Aspiracje i plany życiowe (nie)pełnosprawnych zielonogórzanek

• Authors: Kałużna Beata , Lipińska-Lokś Jolanta

Title variants

EN

Aspirations and life plans of female residents of Zielona Góra with (dis)abilities

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Doświadczanie niepełnosprawności naznacza życie człowieka. Wpływa na jego biopsychospołeczne funkcjonowanie. To, czy niepełnosprawność stanie się (i w jakim stopniu) czynnikiem utrudniającym mu znalezienie sensu życia, zubożającym jego pragnienia i dążenia, zaburzającym realizację planów życiowych, czy też da mu motywację i siłę walki o normalizację swej sytuacji życiowej, zależy od wielu różnorodnych czynników, np. obrazu siebie samego, postrzegania świata i swego w nim miejsca oraz stosunku do innych ludzi. Artykuł stanowi próbę ukazania tak ważnych dla człowieka, szczególnie z niepełnosprawnością, aspiracji (ich kategorii, poziomu) i planów życiowych. Analizuje wpływ niepełnosprawności na ich kształtowanie się oraz realizację. Wskazuje szereg innych uwarunkowań życiowych decyzji i podejmowanych działań, które doprowadziły osoby do miejsca, stanu, w którym są obecnie. Jest prezentacją wyników badań o charakterze jakościowym, zrealizowanych metodą indywidualnych przypadków, techniką wywiadu, z wykorzystaniem autorskiego kwestionariusza wywiadu. Grupę badawczą stanowią młode kobiety z niepełnosprawnością, mieszkające w Zielonej Górze, studiujące na Uniwersytecie Zielonogórskim. Uzyskane wyniki pozwalają być może na złamanie stereotypu niepełnosprawny – słaby, niemogący, niepotrafiący, inny, gorszy. Ukazują niepełnosprawne badane jako młode kobiety wysoce sprawne w kształtowaniu swych aspiracji i realizowaniu planów życiowych. Są to kobiety, które wiedzą, czego chcą. Otwarcie mówią o swoich pragnieniach, planach. Dążą do tego, by je urzeczywistniać i udaje im się to – mimo niepełnosprawności, a może… dzięki niepełnosprawności. Każą bowiem – na swym przykładzie – niejednokrotnie spojrzeć na niepełnosprawność jako na tylko jeden z wielu elementów warunkujących biografię człowieka, niekoniecznie zresztą w sposób negatywny. W artykule znalazły się także wskazówki, które mogą być pomocne młodym osobom z niepełnosprawnością w przebiegu procesu akceptacji swej niepełnej sprawności i siebie w roli osoby z niepełnosprawnością. Mogą posłużyć budowaniu i realizowaniu aspiracji i planów życiowych tej kategorii osób.

EN

The experience of a disability leaves lasting marks in human biographies. It influences people’s bio-psycho-social functioning. Whether a disability will become (and to what extent) a factor preventing them from finding a sense in life, shrinking their aspirations and plans, or whether it will provide them with the motivation and strength to fight for normalization of their life situations, all depends on an array of factors, such as: self-image, the perception of the external reality and one’s place in it, as well as attitudes to other people. The article constitutes an attempt to present aspirations (together with their categories and levels) and life plans, all of utmost importance to humans, especially to those maimed by a disability. It analyses the influence of disabilities on the creation and implementation of plans and aspirations. It points to a number of other preconditions for life decisions and initiatives, which have led particular individuals to their present life situations. The article is a presentation of quality-based research findings, conducted by means of a method of individual cases, using author’s own survey questionnaire. The research sample is composed of young females with disabilities residing in Zielona Góra and studying at the University of Zielona Góra. The obtained findings may make it possible to overcome the stereotype of disabled people being weak, unable, inept, other and worse. They depict the respondents as young women who are highly skilled in shaping their own aspirations and making their life plans come true. These are women who know what they want. They openly talk about their aspirations and plans. They strive to make them true and succeed despite, or … maybe because of their disabilities. Based on their own examples, they make it possible to see disabilities as elements conditioning their biographies, not necessarily in a negative manner. The article also features some indications which may come in handy for young people with disabilities in the process of acceptance of their incapacities and their own image as those who are afflicted. As such, the hints may facilitate the building and implementing of affordable aspirations and life plans.

Keywords

PL

aspiracje; plany życiowe; jakość życia; niepełnosprawność; kobieta z niepełnosprawnością; dorosłość

EN

aspirations; life plans; life quality; disability; women with disabilities; adulthood

• Publisher: Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
• Journal: Niepełnosprawność - zagadnienia, problemy, rozwiązania
• Year: 2016
• Issue: 1(18)
• Pages: 60-88

Dates

published

2015-02-25

Contributors

author

Kałużna Beata

• Uniwersytet Zielonogórski

author

Lipińska-Lokś Jolanta

• Uniwersytet Zielonogórski

References

• Bielawska I., Jakość życia a system wartości, [w:] Współczesne problemy pedagogiki specjalnej, red. Bartnikowska U., Kosakowski C., Krause A., Olsztyn, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2008
• Ekiel J., Jaroszyński J., Ostraszewska J., Mały słownik psychologiczny, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1965
• Hejnicka-Bezwińska T., Orientacje życiowe młodzieży, Bydgoszcz, Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy, 1997
• Janowski A., Aspiracje młodzieży szkół średnich, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1997
• Konieczna E. J., Poczucie sensu życia osób niepełnosprawnych ruchowo, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2010
• Kopaliński W., Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, Warszawa, Wiedza Powszechna, 1975
• Lewicka M., Sposoby rozwiązywania problemów życiowych prowadzące do powstawania stanów pesymizmu życiowego, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Prace Psychologiczne” 1994, t. XXXIX
• Lewowicki T., Aspiracje dzieci i młodzieży, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987
• Lipińska-Lokś J., Konieczność wspierania dzieci z niepełnosprawnością i ich rodziców w środowisku szkolnym, [w:] „By człowiek nie musiał cierpieć…” Księga jubileuszowa dedykowana Pani Profesor Aleksandrze Maciarz, red. Zych A. A., Nowicka A., Wrocław, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, 2007
• Lipińska-Lokś J., Możliwości badania jakości życia osób z chorobą Alzheimera i ich rodzin, [w:] Człowiek z chorobą Alzheimera w rodzinie i środowisku lokalnym, red. Nowicka A., Baziuk W., Zielona Góra, Lubuskie Stowarzyszenie Wsparcia Opiekunów i Osób Dotkniętych Chorobą Alzheimera, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, 2011
• Lipińska-Lokś J., Wybrane aspekty doświadczania niepełnosprawności, [w:] Człowiek i jego rodzina wobec utraty zdrowia i sprawności, red. Nowicka A., Bąbka J., Lubin, Uczelnia Zawodowa Zagłębia Miedziowego w Lubinie, 2010
• Mądry M., Plany i marzenia w życiu człowieka. Teoretyczne podstawy badań, „SCRIPTA COMENIANA LESNENSIA” 2010, Nr VIII
• Mądrzycki T., Osobowość jako system tworzący i realizujący plany, Gdańsk, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2002
• Musialska K., Aspiracje życiowe młodzieży stojącej u progu dorosłości, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2010
• Narkiewicz-Niedbalec E., Uczestnictwo w kulturze i aspiracje życiowe młodzieży szkolnej, Zielona Góra, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Tadeusza Kotarbińskiego, 1997
• Ochonczenko H., Studenci z niepełnosprawnością i pełnosprawni – poczucie samoskuteczności i szanse zawodowe, „Edukacja, Studia, Badania, Innowacje” 2011, Nr 1
• Pieter J., Słownik psychologiczny, Warszawa, Ossolineum, 1966
• Rusiecki M., Dlaczego pytamy o sens życia?, „Wychowawca” 1998, Nr 2
• Sikorski W., Aspiracje, Studium psychologiczne i socjopedagogiczne, Nysa, Oficyna Wydawnicza PWSZ w Nysie, 2005
• Skorny Z., Aspiracje młodzieży oraz kierujące nimi prawidłowości, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1980
• Słownik wyrazów obcych, red. Sobol E., Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe,1999
• Sokołowska A., Stosunek młodzieży do jej perspektyw życiowych, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967
• Straś-Romanowska M., Frąckowiak T., Personalistyczno-egzystencjalna koncepcja poczucia jakości życia a doświadczanie niepełnosprawności, [w:] Jakość życia w niepełnoprawności – mity a rzeczywistość, red. Flanczewska-Wolny M., Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2007

Identifiers

ISSN

2084-7734