mitu, przeł. T. Sieczkowski, A. Dąbrowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2009.
• Lutyński J., Ewolucjonizm w etnologii anglosaskiej a etnografia radziecka, Ossolineum, Łódź 1956.
• Morgan L.H., Ancient Society or Researches in the Lines of Human Progress from Savagery, through Barbarism to Civilization, Henry Holt and Company, New York 1877.
• Morgan L.H., League of the Ho-de'-no-sau-nee or Iroquois, Sage and Brothers, Rochester 1851.
• Morgan L.H., Liga Ho-de'-no-sau-nee, czyli Irokezów, przeł. B. Hlebowicz, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty 2011.
• Morgan L.H., Społeczeństwo pierwotne czyli badanie kolei ludzkiego postępu od dzikości przez barbarzyństwo do cywilizacyi, przeł. A. B[ąkowska], Nakładem redakcyi „Prawdy”, Warszawa 1887.
• Morgan L.H., The Indian Journals 1859-62, Courier Dover Publications, Mineola 1993.
• Moses D.N., The Promise of Progress. The Life and Work of Lewis Henry Morgan, University of Missouri Press, Missouri 2009.
• Orłowski B., Krytyka wartości kultury u Rousseau'a i przed Rousseau'em. Ze studjów nad genezą i znaczeniem rozpraw konkursowych Jana Jakóba Rousseau, Skład Główny w Księgarni Gebethnera i Wolffa, Poznań 1921.
• Paluch A.K., Mistrzowie antropologii społecznej. Rzecz o rozwoju teorii antropologicznej, PWN, Warszawa 1990.
• Savage, w: Online Etymology Dictionary, http://www.etymonline.com/index.php?allowed_in_frame=0&search=savage&searchmode=none, [dostęp: 15.04.2014].
• Savage, w: The Free Dictionary, Thesaurus and Encyclopedia, http://www.thefreedictionary.com/savage, [dostęp: 15.04.2014].
• Savage, w: T. Wyżyński, Podręczny słownik angielsko-polski, Świat Książki, Warszawa 1999.
• Savage, w: Wielki słownik PWN–Oxford, PWN, Warszawa 2004.
• Tooker E., Lewis H. Morgan on Iroquois Material Culture, University of Arizona Press, Tuscon 1994.
• Tooker E., Lewis Henry Morgan: The Myth and the Man, http://www.lib.rochester.edu/index.cfm?PAGE=4040, [dostęp: 16.04.2014].
• Trautmann T.R., Kabelac K.S., The Library of Lewis Henry Morgan and Mary Elizabeth Morgan. Transactions of the American Philosophical Society, American Philosophical Society, Philadelphia 1994.
• Waligórski A., Antropologiczna koncepcja człowieka, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1973.